Προσπάθεια κάλυψης του χαμένου διπλωματικού χρόνου για την πρόοδο των διμερών σχέσεων καταβάλλουν το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών και η πρεσβεία των ΗΠΑ, καθώς το τετράμηνο κενό επαφών, λόγω Covid-19, ακολουθείται από την παραδοσιακή παράλυση των αμερικανικών θεσμών εν όψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου.
- Από τον Αλέξανδρο Τάρκα
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «δημοκρατίας», η επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Αμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου στην Ουάσινγκτον, που έχει ήδη ανακοινωθεί ημιεπίσημα, προγραμματίζεται καταρχάς για τις 21 Ιουλίου. Ταυτόχρονα, ο Αμερικανός πρεσβευτής Τζ. Πάιατ, ο οποίος θα παραμείνει στην ελληνική πρωτεύουσα τουλάχιστον έως τον Μάρτιο του 2021, βρίσκεται σε συνεννόηση με τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Δένδια και τα ανώτατα στελέχη της διπλωματικής υπηρεσίας μας, ώστε να εξευρεθούν ο κατάλληλος χρόνος και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος σύγκλησης του ετήσιου «Στρατηγικού διαλόγου» Ελλάδας – ΗΠΑ.
Προς το παρόν, δεν είναι καν βέβαιο (λόγω και Covid-19 και προεκλογικής περιόδου) ότι θα συγκληθούν όλες οι θεματικές επιτροπές του «Στρατηγικού διαλόγου». Κι αν τελικά γίνουν οι συναντήσεις, θα είναι χρονικά περιορισμένες, παρά την αμοιβαία βούληση, να μη λιμνάσουν οι διμερείς υποθέσεις.
Πάντως, σε αντίθεση με την αβεβαιότητα για τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου, η υπηρεσιακή συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και άμυνας προχωρά κανονικά ή και ταχύτερα από τους συνήθεις γραφειοκρατικούς ρυθμούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα έργα αναβάθμισης των ελληνικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων, οι οποίες χρησιμοποιούνται (και θα χρησιμοποιηθούν ευρύτερα στο μέλλον) και από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ.
Επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις ότι η Αμοιβαία Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) του 2019 δίνει έμφαση στην «επιστροφή» των ΗΠΑ στη ΝΑ Μεσόγειο (σε αντίθεση με τη MDCA του 1991, που σήμανε την «αποχώρηση» μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου), προχωρούν ήδη οι διαδικασίες για τα έργα στις βάσεις στο Μαράθι της Κρήτης και στη Λάρισα. Κάποιες δε καθυστερήσεις. που σημειώθηκαν στη βάση του Στεφανοβίκειου Μαγνησίας, αναμένεται να επιλυθούν σύντομα.
Παράλληλα, στο πνεύμα του πρόσφατου δημόσιου σχολίου του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μ. Πομπέο ότι η Κίνα αποτελεί «μεγεθυνόμενη πρόκληση για μας και όλο τον ελεύθερο κόσμο», οι σχέσεις Αθήνας – Πεκίνου αποκτούν πολύ μεγαλύτερη σημασία και στο πλαίσιο των επαφών Ελλάδας – ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης και τα κυβερνητικά στελέχη, που εξέφραζαν υπεραισιοδοξία από πέρυσι τον Οκτώβριο για έλευση κινεζικών επενδύσεων στη χώρα (οι οποίες δεν ορίστηκαν ποτέ ούτε σε επίπεδο υποσχέσεων), θα έχουν το δίλημμα αναπροσαρμογής (ή μη) της ελληνικής πολιτικής.
Ενδεικτικό της δυσκολίας των επικείμενων αποφάσεων του κ. Μητσοτάκη, που καλείται να κάνει στροφή 180 μοιρών συγκριτικά με όσα αρχικά προέκρινε για την Κίνα, είναι ότι η Αθήνα δεν θα έχει πια ούτε τη δικαιολογία του παράλληλου διαλόγου Ε.Ε. – Πεκίνου. Παρά τις μεγάλες επιφυλάξεις του Βερολίνου και του Παρισιού για τις κινεζικές επιδιώξεις, η γερμανική προεδρία της Ε.Ε. προγραμμάτιζε, στη Λειψία τον Οκτώβριο, πανηγυρική σύνοδο με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, η οποία τελικά δεν θα πραγματοποιηθεί. Μάλλον είναι απίθανο να συγκληθεί Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε. – Κίνας και στο πρώτο εξάμηνο του 2021, επί πορτογαλικής προεδρίας, οπότε οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών θα διαχειριστούν αυτοτελώς τις επιλογές τους έναντι της Κίνας και με περιορισμένη ανάμειξη του υψηλού εκπροσώπου της Ε.Ε. Ζ. Μπορέλ.
Σε αυτό το πλαίσιο, έγκυρες πηγές αναφέρουν ότι η αμερικανική πλευρά έχει υποβάλει συγκεκριμένο αίτημα στην κυβέρνηση για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην πρωτοβουλία «5G Clean Path» («Καθαρό Μονοπάτι» για τηλεπικοινωνιακά δίκτυα 5G). Κεντρική ιδέα της πρωτοβουλίας είναι ο αποκλεισμός χρήσης τεχνολογικού εξοπλισμού, άλλων συστημάτων και υπηρεσιών από «μη ασφαλείς προμηθευτές», όπως οι κινεζικές Huawei και ZTE.
Σε πρώτη φάση ζητείται από την Αθήνα και τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ η ένταξη στην «5G Clean Path» των πρεσβειών και άλλης βαθμίδας διπλωματικών αποστολών τους σε τρίτες χώρες, ώστε να εξασφαλίζεται ασφάλεια επικοινωνιών μεταξύ των συμμαχικών χωρών. Σε δεύτερη φάση εκτιμάται ότι η Ουάσινγκτον θα απαιτήσει από την Αθήνα τον αποκλεισμό των «μη ασφαλών προμηθευτών» από τα μελλοντικά δίκτυα 5G, ενώ σε τρίτη φάση (ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες και τα κόστη) θα συστήνεται η ίδια πρακτική για τις εργασίες αναβάθμισης των υφιστάμενων δικτύων 3G και 4G. Η αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας θα ενταχθεί στο «5G Clean Path» από τα τέλη Ιουλίου, ενώ δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα τι θα απαιτηθεί από την κυβέρνηση ως προς την ασφάλεια τηλεπικοινωνιών των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ που σταθμεύουν σε ελληνικές βάσεις.
* Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
