Aρχίζει διάλογος, λοιπόν.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Πέντε χρόνια μετά το τελευταίο ναυάγιο των διερευνητικών επαφών εξαιτίας της απόπειρας πραξικοπήματος στην Τουρκία, οι δύο αντιπροσωπίες, υπό τους πρέσβεις Αποστολίδη και Ερτσιγές, θα καθίσουν και πάλι η μία απέναντι στην άλλη στο τραπέζι των συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη. Σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον όμως! Καθώς η γείτων έχει καταφέρει να τριχοτομήσει διά της βίας και διά του τουρκολιβυκού μνημονίου την Κύπρο, τη Δωδεκάνησο αλλά και τη ζωτική για εμάς θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης.
Η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα δεν μπορεί να συζητεί πλέον θεωρητικώς, ευρίσκεται μπροστά σε μια νέα πραγματική κατάσταση. Και εξαιτίας της τουρκικής δραστηριότητας, αλλά και λόγω των νέων εκπτωτικών ελληνικών θέσεων για τις επήρειες νήσων, μέσες γραμμές, χαράξεις γραμμών, προσδιορισμού αλιευτικών ζωνών στις συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Οι Τούρκοι, για παράδειγμα, ζητούν «αθώα» να τους επιτραπεί η αλιεία στα χωρικά μας ύδατα στα Δωδεκάνησα, όπως επετράπη με την τελευταία συμφωνία και στους Ιταλούς. Ωστόσο της ουσίας της διαπραγμάτευσης προηγείται η διαδικασία. Κρύβει πολλά μυστικά.
Οι γείτονες ακολουθούν την εξής στρατηγική: Τεμαχίζουν τον διάλογο σε «τρία» τραπέζια, όχι σε ένα, για να επιτύχουν τον στόχο τους να τεθούν όλα προς συζήτηση: Στον διμερή πολιτικό διάλογο μεταξύ γραμματέων και διευθυντών υπουργείων θα θέσουν τα ζητήματα μειονοτήτων και Λωζάννης. Στο ΝΑΤΟ, μέσω των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, εγείρουν την απαίτηση της αποστρατιωτικοποιήσεως των Δωδεκανήσων και των νησιών του Αιγαίου (αλήθεια, από πότε έχει να δέσει πλοίο του αμερικανικού στόλου στη Ρόδο, μετά τις διαμαρτυρίες των Τούρκων;).
Στις διερευνητικές επαφές που διεξάγονται υπό την ισχυρή παρότρυνση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως θα τεθούν τα λοιπά: εναέριος χώρος, «γκρίζες ζώνες», χωρικά ύδατα (μονομερές ελληνικό δικαίωμα, θυμίζω), οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Δεν είμαι, βεβαίως, σίγουρος αν όλες οι πλευρές εννοούν το ίδιο ακριβώς – για «θαλάσσιες ζώνες» ομιλεί ο πρωθυπουργός, χωρίς να προσδιορίζει αν αφορούν μόνο τη νησιωτική υφαλοκρηπίδα ή και την ηπειρωτική, για «ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα» ομιλεί ο υπουργός Εξωτερικών, για όλες τις ελληνικές ιδέες που έχουν κατατεθεί εγγράφως μεταξύ 2003-2016 στους 60 γύρους ομιλεί ο Τσαβούσογλου.
Aλλά και πάλι -επιμένω- το θέμα δεν είναι (για την ώρα) η ουσία αλλά η διαδικασία. Τι διαπιστώνουμε; Με το παρόν σχήμα -την ώρα που η Τουρκία πραγματοποιεί για λόγους τακτικής φιλοευρωπαϊκή στροφή έως τον Μάρτιο- υιοθετείται το μοντέλο «απευθείας διάλογος Ελλάδος – Τουρκίας», με τους Ευρωπαίους στην άκρη, απαθείς και ουδέτερους. Εις τρόπον ώστε, αν ναυαγήσουν οι συνομιλίες, να μας χρεωθεί ανέτως η ευθύνη.
Εκατόν δύο δισ. δολάρια είναι το ποσό στο οποίο είναι εκτεθειμένες επισήμως οι ευρωπαϊκές τράπεζες στην Τουρκία. Εσείς με ποιον λέτε ότι θα «πάνε», ανεξαρτήτως δικαίου, αν στραβώσουν τα πράγματα; Ανθρωποι που γνωρίζουν άριστα τα interna corporis της Ευρωπαϊκής Ενώσεως υποστηρίζουν το εξής: Το πλαίσιο διαπραγμάτευσης από ελληνοτουρκικό πρέπει να γίνει στ’ αλήθεια (και όχι στα λόγια) ευρωτουρκικό. Εις τρόπον ώστε οι Ευρωπαίοι να στοιχηθούν πίσω από την Ελλάδα υποχρεωτικώς, θέλουν δεν θέλουν, και όχι να σφυρίζουν αδιάφορα, έχοντας τον νου τους στις τράπεζές τους και στις πωλήσεις των όπλων τους.
