Η καγκελάριος της Γερμανίας κυρία Μέρκελ αναφέρθηκε στην παρέμβαση που έκανε η ίδια τουλάχιστον δύο φορές, το φθινόπωρο του 2020, για να αποτρέψει έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο.
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Λεπτομέρειες δεν αναφέρθηκαν για το πότε ακριβώς και πώς φθάσαμε κοντά σε έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο δύο φορές ούτε για τον τρόπο με τον οποίο η Γερμανία τον απέτρεψε.
Θα είχε τεράστιο ενδιαφέρον να δούμε σε ποιον έταξε και τι η Γερμανία και ποιον και με ποιον τρόπο εκφόβισε, για να αποφευχθεί ο πόλεμος.
Όμως εξίσου τεράστιο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε οι ΗΠΑ πήραν τη σκυτάλη από τη Μεγάλη Βρετανία, για την άσκηση γεωπολιτικής επιρροής στην περιοχή μας, η Ουάσινγκτον ήταν απούσα από μια τέτοια ένταση, που θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Επίσης, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι άφησαν την Τουρκία να «παίζει» το παιχνίδι της ελεύθερα στην περιοχή και το πεδίο ελεύθερο στη Γερμανία να ασκεί γεωπολιτική επιρροή σε μια από τις πιο σημαντικές περιοχές του πλανήτη.
Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν τη στάση των ΗΠΑ σε αδυναμία και πιστεύουν ότι ο πλανήτης ήδη έχει περάσει σε μια άλλη φάση, με περισσότερους από δύο πόλους άσκησης επιρροής. Είναι αυτό που ονομάζουμε πολυπολικό κόσμο.
Μπορεί να υπάρχει μια τέτοια τάση στον κόσμο, όμως κατά την άποψή μου, εάν υπάρχει, η πορεία προς έναν πολυπολικό κόσμο επιταχύνθηκε λόγω της παρουσίας στην ηγεσία των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ. Κι αυτό γιατί ο Τραμπ κυβέρνησε τις ΗΠΑ ως επιχειρηματίας και όχι ως πολιτικός, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να απουσιάζουν από ορισμένες περιοχές του πλανήτη, γεγονός που ευνοεί τους περιφερειακούς παίκτες που διεκδικούν περιφερειακό αλλά και παγκόσμιο ρόλο.
Στο άρθρο μας αυτό δεν θα αναφερθούμε σε άλλους παίκτες, αλλά θα περιοριστούμε στην Τουρκία και στο κατά πόσον η χώρα αυτή έχει όντως δυνατότητες να διεκδικήσει έναν παγκόσμιο ρόλο και στο κατά πόσον ευνοήθηκε από την πολιτική που άσκησε ο Ντόναλτ Τραμπ στην περιοχή.
Ναι, η Τουρκία διεκδικεί έναν παγκόσμιο ρόλο, μέσω της ανάπτυξης της οικονομίας της και της καθηγεμόνευσης του μουσουλμανικού κόσμου, που θα εξασφαλίσει σοβαρά πολιτικά οφέλη στην Τουρκία, αλλά και εύκολες αγορές για τα τουρκικά προϊόντα και θα ευνοήσει τα σχέδια του Ερντογάν για την ανάπτυξη της οικονομίας.
Επίσης, η Τουρκία διεκδικεί την επανάκτηση της επιρροής σε όλες τις χώρες που προήλθαν από τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στις μουσουλμανικές μέσω του Ισλάμ, στις μη μουσουλμανικές μέσω της ήπιας ισχύος και της λαθρομετανάστευσης.
Τέλος, η Τουρκία διεκδικεί ρόλο ηγέτιδας δύναμης στον λεγόμενο τουρκόφωνο κόσμο, στο πλαίσιο εφαρμογής της παντουρανικής πολιτικής.
Όλα αυτά τα σχέδια του Ερντογάν ευνοήθηκαν από την πολιτική που άσκησαν οι ΗΠΑ ειδικά μετά το πραξικόπημα του 2016.
Ιδιαίτερα, τη μεγαλύτερη ώθηση στον μεγαλοϊδεατισμό του Ερντογάν έδωσε η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη ΒΑ Συρία, πράξη που χαρακτηρίστηκε από επιφανείς στρατηγούς, διπλωμάτες και ακαδημαϊκούς των ΗΠΑ η «Μεγάλη Προδοσία» όχι μόνο των Κούρδων αλλά και των ίδιων των αμερικανικών συμφερόντων.
Έκτοτε η Τουρκία πήρε θάρρος και άρχισε να εισβάλλει στη Λιβύη αλλά και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, μέσω της συνεργασίας της με το Αζερμπαϊτζάν.
Έκτοτε η Τουρκία άρχισε να εφαρμόζει επιθετική πολιτική στην Κύπρο και την Αν. Μεσόγειο, μια κατάσταση που, σύμφωνα με την κυρία Μέρκελ, έφερε δύο χώρες του ΝΑΤΟ στα πρόθυρα πολεμικής σύγκρουσης.
Και όλα αυτά όχι μόνο λόγω της γενικής πολιτικής που ασκούσε η διοίκηση Τραμπ στον κόσμο, αλλά και λόγω των ιδιαίτερων προσωπικών σχέσεων που είχε αναπτύξει ο Τραμπ με τον Ερντογάν. Για το θέμα αυτό έχει γράψει ένα ολόκληρο βιβλίο ο σύμβουλος εθνικής Ασφάλειας του κ. Τραμπ, ο Τζον Μπόλτον.
Όμως, ό,τι και για όποιον λόγο κι αν συνέβη, είναι αδιανόητο οι ΗΠΑ να άφηναν δύο χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ να συγκρουστούν πολεμικά και να διαλύσουν τη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Εν πάση περιπτώσει και οι αναφορές της κυρίας Μέρκελ και τα αναπάντητα ερωτήματα για τη στάση των ΗΠΑ πρέπει να ερευνηθούν σε βάθος από την ελληνική διπλωματία. Όμως αυτό που πρέπει να απασχολήσει την ελληνική κυβέρνηση και τη χώρα γενικότερα είναι η κατάσταση που θα δημιουργηθεί έπειτα από ένα ενδεχόμενο comeback των ΗΠΑ στην περιοχή μας και πώς θα επηρεάσει αυτό τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας – Ρωσίας, αλλά και τις σχέσεις ΗΠΑ – Ελλάδος – Τουρκίας.
Δύσκολη εξίσωση.
