Η ιστοσελίδα Politico επέλεξε τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως τον έκτο πιο ισχυρό άνθρωπο της Ευρώπης για το 2020. Με ποιο αιτιολογικό;
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
Είναι «κακός γείτονας» και αποτελεί πρόκληση για τις Βρυξέλλες, «με την Ε.Ε. να μην έχει σαφή στρατηγική για το πώς θα αντιμετωπίσει τον εναγκαλισμό του Ερντογάν με το… μεγάλο ραβδί», εξηγεί με γλαφυρό τρόπο η ιστοσελίδα, υποστηρίζοντας ότι «ουδείς μεγάλος ξένος ηγέτης μπορεί να τον ελέγξει». Υπερβολές του Politico σίγουρα, καθώς όλοι οι αναλυτές γνωρίζουν ότι θα ήταν αρκετό ένα tweet του Αμερικανού προέδρου ή η επιβολή σκληρών οικονομικών κυρώσεων από την Ε.Ε. για να πάψει να είναι «κακός γείτονας».
Μέχρι τώρα όμως ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπερηφανευόταν για τη φιλία του με τον Ερντογάν και η ηγεμονεύουσα την Ευρώπη Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ βάζει φρένο σε κάθε είδους κυρώσεις στην Τουρκία. Ακόμα και η «Die Welt» έφτασε στο σημείο να… ξεφωνήσει τη στάση του Βερολίνου. «Η Γερμανία προστατεύει τον Ερντογάν» είναι ο τίτλος κύριου άρθρου της γερμανικής εφημερίδας. «Ο Τούρκος πρόεδρος χλευάζει την Ε.Ε. και με μια εξωφρενική πρόκληση καλεί την Ευρώπη να απαλλαγεί από τη στρατηγική της τύφλωση».
Κι όμως! Ο «σουλτάνος» επιβιώνει γιατί απλά έχει να κάνει με ηγέτες δειλούς, που κοιτούν μόνο τα οικονομικά και γεωπολιτικά τους συμφέροντα. Με ελάχιστες εξαιρέσεις -κυρίως τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Αυστριακό καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς-, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες παρακολουθούν άβουλοι και μοιραίοι τον Ερντογάν να πυροδοτεί συνεχώς συγκρούσεις σε διάφορα μέτωπα και να εντείνει τον αυταρχισμό στο εσωτερικό της Τουρκίας, παραβιάζοντας κάθε έννοια Δικαίου. «Ενώ βρισκόμαστε και πάλι σε μια εποχή που θυμίζει, με πολλούς τρόπους, την άνοδο του ναζισμού, οι δυτικοί ηγέτες ρίχνουν τα τείχη, αντιμέτωποι με τις απειλές του Ερντογάν» γράφει το γαλλικό περιοδικό «Le Point».
Σε μια κίνηση με πολλούς συμβολισμούς, αλλά κυρίως με αποδέκτες τους 27 Ευρωπαίους ηγέτες που συνεδριάζουν στις Βρυξέλλες για τις προκλήσεις της Αγκυρας, ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε, μάλιστα, σήμερα να μεταβεί στο Μπακού για να παρακολουθήσει την «παρέλαση της νίκης» των στρατιωτικών δυνάμεων των Αζέρων κατά της Αρμενίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Άλλωστε είναι γνωστό σε όλους ότι χάρη στη στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας ηττήθηκαν οι Αρμένιοι…
Η προκλητική στάση του Ερντογάν καθιστά όμως «ολοένα και πιο δύσκολο για τη γερμανική κυβέρνηση να αποτρέψει τις κυρώσεις της Ε.Ε. εναντίον της Τουρκίας» γράφει η «Frankfurter Allgemeine Zeitung». «Αν και η Γερμανία έχει αντιταχθεί μέχρι στιγμής σε μια αυστηρότερη στάση εναντίον της Αγκυρας, η Τουρκία δεν έχει κάνει τίποτα για να μειώσει τις εντάσεις στη Μεσόγειο ή να εισαγάγει μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη της χώρας» γράφει η γερμανική εφημερίδα και προσθέτει: «Για να παραμείνει αξιόπιστη, η Ε.Ε. δεν πρέπει να αποφύγει τις κυρώσεις».
Θα ακούσουν αυτές τις φωνές η καγκελάριος Μέρκελ και οι σύμμαχοί της ή απλά, για την τιμή των όπλων, οι 27 θα ανακοινώσουν κάποιες «περιορισμένες και οικονομικά ασήμαντες κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας», όπως προβλέπει η συμβουλευτική εταιρία Eurasia Group, που ειδικεύεται σε γεωπολιτικές αναλύσεις και έρευνες; Δεν αποκλείεται μάλιστα οι 27 να κάνουν δεκτή κι επισήμως την πρόταση Ερντογάν για ένα νέο, διεθνές συνέδριο που θα συγκεντρώνει «όλους τους παράγοντες γύρω από το τραπέζι», δηλαδή και το ψευδοκράτος στην κατεχόμενηΒόρεια Κύπρο. «Η μεγαλύτερη δύναμη του Τούρκου προέδρου ήταν πάντα το σίγουρο ένστικτό του για πολιτική επιβίωση» γράφει η «Frankfurter Rundschau». «Εάν το θεωρεί απαραίτητο, θα μπορούσε να αλλάξει τη στρατηγική του τόσο ευκαιριακά, ώστε εύκολα να πάρει αντίθετη θέση» προσθέτει η γερμανική εφημερίδα.
