Η Ελλάδα και η Κύπρος κατέβαλαν σοβαρές διπλωματικές προσπάθειες για να πείσουν τα όργανα της Ε.Ε., αλλά και ευρωπαϊκές χώρες, να επιδείξουν αλληλεγγύη και να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία για τις παράνομες ενέργειες στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ελληνική -με βάση το Διεθνές Δίκαιο– υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο.
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Οι ενέργειες αυτές τορπιλίστηκαν πρώτα από την τριμερή του Βερολίνου (12 Ιουλίου 2020), όπου, όπως ομολόγησε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο άρθρο του που δημοσιεύθηκε τις 12 Σεπτεμβρίου στους «Times», στη «Le Monde» και τη «Frankfurter Allgemeine Zeitung», Ελλάδα, Τουρκία και Γερμανία κατέληξαν σε έγγραφη συμφωνία.
Πριν πάμε στο άρθρο του κ. Μητσοτάκη, να αναφέρουμε ότι σε άρθρο της «Süddeutsche Zeitung», στις 30 Αυγούστου, γράφεται ότι «[…] Οι διπλωματικοί σύμβουλοι του Τούρκου προέδρου και του Ελληνα πρωθυπουργού (σ.σ.: Ιμπραΐμ Καλίν και Ελένη Σουρανή) ενεπλάκησαν από τις αρχές Ιουλίου στις διαπραγματεύσεις του Βερολίνου που είχαν τριπλό στόχο: ένα μορατόριουμ που αφορά τις έρευνες του υποθαλάσσιου πλούτου, την επανέναρξη των διερευνητικών για τα θαλάσσια σύνορα, που είχαν ξεκινήσει προ δεκαετίας και διεκόπησαν το 2016, καθώς και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης».
Λίγες ημέρες μετά ο κ. Μητσοτάκης έγραψε στο προαναφερθέν άρθρο του: «Όλο αυτό το διάστημα ήμουν πάντα έτοιμος για ανοιχτό διάλογο. Οταν το Βερολίνο προσφέρθηκε να ενεργήσει ως μεσολαβητής, ξεκινήσαμε τις συνομιλίες με καλή πίστη και αναζητήσαμε κοινό έδαφος. Κάναμε ακόμη και γραπτή συμφωνία. Για να μάθουμε στο τέλος και αφού είχαν ολοκληρωθεί οι συνομιλίες πως η Τουρκία είχε δημοσιοποιήσει αυτές τις άτυπες, αλλά εμπιστευτικές συζητήσεις… Οι ελπίδες που συνεχίζω να τρέφω για την Τουρκία δεν μου αποκρύπτουν την πραγματικότητα. Χρειαζόμαστε διάλογο, αλλά όχι υπό το καθεστώς εκβιασμού. Η απειλή για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της χώρας μου αποτελεί επίσης απειλή για την ευημερία και την ασφάλεια όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε. Κινδυνεύει να υπονομεύσει τη συμμαχία του ΝΑΤΟ και απειλεί το κράτος δικαίου διεθνώς. Η Ελλάδα έχει τη στρατιωτική δυνατότητα να αποκρούσει κάθε τουρκική επίθεση. Αλλά, σίγουρα, ένα στρατιωτικό επεισόδιο μεταξύ των δύο χωρών μας δεν είναι προς το συμφέρον κανενός».
Ακολούθησαν οι έξοδοι του «Oruc Reis» στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και συνεχίστηκαν… απρόσκοπτα οι γεωτρήσεις και έρευνες του «Yavuz» και του «Barbaros» στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, και η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της 1-2 Οκτωβρίου 2020, όπου «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. εξέφρασαν ικανοποίηση για τις πρόσφατες ενέργειες οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία και για την ανακοίνωση ότι θα ξεκινήσουν εκ νέου διερευνητικές συνομιλίες. Ταυτόχρονα, καταδίκασαν έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και κάλεσαν την Τουρκία να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κύπρου να συμμετάσχει σε διάλογο.
Υπό τον όρο ότι θα συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες, ώστε να τερματιστούν οι παράνομες ενέργειες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να δρομολογήσει θετικό πολιτικό θεματολόγιο Ε.Ε. – Τουρκίας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και θα λάβει τις δέουσες αποφάσεις το αργότερο κατά τη σύνοδο του Δεκεμβρίου του 2020. Οι ηγέτες της Ε.Ε. ζήτησαν επίσης τη διεξαγωγή πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο».
Στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, και ενώ η Τουρκία φρόντισε να αποφορτίσει το κλίμα με την απόσυρση του «Oruc Reis» από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, οι ηγέτες της Ε.Ε. συμφώνησαν ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την απόσυρση του τουρκικού σκάφους “Oruc Reis” και εμμένει στη θέση του για συνεχή αποκλιμάκωση, ώστε να καταστούν δυνατές η ταχεία επανέναρξη και η ομαλή συνέχιση των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει εκ νέου ότι αποτελεί στρατηγικό συμφέρον για την Ε.Ε. η ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Η προσφορά ενός θετικού θεματολογίου Ε.Ε. – Τουρκίας εξακολουθεί να ισχύει, εφόσον η Τουρκία επιδείξει ετοιμότητα να προωθήσει μια πραγματική εταιρική σχέση με την Ένωση και τα κράτη-μέλη της και να επιλύσει τις διαφορές μέσω του διαλόγου και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Ενα τέτοιο θεματολόγιο θα μπορούσε να περιλαμβάνει τους τομείς της οικονομίας και του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου και τη συνεχιζόμενη συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ότι είναι σημαντικό να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας.
Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματα της 1ης και 2ας Οκτωβρίου 2020, η Ε.Ε. παραμένει προσηλωμένη στην υπεράσπιση των συμφερόντων της και των συμφερόντων των κρατών-μελών της, καθώς και στην προάσπιση της περιφερειακής σταθερότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:
• καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει πρόσθετες καταχωρίσεις βάσει της απόφασής του της 11ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με περιοριστικά μέτρα, λόγω των παράνομων γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο·
• καλεί τον ύπατο εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλουν έκθεση σχετικά με τις εξελίξεις όσον αφορά τις πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας, καθώς και σχετικά με τα μέσα και τις επιλογές για την ακολουθητέα πορεία, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της προαναφερόμενης απόφασης, προς εξέταση το αργότερο κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου του 2021.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας στα Βαρώσια και ζητεί την πλήρη τήρηση των αποφάσεων 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών».
Αυτά είναι τα επίσημα στοιχεία της πορείας των προκλήσεων της Τουρκίας και των αποφάσεων της Ε.Ε. σε σχέση με την Τουρκία.
Να σημειώσουμε ότι η τριμερής του Βερολίνου, η απόφαση της Ελλάδας να αποδεχτεί τις διερευνητικές χωρίς όρους που να αφαιρούν από το τραπέζι των διερευνητικών τις συνθήκες που γεννά το τουρκολιβυκό μνημόνιο και το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας, αλλά και η έναρξη και διεξαγωγή του 61ου και του 62ου γύρου των διερευνητικών έδωσαν συγχωροχάρτι στην Τουρκία, χωρίς να αποτρέψουν τη συνέχιση των προκλήσεων από πλευράς της.
Σημειώνουμε ότι στο μεσοδιάστημα μεταξύ 61ου και 62ου γύρου η Τουρκία έστειλε το «Cesme» στην καρδιά του Αιγαίου, διεξήγαγε την άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα» και μας έκανε «δώρο» σε Ισραήλ, Ελλάδα και Ε.Ε. ένα διπλωματικό διάβημα για τον αγωγό ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector, μία ημέρα πριν από την έναρξη του 62ου γύρου.
Για όσους δεν το αντιλαμβάνονται, οδεύουμε προς τη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου, έχοντας δεχτεί τις διερευνητικές-συγχωροχάρτι και χωρίς να έχουμε κλείσει τις «πόρτες» στην Τουρκία, για να μην μπορεί να προβαίνει σε προκλήσεις εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, χωρίς η Τουρκία να έχει σταματήσει τις προκλήσεις της εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας, μαθαίνουμε και πάλι από την τουρκική πλευρά ότι ο κ. Δένδιας θα επισκεφθεί την Αγκυρα, στις 14 Απριλίου, για να συζητήσει μεταξύ άλλων και για τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν.
Δηλαδή, ενώ είναι εν ισχύι το τουρκολιβυκό μνημόνιο, που αφαιρεί από τα νησιά το δικαίωμα να έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, θέση που αποτελεί το «αγκωνάρι» της Γαλάζιας Πατρίδας, εμείς συνεχίζουμε τα βήματα προσέγγισης, με την Ε.Ε να βάζει το… κερασάκι στην τούρτα, αφού όχι μόνο δεν επιβάλλει πρόσθετες κυρώσεις στην Τουρκία, αλλά «παγώνει» τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί σε βάρος στελεχών της Τουρκικής Κρατικής Εταιρίας Πετρελαίου (TPAO).
Μαθαίνουμε μάλιστα από Ευρωπαίους και Αμερικανούς διπλωμάτες ότι η νέα διοίκηση του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ κάλεσε τις Βρυξέλλες να μην επιβάλουν κυρώσεις, σε μια περίοδο που η Τουρκία εμφανίζεται διατεθειμένη να συμβιβαστεί.
Με άλλα λόγια, χαρίζουμε μια διπλωματική νίκη στην Τουρκία τις 25 Μαρτίου 2021, 200 χρόνια μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης.
Συγχαρητήρια, κύριοι! Καλά τα… καταφέρατε.
