H κοινωνική συνείδηση είναι ένα σύνολο λειτουργιών και συμπεριφορών του ανθρώπου, που διαμορφώνεται τόσο από την ιστορική μνήμη που ως κληρονομιά της εθνικής του κοινότητας μεταφέρει διαχρονικά όσο και από τη βίωση κοινωνικοοικονομικών και ιστορικών καταστάσεων μιας συγκεκριμένης εποχής.
- Από τον Γιάννη Χ. Κουριαννίδη
Όσο πιο έντονες είναι αυτές οι καταστάσεις τόσο πιο πιθανό είναι να μεταβάλουν καθοριστικά την κοινωνική συνείδηση των γενεών που θα τις βιώσουν, έστω και για ένα περιορισμένο χρονικά διάστημα.
Στην εποχή μας ζούμε έντονα γεγονότα που μπορούν να συντελέσουν σε κάτι τέτοιο. Γεγονότα με πλανητική αλλά και με εγχώρια απήχηση. Η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού είναι ένα από αυτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε χώρα επέλεξε να την αντιμετωπίσει όχι συμμορφούμενη απόλυτα με τις υποδείξεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αλλά προσαρμόζοντας αυτές στις δικές της ιδιαιτερότητες, που δεν είναι μόνο δημοσιονομικές αλλά και σύμφωνες με ένα σύστημα αξιών που οι πολίτες της έχουν διαμορφώσει και τηρούν διαχρονικά.
Αυτό ίσως είναι κάτι που ακούγεται αιρετικό ενώπιον της προσπάθειας μιας διεθνούς κοινότητας που υποτίθεται ότι εδώ και χρόνια επιζητεί έναν κοινό τρόπο λειτουργίας της. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Τόσο στο θέμα της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης όσο και στην αντιμετώπιση των συνεπειών από το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης τα ευρωπαϊκά κράτη διαφοροποιήθηκαν στις πρακτικές τους. Μια διαφοροποίηση που οδήγησε σε συγκρουσιακές καταστάσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε., αφού κάθε χώρα προέταξε, όπως ήταν φυσικό, την εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων.
Το ίδιο συνέβη και με τον κορωνοϊό. Στις βορειοευρωπαϊκές χώρες, λ.χ., υπό την οπτική μιας προτεσταντικής αντίληψης, η παντοδύναμη κυριαρχία του Θεού χωρίς τη δυνατότητα μεταβολής του προορισμού του ανθρώπου ήταν απολύτως συμβατή με την επιλογή των κυβερνήσεών τους για χαλαρά (ή και καθόλου) μέτρα αποτροπής της εξάπλωσης της επιδημίας. Είναι η ίδια λογική που έχει από καιρό οδηγήσει στις πλέον των 6.000 νόμιμων ευθανασιών ετησίως σε νοσοκομεία της Ολλανδίας! Αυτό, δηλαδή, που δεν μπορείς να αποφύγεις αντιμετώπισέ το με τη μοιρολατρική αποδοχή του.
Στην πατρίδα μας η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση Μητσοτάκη, σε απόλυτη διαφοροποίηση με τα οικονομικά δόγματά της, αποφάσισε αρχικά να προτάξει την ανθρώπινη ζωή, αντιμετωπίζοντας την κρίση με μια σειρά μέτρων που έπληξαν την οικονομία πολύ περισσότερο απ’ ό,τι συνέβη με αυτές άλλων εταίρων μας. Όταν της τράβηξαν το αυτί, αποφάσισε να «ανακρούσει πρύμναν». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το αρχικό κύμα αμφισβήτησης των επιλογών της, που κυρίως περιορίστηκε στο χριστεπώνυμο πλήρωμα του λαού μας λόγω των περιορισμών στους χώρους λατρείας, να εξαπλωθεί στο σύνολό του αγκαλιάζοντας όλες τις κοινωνικές, οικονομικές, μορφωτικές και ηλικιακές ομάδες.
Και αυτό, διότι τα νέα μέτρα δεν προτάσσουν πλέον τον άνθρωπο αλλά την οικονομία. Έρχονται δηλαδή σε αντίθεση με την κορωνίδα του αξιακού συστήματος του Ελληνισμού, που είναι η ανθρώπινη ελευθερία υπό την οπτική όχι ενός στείρου δικαιωματισμού αλλά ως παράγοντας πνευματικής και υλικής ανέλιξης της ανθρωπότητας.
Όπως ήταν φυσικό, στην πρωτοπορία της αμφισβήτησης βρέθηκε η νεολαία και με αφορμή τον παραλογισμό της υποχρεωτικής χρήσης μασκών στα σχολεία ξεκίνησε και εξαπλώνεται ήδη ένα πρωτοφανές κύμα καταλήψεων σχολικών κτιρίων σε όλη την Ελλάδα. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια το πολιτικό σύστημα αντιμετώπισε χωρίς ιδιαίτερες συνέπειες ανάλογα φαινόμενα αμφισβήτησης (Μνημόνια, προδοσία Πρεσπών, λαθρομεταναστευτικό κ.ά.), στην προκειμένη περίπτωση τα πράγματα δεν φαίνονται εύκολα διαχειρίσιμα. Ο δυναμισμός της αμφισβήτησης σε συνδυασμό με την υπεράσπιση θεμελιωδών αξιών της κοινωνίας μας αποτελεί ένα ιδιαίτερα εκρηκτικό μείγμα…
*Επικεφαλής Δημοτικής Κίνησης «Θεσσαλονίκη Πόλη Ελληνική» [email protected]