Ο Τούρκος πρόεδρος θέλει διακαώς, άλλωστε, να ενταχθεί η Αγκυρα στη συμμαχία των μεσογειακών χωρών, γνωστή ως EastMed, προκειμένου να έχει λόγο στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο. Με τη διοργάνωση ενός διεθνούς συνεδρίου για την ανατολική Μεσόγειο, στο οποίο θα μετάσχει και το ψευδοκράτος με τον αχυράνθρωπο του «σουλτάνου», Ερσίν Τατάρ στο τραπέζι, η Αγκυρα θα βρεθεί σε πιο πλεονεκτική θέση για να προωθήσει τα σχέδιά της. Οπως απείλησε, άλλωστε, ο Ερντογάν λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο των Βρυξελλών, «η Αγκυρα δεν θα δεχθεί σχέδια ή χάρτες που μπορούν να μας περιορίσουν στις ακτές της Αττάλειας». Ολα δείχνουν ότι η Ε.Ε. θα οδηγηθεί και πάλι σε ένα νέο ευχολόγιο, διαποτισμένο με λίγα ασήμαντα μέτρα εναντίον, κυρίως, κάποιων προσώπων της τουρκικής κρατικής εταιρίας πετρελαίων.
Η σημερινή σύνοδος της Ε.Ε. πραγματοποιείται, βέβαια, μία ημέρα έπειτα από την απόφαση της αμερικανικής Βουλής για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία λόγω της αγοράς των ρωσικών πυραύλων S-400. Εάν φυσικά ο Τραμπ δεν ασκήσει βέτο. Έτσι, ως… υποδεέστερη δύναμη, η Ε.Ε. πρέπει να περιμένει -και ειδικά η Γερμανία- να δει και την πολιτική που θα χαράξει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έναντι της Αγκυρας… Ώστε να κινηθούν εκ του ασφαλούς! Η φιλοτουρκική στάση του Βερολίνου μπορεί φυσικά να έρχεται από πολύ παλιά -από την εποχή του Κάιζερ Γουλιέλμου στα τέλη του 19ου αιώνα-, αλλά εδράζεται σήμερα στα μεγάλα συμφέροντα της Γερμανίας στην τουρκική και τουρκόφωνη αγορά. Οπως επισημαίνουν οι «Financial Times», κάθε συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής για εμπάργκο όπλων στην Τουρκία θα σκοντάψει στο γεγονός ότι η Γερμανία είναι εκ των κυριότερων προμηθευτών όπλων για τον τουρκικό στρατό και το ναυτικό.
Στο ίδιο στρατόπεδο βρίσκεται, άλλωστε, και η Ισπανία, εταιρίες της οποίας ολοκληρώνουν τη ναυπήγηση του πρώτου αεροπλανοφόρου της Τουρκίας. Άλλωστε, δεν είναι άσχετη και η φιλοτουρκική στάση που επιδεικνύει ο Ισπανός επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ. «Απομένει να δούμε εάν η Γερμανία ή η Ισπανία θα υποστηρίξουν ένα εμπάργκο όπλων, το οποίο θα μπορούσε να διαταράξει τις πωλήσεις γερμανικών υποβρυχίων στην Τουρκία ή τη ναυπήγηση του αεροπλανοφόρου» σημειώνει η βελγική ιστοσελίδα euobserver.
Έναν άλλο λόγο που ο Ερντογάν έχει «ισχυρούς συμμάχους, ειδικά στην Ευρώπη» δίνει η «Die Welt»: «Μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης φοβούνται την κατάρρευση της Τουρκίας»… Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά: «Αν και τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν μειώσει τις δραστηριότητές τους στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια, ισπανικές, γαλλικές, βρετανικές και γερμανικές τράπεζες έχουν επενδύσει πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια στη χώρα. Ειδικότερα, τα ισπανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τρέμουν μήπως και δεν σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην Τουρκία, καθώς η έκθεσή τους ξεπερνά τα 62 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι γαλλικές τράπεζες εμπλέκονται με 29 δισεκατομμύρια δολάρια, οι βρετανικές καταγράφουν στους ισολογισμούς τους δάνεια στην Τουρκία πάνω από 12 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι γερμανικές εμπλέκονται με περίπου 11 δισεκατομμύρια δολάρια. Παράλληλα, οι ιταλικές τράπεζες έχουν επενδύσει περίπου 8,7 δισεκατομμύρια δολάρια» σημειώνει η γερμανική εφημερίδα.
«Βάστα με να σε βαστώ ν’ ανεβούμε στο βουνό», που λέει και η παροιμία. Γι’ αυτό ο Ερντογάν επιλέγει τη διπλωματία της αντιπαράθεσης, προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία… Ξέρει ότι οι Ευρωπαίοι τραπεζίτες έχουν πολλά να χάσουν από τις κυρώσεις, άρα θα πιέσουν τις κυβερνήσεις τους να επιδείξουν μεγαλύτερη… αυτοσυγκράτηση έναντι της Τουρκίας. Να γιατί ο Τούρκος πρόεδρος επιβιώνει, έχοντας απέναντί του δειλούς, αλλά και εκμεταλλευόμενος τα μεγάλα συμφέροντα…