Πώς θα γίνει αυτό; Ερώτησις: Να ανοίξουν ξανά τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν ζητούν ο πρόεδρος Ερντογάν και ο σύμβουλός του Ιμπραήμ Καλίν, τώρα που καίγονται για νέα κονδύλια Προσφυγικού και για τελωνειακή ένωση υπέρ των αγροτικών προϊόντων τους; Ε, λοιπόν, ναι! Να ανοίξουν.
Κάθε ελληνική κυβέρνηση που σέβεται τον εαυτό της -είμαι βέβαιος και η παρούσα- θα άδραχνε την ευκαιρία και θα ζητούσε να ανοίξει, μεταξύ άλλων, ένα συγκεκριμένο κεφάλαιο: το κεφάλαιο 13 για την Αλιεία, το οποίο προϋποθέτει ότι το υποψήφιο κράτος-μέλος αναγνωρίζει και υπογράφει τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Θες ειλικρινώς Ευρώπη, κυρία Τουρκία; Σεβάσου τη διεθνή νομιμότητα, είναι ο όρος sine qua non για την πρόοδο των ενταξιακών αλλά και -προσοχή- για την Τελωνειακή Ένωση.
Αναγνώρισε το κοινοτικό κεκτημένο! Αυτή, μάλιστα, είναι στρατηγική. Και διότι μετατρέπει τα ελληνοτουρκικά σε γνησίως ευρωτουρκικά ζητήματα, και γιατί υποχρεώνει τους Ευρωπαίους να στοιχηθούν εκόντες άκοντες πίσω από την Ελλάδα, με κρινόμενη την Τουρκία.
Πρόκειται για στρατηγική που δοκιμάστηκε και εφαρμόστηκε με επιτυχία την περίοδο 2004-2009 από τους Καραμανλή – Μολυβιάτη – Βαληνάκη, ασχέτως αν οι ιέρακες του εκσυγχρονισμού τη βάφτισαν τάχα μου δήθεν στρατηγική αδρανείας. Όχι μόνο η Τουρκία ήταν πολιτικώς και διπλωματικώς υπόλογη έναντι της Ένωσης τότε, αλλά ο Κώστας Καραμανλής έθεσε ως όρο στήριξης για την επανεκλογή του Μπαρόζο (ας το αποκαλύψω) να ιδρυθεί το χαρτοφυλάκιο της αλιείας, μέσα από το οποίο θα περνούσαν ως ευρωπαϊκές όλες οι εθνικές μας επιλογές για το Αιγαίο.
Ήταν η εποχή που η ανεξάρτητη Ελλάς έθετε όρους, δεν της έθεταν οι άλλοι! (Δεν χρειάζεται να πω με ποιον τρόπο και με ποια πρόσωπα αξιοποίησε ο Παπανδρέου το χαρτοφυλάκιο αυτό το 2010 – λυπηρό.) Λοιπόν; Θα το κάνουμε πάλι; Ή θα αφήσουμε τους Ευρωπαίους και τους Τούρκους να κάνουν το βεβαιωμένο παιχνίδι τους στις πλάτες μας και στο τέλος θα τους δώσουμε και την ευκαιρία να μας στείλουν τον λογαριασμό;
Στο σημείο που είμαστε, ο διάλογος είναι πιο επικίνδυνος από τη σύρραξη. Γιατί με τον τρόπο που πάμε να τον κάνουμε, αν δεν καταφέρουμε να φτάσουμε -«σφαγμένοι», βεβαίως- στη Χάγη έπειτα από εκλογές, ο διάλογος θα οδηγήσει σε τετελεσμένα και γεωτρύπανα. Σε φινλανδοποίηση. Όχι σε πόλεμο. Δεν θα χρειαστεί πόλεμος. Οι Τούρκοι μάς μέτρησαν το καλοκαίρι! Εδαφος θεωρούμε μόνο τη γη. Τα νησιά μας. Όχι τις θάλασσές μας. Αυτές είναι «εκτός συναλλαγής». Γι’ αυτό και τις «οργώνουν» ελευθέρως.
