Ήρθε η ώρα για την Τουρκία να προχωρήσει στο “επόμενο επίπεδο” στον αμυντικό τομέα και να ναυπηγήσει άλλο ένα ή δύο αεροπλανοφόρα» δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την Κυριακή για όσους εξακολουθούν να αγνοούν τις προθέσεις του.
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
«Η Τουρκία βρίσκεται στο επίκεντρο μιας περιοχής, όπου εκτυλίσσονται παγκόσμιες συγκρούσεις, πολιτικές κρίσεις, αντιπαραθέσεις και εντάσεις» συμπλήρωσε, τονίζοντας ότι η Άγκυρα χρειάζεται μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία. Τον επόμενο χρόνο, άλλωστε, πρόκειται να είναι έτοιμο το πρώτο τουρκικό αεροπλανοφόρο, το «Anadolu», το οποίο ναυπηγείται εδώ και τέσσερα χρόνια από ισπανοτουρκική κοινοπραξία στα ναυπηγεία του Σεντέφ, στην Κωνσταντινούπολη.
Οι δηλώσεις του Ερντογάν ακολούθησαν το διάγγελμα για την ανακάλυψη του κοιτάσματος φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα και την παράταση ως τις 27 Αυγούστου των ερευνών του σεισμογραφικού σκάφους «Oruc Reis» σε θαλάσσια περιοχή άνωθεν της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, 35 ναυτικά μίλια εντός των ορίων της. Η Ελλάδα απάντησε με αντι-NAVTEX στην παράταση των ερευνών του «Oruc» για άσκηση με πραγματικά πυρά.
Είναι σαφές πλέον και στους αδαείς ότι ο Ερντογάν δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του για τη «μετατροπή της Μεσογείου σε τουρκική θάλασσα, επιδιώκοντας να χαράξει εκ νέου τα σύνορα στη Μεσόγειο – και θα ρισκάρει έναν πόλεμο με την Ελλάδα», όπως γράφει το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel», το οποίο υπενθυμίζει, μάλιστα, τις δηλώσεις του απόστρατου Τούρκου ναυάρχου Τζεμ Γκιουρντενίζ ότι η «Μεσόγειος δεν είναι αρκετή για μια χώρα, όπως η Τουρκία, και πρέπει να βγούμε και εκτός των συνόρων της “Γαλάζιας Πατρίδας”». Ο ναύαρχος Γκιουρντενίζ, ως επικεφαλής του επιτελείου σχεδιασμού του τουρκικού πολεμικού ναυτικού το 2006, ήταν ο εμπνευστής του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» («Mavi Vatan»), λέγοντας ότι «η Τουρκία πρέπει να γίνει μια πραγματική θαλάσσια δύναμη και, εν ανάγκη με τη βία, να χαράξει εκ νέου τα σύνορα, προκειμένου να εξασφαλίσει τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της χώρας».
Ο Γκιουρντενίζ έπεσε σε δυσμένεια το 2011 και συνελήφθη μαζί με άλλους αξιωματικούς, αλλά τα σχέδιά του τα έχει πλήρως ενστερνιστεί ο Τούρκος πρόεδρος, ακολουθώντας τα κατά γράμμα. Όπως γράφει μάλιστα το «Spiegel», «μέχρι στιγμής οι θαλάσσιες περιοχές στη Μεσόγειο καθορίζονταν από τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, αλλά ο Ερντογάν δεν την αποδέχεται πλέον, καθώς ισχυρίζεται ότι η χώρα του αδικείται από τη χάραξη των συνόρων». Το είπε, άλλωστε, πολύ καθαρά ο «σουλτάνος», αναφερόμενος στα νέα αεροπλανοφόρα της Τουρκίας: «Η Άγκυρα μπορεί να εφαρμόσει τις πολιτικές της από την ανατολική Μεσόγειο ως το Αιγαίο, από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι τα Βαλκάνια, τον Καύκασο και την Αφρική λόγω του επιπέδου στο οποίο έχει φθάσει στον… πολιτικό, οικονομικό και τεχνολογικό τομέα»!
Η Τουρκία έχει ενισχυθεί σημαντικά στον αμυντικό κλάδο της τα τελευταία χρόνια. Από το 2003 έως το 2020 ο αριθμός των τουρκικών αμυντικών και αεροδιαστημικών εταιριών αυξήθηκε από 56 σε 1.500, σύμφωνα με έκθεση του «DefenseNews». Δεν πρόκειται, λοιπόν, να αφήσει ανεκμετάλλευτη αυτή την… αύξηση, αλλά θα τη χρησιμοποιεί καθημερινά όλο και περισσότερο ως διαπραγματευτικό όπλο, παρά τις όποιες επικοινωνιακές πομφόλυγες θα συνεχίσει να εκτοξεύει ο Ερντογάν για να ρίξει στάχτη στα μάτια των αφελών όπου γης!
Ήδη η εφημερίδα «Sabah» αποκάλυψε χθες ότι η Τουρκία προετοιμάζει τη δημιουργία μιας μεγάλης στρατιωτικής βάσης στην κατεχόμενη Αμμόχωστο για τις ανάγκες των πολεμικών σκαφών της που «προστατεύουν» τις ερευνητικές εργασίες των σεισμογραφικών πλοίων της στη Μεσόγειο. «Οι πρώτες επαφές ξεκίνησαν τον προηγούμενο χρόνο για τη δημιουργία της ναυτικής βάσης στην Αμμόχωστο και μια ομάδα από τη διοίκηση ναυτικών δυνάμεων πήγε στη βόρεια Κύπρο για τον σκοπό αυτό και έκανε τις πρώτες συναντήσεις» γράφει η φιλοερντογανική εφημερίδα, προσθέτοντας ότι «οι εργασίες στο λιμάνι συνεχίζονται χωρίς διακοπή για να ενισχυθούν από εφοδιαστική άποψη τα τουρκικά πολεμικά πλοία».
