Η Τουρκία ακολούθησε για αρκετά χρόνια την «πολιτική του εκκρεμούς», με ταλαντώσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας, δοκιμάζοντας τις αντοχές των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, ενώ ταυτοχρόνως ανέπτυσσε τις σχέσεις της με την Κίνα, το Ιράν, το Πακιστάν, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, τη Φινλανδία, την Ισπανία και την Αγγλία.
- Του Σάββα Καλεντερίδη
Είχαμε γράψει και στο παρελθόν ότι σε κάθε ταλάντωση η Τουρκία «άνοιγε» χώρο στον περίγυρό της και τον καταλάμβανε η τουρκική πολιτική και οικονομική διπλωματία, μερικές φορές και ο τουρκικός στρατός, με αποτέλεσμα σήμερα η γειτονική χώρα να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη Λιβύη, στα κατεχόμενα τμήματα της Συρίας και του ιρακινού Κουρδιστάν, στο Αζερμπαϊτζάν, στην Αλβανία, στο Κοσσυφοπέδιο, στη Βοσνία, ενώ διατηρεί ισχυρά ερείσματα στα Σκόπια, τη Βουλγαρία κ.α.
Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, ειδικά μετά το 2016, οπότε και εκδηλώθηκε η απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις δοκιμάστηκαν, ενώ η Ρωσία βρήκε την ευκαιρία να εμβαθύνει τις σχέσεις της με την Τουρκία, προμηθεύοντας ένα στρατηγικό όπλο τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, το σύστημα S-400, ολοκληρώνοντας τον αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream, μετονομασία του South Stream, εξαιτίας του οποίου έπεσε η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, και κατασκευάζοντας το πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Μερσίνα, έργα τα οποία καθιστούν την Τουρκία μια χώρα ενεργειακά εξαρτημένη από τη Ρωσία.
Παρόλα αυτά, να τονίσουμε ότι η σχέση της Τουρκίας με τη Ρωσία δεν είναι στρατηγική, αφενός μεν για λόγους καθαρά ιστορικούς, αφετέρου δε γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο για μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό και η Τουρκία αναπτύσσει τις σχέσεις της με την Ουκρανία, γι’ αυτό ο Ερντογάν δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να αναγνωρίσει ποτέ την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, υπενθυμίζοντας στον Πούτιν τα δικαιώματα των Τατάρων, ο οποίος Πούτιν για να αποκρούσει τις τουρκικές ανιστόρητες διεκδικήσεις υπενθυμίζει σε όλους, και σ’ εμάς τους Ελληνες, ότι το ιστορικό όνομα αυτής της εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας χερσονήσου είναι Ταυρίδα.
Και λέμε ότι η χερσόνησος της Ταυρίδας έχει εξαιρετική στρατηγική αξία όχι γιατί διαθέτει καλές ακτές, στις οποίες θα μπορούν πλέον να κάνουν διακοπές οι Ρώσοι της ενδοχώρας, αλλά γιατί η Ρωσία, με την κατοχή της, υπερτριπλασιάζει τον υφαλοκρηπίδα και την ΟΑΖ της στον Εύξεινο Πόντο, στον οποίον πλέον γίνεται κυρίαρχη δύναμη. Να θυμίσουμε ότι πριν από την προσάρτηση της Ταυρίδας οι ρωσικές ακτές στον Εύξεινο Πόντο είχαν μήκος 250 χλμ. και τώρα ανέρχονται συνολικά στα 1.000 χλμ.
Και αυτός είναι ο λόγος που η Ταυρίδα είναι στο προσκήνιο ενός σκληρού γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας. Κι αυτό γιατί το ΝΑΤΟ δεν είναι διατεθειμένο να αποδεχτεί ως τετελεσμένο την υπερέκταση της Ρωσίας στον Εύξεινο Πόντο, γιατί αυτό δυσχεραίνει τα σχέδια περικύκλωσης της Ρωσίας μέσω Ουκρανίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Τουρκίας και Γεωργίας.
