Πριν από δώδεκα χρόνια -θαρρώ- φιλοξένησα στην εκπομπή «Άλλη όψη» που είχα τότε στην ΕΡΤ τη γραμματέα του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ανέκαθεν διατηρούσα καλές και έντιμες σχέσεις με προσωπικότητες της Αριστεράς, παρά τις σφοδρές ιδεολογικές διαφωνίες μας, για δύο λόγους: Γιατί πάντα πίστευα ότι, χωρίς να ξεχνάμε καθένας αυτά που θέλει να θυμάται για τον εαυτό του και τον πολιτικό χώρο που αγαπά, η χώρα θα έπρεπε κάποια στιγμή να φύγει μπροστά προς το μέλλον και να αφήσει πίσω της ό,τι τη διαιρεί.
Η Ελλάς από τους ελληνιστικούς χρόνους και εντεύθεν μεγαλούργησε και διεύρυνε τα φυσικά και πνευματικά της σύνορα στον κόσμο επειδή ήταν συντεταγμένη, ενωμένη, μια γροθιά και δεν επέτρεψε στον ξένο να τη διχάσει. Αντιθέτως, καθηλώθηκε όποτε οι δυνάστες της φύτεψαν επιδέξια το σαράκι του διχασμού στις ψυχές μας. Ο δεύτερος λόγος ήταν πως εκτιμούσα βαθιά την ηγεσία Παπαρήγα, ίσως περισσότερο και από αυτήν του καπετάν Γιώτη Φλωράκη που συνασπίστηκε με τον Μητσοτάκη το 1989, επειδή, όταν αυτή ανέλαβε τα ηνία, κλήθηκε να διαχειριστεί τα συντρίμμια του ΚΚΕ από την πτώση της Σοβιετικής Ενώσεως. Αυτοί οι ηγέτες, που δεν εγκαταλείπουν τον χώρο τους στα δύσκολα, ασχέτως αν οι απόψεις τους είναι στην Ανατολή και οι δικές μου στη Δύση, μου πάνε καλύτερα. Υποκλίνομαι στη συνέπεια.
Η Αλέκα έσωσε τον χώρο της από τη διάλυση και του έδωσε ξανά υπόσταση στο εσωτερικό παιχνίδι. Η μετριοπαθής στάση της στη σύσκεψη των αρχηγών στο Σκοπιανό το 1991, η καταγγελτική στάση της στα «ξενοκίνητα» ανθελληνικά επεισόδια του 2008, η αποφασιστική στάση της στα επεισόδια του 2011, όταν στελέχη του ΚΚΕ απέτρεψαν την εισβολή ακραίων στοιχείων στο Κοινοβούλιο, η δήλωσή της για τη δολοφονία Λαμπράκη και για την απαλλαγή Καραμανλή από τις ευθύνες της το 2013, η επιρροή της στη διαμόρφωση της στάσης του ΚΚΕ το καλοκαίρι του 2015 (παραμονή στο ευρώ, παρά τις διαφωνίες), όλα μαζί συνιστούν αποτύπωμα για το τι μπορεί να κάνει ένα κομμουνιστικό κόμμα σε συνθήκες καπιταλισμού. Αποτύπωμα ηγεσίας.
Στην πραγματικότητα, η αρσακειάς Αλέκα τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ του σήμερα και του χθες, χωρίς όμως εσωτερικά το ΚΚΕ να απεμπολεί επί των ημερών της τις δυσάρεστες μνήμες από την ήττα του 1949. Για εμάς ό,τι συνέβη ήταν αυτό που ήταν. Για εκείνους ήταν/είναι πάντα ένα τραύμα, μια ανοιχτή πληγή, μια εκκρεμότητα στη μνήμη («τι θα συνέβαινε αν…»), ένας ενοποιητικός παράγων εσωτερικά. Εάν το ΚΚΕ δεν διαλύθηκε και αποτελεί σήμερα ζωντανό υπόδειγμα απολιθώματος για το μουσείο της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, σε αυτές τις μνήμες το οφείλει: των παππούδων του Εμφυλίου.
Σας δείχνω σήμερα την άλλη πλευρά του φεγγαριού γιατί μου αρέσει να μπαίνω στα παπούτσια των άλλων. Υπό μία προϋπόθεση όμως: να μπαίνουν και εκείνοι στα δικά μας παπούτσια. Το ΚΚΕ και η Αριστερά γενικότερα επιτρέπουν στους εαυτούς τους 70 χρόνια τώρα να εορτάζουν την ήττα τους στον Γράμμο. Τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν ζώσες μνήμες και στην άλλη πλευρά. Αλλά θεωρούν έγκλημα καθοσιώσεως, εορτή μίσους, να αφήνουν τους άλλους να θυμούνται τη νίκη τους. Μία νίκη που, κακά τα ψέματα, όρισε τον προσανατολισμό της χώρας για δεκαετίες. Και αν, ας πούμε, αυτό μας πάει πίσω, τι κάναμε, αλήθεια, όλες αυτές τις δεκαετίες για να αφήσουμε το αίμα πίσω μας; Η νικήτρια δεξιά παράταξη, με γενναίες κινήσεις που έκαναν ηγέτες της όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Μιλτιάδης Εβερτ, ο Κώστας Καραμανλής, πάσχισε για τη συμφιλίωση. Ο Μητσοτάκης έκαψε στην υψικάμινο της Χαλυβουργικής τους φακέλους πλην των ιστορικών προσώπων και έβαλε στην κυβέρνησή του μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη: Τον Μίκη. Ο Εβερτ έστησε το μνημείο της Εθνικής Συμφιλίωσης στην πλατεία Κλαυθμώνος και παρέδωσε ακομπλεξάριστα τον 9,84 στην Αριστερά με επικεφαλής τον φίλτατο Γιάννη Τζανετάκο.