Για τις κινήσεις του αυτές ο Ερντογάν φέρεται ότι έχει πάρει το πράσινο φως από τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ, έχοντας διαμηνύσει στον Λευκό Οίκο ότι τα κάνει όλα για να καταστεί η Τουρκία πιο ανεξάρτητη από τη Ρωσία και στον ενεργειακό τομέα. Η γερμανική «Handelsblatt» γράφει, μάλιστα, ότι μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος στη Μαύρη Θάλασσα «η Τουρκία ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της, στέλνοντας ένα μήνυμα γεωπολιτικής σημασίας – όχι μόνο για την ισορροπία ισχύος στην περιοχή, αλλά και στη Γερμανία… Η ανακάλυψη φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσε να φέρει τους εταίρους του ΝΑΤΟ, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Τουρκία ξανά κοντά έπειτα από πολλές συγκρούσεις».
Η γερμανική εφημερίδα εξηγεί ότι η Άγκυρα μπορεί να έχει βρει νέους συμμάχους στη Μεσόγειο, καθώς δεν θα εξαρτάται από το ακριβό ρωσικό αέριο για λίγα χρόνια. Και αυτό σε μια εποχή κατά την οποία η Μόσχα και η Άγκυρα ανταγωνίζονται για γεωπολιτική επιρροή -στη Συρία, τη Λιβύη- αλλά και στην παραγωγή και την εξαγωγή όπλων. Με την Άγκυρα να έχει πλέον περισσότερο περιθώριο στις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα, θα διευκολυνθεί και η γερμανική κυβέρνηση να βρει νέα πηγή φυσικού αερίου, καθώς οι προσπάθειες για την κατασκευή του ρωσογερμανικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 σκοντάφτουν στις απειλές της Ουάσινγκτον για κυρώσεις.
Με απλά λόγια, ακόμη κι αν αργήσει αρκετά η εκμετάλλευση του τουρκικού κοιτάσματος φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα -όπως λένε οι περισσότεροι ειδικοί-, η Γερμανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα στηρίξουν τις προσπάθειες της Άγκυρας. Ιδιαίτερα, μάλιστα, καθώς ο Ερντογάν συνδυάζει την ανακάλυψη του κοιτάσματος με το φαραωνικό σχέδιο κατασκευής του παράλληλου με τον Βόσπορο καναλιού, που θα συνδέει τη θάλασσα του Μαρμαρά με τη Μαύρη Θάλασσα, όπως γράφει ο διάσημος Τούρκος δημοσιογράφος και πρώην διευθυντής της αγγλόφωνης «Hurriyet» Μουράτ Γετκίν.
Το σχέδιο του Ερντογάν για τον πλωτό δίαυλο μήκους 45 χιλιομέτρων και προϋπολογισμού δαπάνης 25 δισ. δολαρίων συναντά μεγάλες αντιδράσεις από τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Ιμάμ Εκρέμογλου και τους κατοίκους λόγω των επιπτώσεων που φοβούνται ότι θα έχει στο περιβάλλον, στην καταστροφή αρχαιολογικών χώρων αλλά και στην υδροδότηση της Πόλης. Ο Ερντογάν, φυσικά, δεν ακούει τίποτα και επικαλείται… οικολογικές ευαισθησίες, με δεδομένο ότι τα Στενά του Βοσπόρου είναι ένας από τους πιο σημαντικούς εμπορικούς διαύλους του κόσμου, καθώς τα διασχίζουν περισσότερα από 41.000 πλοία που μεταφέρουν περίπου 650.000.000 τόνους φορτίου.
Στην ουσία, όμως, ο Ερντογάν θέλει να ακυρώσει τη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, η οποία προβλέπει την ελεύθερη και δωρεάν διέλευση εμπορικών σκαφών των έξι παράκτιων χωρών της Μαύρης Θάλασσας και περιορίζει τη ροή πολεμικών σκαφών από άλλες χώρες. Όπως λέει ο Πολ Πράις, αναλυτής θαλάσσιων υποθέσεων, «η κατασκευή του καναλιού θα μπορούσε να καταστήσει άκυρη τη Σύμβαση του Μοντρέ, γεγονός που θα εξοργίσει τα περιφερειακά κράτη και ενδεχομένως θα πυροδοτήσει συγκρούσεις, καθώς δίνει ουσιαστικά στην Τουρκία σκληρό έλεγχο σχετικά με την πρόσβαση μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και του Αιγαίου».
Όταν, μάλιστα, το 2014 η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, πυροδοτώντας τη συνοριακή σύγκρουση με την Ουκρανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ, του οποίου είναι μέλος η Τουρκία, προσπάθησαν να ενισχύσουν την παρουσία τους στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά περιορίστηκαν από τη Συνθήκη του Μοντρέ, το οποίο προβλέπει προειδοποίηση εκ των προτέρων και μέγιστη παραμονή τριών εβδομάδων στη Μαύρη Θάλασσα για ξένα πολεμικά, ενώ απαγορεύει μεγαλύτερα πλοία, όπως τα αεροπλανοφόρα.
Όλα αυτά, φυσικά, έχει στον χαρτοφύλακά του ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, ο οποίος επισκέπτεται σήμερα την Αθήνα και την Άγκυρα για να φέρει τις δύο πλευρές στο τραπέζι του διαλόγου. Αλλά μάλλον τα «χαρτιά» είναι σημαδεμένα υπέρ της Άγκυρας, αν και οι δηλώσεις αλληλεγγύης υπέρ της Αθήνας θα περισσέψουν, φυσικά…