Ο Καραμανλής επισκέφθηκε τον Αη Στράτη, δημιούργησε επί υπουργίας Παυλόπουλου το μνημείο εκτελεσθέντων στην Καισαριανή, επέτρεψε τη νοσηλεία αγωνιστών της Αντίστασης στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο, ακόμη «τ’ ακούει» γι’ αυτό από σκληροπυρηνικούς. Οι ηγεσίες της Δεξιάς μεταπολιτευτικά κατέβαλαν λοιπόν πολιτικό κόστος στην αγωνία τους για την εθνική ενότητα. Υπό το φως των διαμαρτυριών του ΚΚΕ και λοιπών για την απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη να εκπροσωπηθεί την Κυριακή στο μνημόσυνο του Γράμμου από τον υφυπουργό Αλκιβιάδη Στεφανή ερωτάται το ΚΚΕ: Τι έκανε όλα αυτά τα χρόνια, ποια χειρονομία, για να υπάρξει ενότητα στη μνήμη; Ποια αυτοκριτική; Ποια κίνηση με δική του πρωτοβουλία προς τη δεξιά παράταξη; Το ότι έχασε στον Γράμμο, είχε νεκρούς, δεν το καθιστά αυτονοήτως θύμα.
Την εξουσία διεκδικούσε με τα όπλα. Και αν ήταν θύμα, δεν ήταν πάντως της Δεξιάς. Ή κυρίως αυτής. Ήταν θύμα και των δυτικών Αγγλων που εξόπλιζαν πονηρά τον ΕΛΑΣ στην Αντίσταση, ήταν θύμα της ηγεσίας του γιατί αρνήθηκε να μετάσχει στις εκλογές του 1946 όταν, υποτίθεται, είχε λαϊκό έρεισμα, ήταν θύμα και των πατρώνων του Σοβιετικών που το «πούλησαν» και άφησαν τους άνδρες του ανυπεράσπιστους να περιμένουν ματαίως βοήθεια από τον Μόσκοβο στον κακοτράχαλο Γράμμο (ο οποίος είχε το γεωγραφικό πλεονέκτημα της αυτομόλησης και της ασφάλειας στα γειτονικά καθεστώτα του υπαρκτού). Αυτά πρέπει να τα πει και να τα ομολογήσει κάποτε το ΚΚΕ, πρώτα στον εαυτό του και, αν θέλει, μετά σε εμάς.
Ως ελάχιστη πράξη αυτοκριτικής για την εμπιστοσύνη που έδειξε προς τον Στάλιν. Γιατί ακόμη και αν δεν τα λέει, τα λένε σιωπηρά τα μέλη του κάθε φορά που πληρώνουν στον «Ριζοσπάστη» ένα ποσό στη μνήμη των αγώνων των πατεράδων τους. Εκείνη η συνέντευξη στην Αλέκα που αναφέρω στην αρχή του σημειώματός μου έγινε στη Νίκαια, σε μια έκθεση με προσωπικά αντικείμενα παλαιών στελεχών του ΚΚΕ, στην οποία η γραμματέας με ξενάγησε on camera. Όταν τελειώσαμε το γύρισμα, κοντοστάθηκα να χαζέψω με την ησυχία μου μερικά από αυτά -είναι γενικότερο χούι μου, προ έτους χάζευα στη λέσχη Φιλελευθέρων, στην πλατεία Καρύτση, τον χαρτοφύλακα του Ελευθερίου Βενιζέλου και τις… πέτρες που του έριχναν στο αυτοκίνητο οι αντίπαλοί του- που υπάρχουν και εκτίθενται! Μπροστά σε μια βιτρίνα με φωτογραφίες αντικειμένων στελεχών του ΚΚΕ αντίκρισα λοιπόν μια δακρυσμένη μεσήλικα. Κόρη αγωνιστή του ΚΚΕ. Είχε σταθεί μπροστά από μια φωτογραφία του πατέρα της στο βουνό.
Θα πρέπει να είστε υπερήφανη για εκείνον» δοκίμασα να πιάσω κουβέντα μαζί της. Έκανε μια γκριμάτσα που δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου, και απάντησε: «Ξέρετε, μετά την πτώση του υπαρκτού και έπειτα από τόσες προδοσίες, τόσες διώξεις, τόσες ταλαιπωρίες για την οικογένειά μου, έχω αρχίσει να θέτω στον εαυτό μου κάθε φορά που βλέπω τέτοιες φωτογραφίες το βλάσφημο ερώτημα: Τελικά, τι νόημα είχαν όλα αυτά;»
Όταν ο Περισσός κάποτε, μετά πενήντα χρόνια, αυτή είναι η ιστορική ταχύτης του, τι να κάνουμε, απαντήσει δίκην αυτοκριτικής σε αυτό το ερώτημα, «τι νόημα είχαν όλα αυτά;», πρώτα στα μέλη του, μετά στον ελληνικό λαό, δεν θα χρειάζεται να ανεβαίνει η Δεξιά στον Γράμμο. Ούτε κι εκείνο θα χαρακτηρίζει σαν κακομαθημένο παιδί της Ιστορίας κάθε εκδήλωση «αντικομμουνιστική» ωσάν ο κομμουνισμός να εξαιρείται πάσης κριτικής στις ημέρες μας επειδή εξαφανίστηκε ως σύστημα σχεδόν από προσώπου Γης . Η Δεξιά όλα αυτά τα χρόνια τον κατέθεσε τον «οβολό» της στην Ιστορία! Εσείς να δούμε τι θα κάνετε, «σύντροφε» γραμματέα Δημήτρη Κουτσούμπα.