Γι’ αυτόν το λόγο η Αγγλία αποφάσισε να αμφισβητήσει εμπράκτως τη ρωσική κυριαρχία στην Ταυρίδα, στέλνοντας το αντιτορπιλικό «Defender», που κατευθυνόταν από το λιμάνι της Οδησσού στον Βαθύ Λιμένα των αρχαίων Ελλήνων, σημερινό Βατούμ της Γεωργίας, να περάσει μπροστά από τον ρωσικό ναύσταθμο της Σεβαστούπολης, για να ακολουθήσει καταιγισμός προειδοποιητικών βολών από ρωσικά πυροβόλα, ηλεκτρονικές παρεμβολές στις επικοινωνίες του «Defender» και υπερπτήσεις 20 ρωσικών μαχητικών πάνω από το αγγλικό αντιτορπιλικό! Τα ρωσικά αεροσκάφη παρενόχλησαν και την ολλανδική φρεγάτα «Evertsen», η οποία έπλεε σε διεθνή ύδατα, ανοιχτά της Ταυρίδας.
Το ίδιο διάστημα οι ΗΠΑ και η Ουκρανία διεξήγαγαν μια μεγάλη αεροναυτική άσκηση στα ύδατα του Ευξείνου Πόντου, τη Sea Breeze 2021, με τη συμμετοχή άλλων 30 χωρών. Το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ αναφέρει για την εν λόγω άσκηση, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«Η φετινή άσκηση έχει τον μεγαλύτερο αριθμό συμμετεχουσών χωρών στην ιστορία της άσκησης, με 32 χώρες από έξι ηπείρους να παρέχουν 5.000 στρατεύματα, 32 πλοία, 40 αεροσκάφη και 18 τμήματα ειδικών επιχειρήσεων, και ομάδες κατάδυσης που έχουν προγραμματιστεί να συμμετάσχουν». Η άσκηση ξεκίνησε τις 28 Ιουνίου με διάρκεια έως τις 13 Ιουλίου του 2021.
Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το επεισόδιο με το αγγλικό αντιτορπιλικό «Defender» είπε επί λέξει: «Ακόμη κι αν βυθίζαμε αυτό το πλοίο, θα ήταν δύσκολο να φανταστούμε ότι ο κόσμος θα έφθανε στο χείλος ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου, διότι εκείνοι που τα πράττουν αυτά γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να βγουν νικητές από τον πόλεμο αυτό» και συνέχισε λέγοντας ότι η χώρα του δεν θα χαιρόταν με την έναρξη ενός νέου πολέμου, «αν και τουλάχιστον εμείς γνωρίζουμε για τι αγωνιζόμαστε, αγωνιζόμαστε για τον εαυτό μας στο έδαφός μας, για το μέλλον μας».
Όσον αφορά το επεισόδιο της 23ης Ιουνίου με το «Defender», ο Ρώσος πρόεδρος το χαρακτήρισε «ολοφάνερα προβοκάτσια και μάλιστα συνδυαστική, που πραγματοποιήθηκε όχι μόνο από Βρετανούς αλλά και Αμερικανούς».
Γιατί τα αναφέρουμε όλα αυτά. Για δύο λόγους. Ο ένας είναι γιατί η Τουρκία σε όλο αυτό που συμβαίνει στον Εύξεινο Πόντο είναι υποχρεωμένη να παίξει το ρόλο της ως νατοϊκή χώρα, κάτι που θα επηρεάσει θετικά την πορεία εξομάλυνσης των σχέσεών της με τις ΗΠΑ, ενώ θα δημιουργήσει σε κάποιο βαθμό σκιές στις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Ο άλλος λόγος είναι το γεγονός ότι ο Εύξεινος Πόντος και η Ταυρίδα, περιοχή με έντονη ελληνική παρουσία επί χιλιετίες, είναι στο προσκήνιο, με την Ελλάδα και τον ελληνισμό να είμαστε απόντες. Με εξαίρεση τους Ελληνες της νότιας Ρωσίας και της Ουκρανίας (Οδησσού και περιοχής Μαριούπολης), αλλά και τους ελληνικής καταγωγής μουσουλμάνους της περιοχής του μικρασιατικού Πόντου.
Σε προηγούμενες κρίσιμες ιστορικές περιόδους, όταν συγκρούονταν τα συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων, ο Ελληνισμός της περιοχής πλήρωσε τεράστιο τίμημα, που οδήγησε στη γενοκτονία και τον ξεριζωμό. Ας προσέξει το εθνικό κέντρο να μην υποστούν τις συνέπειες αυτού του νέου γεωπολιτικού ανταγωνισμού οι εναπομείναντες Ελληνες στις ιστορικές περιοχές ολόκληρου του Εύξεινου Πόντου.
Σημείωση: Στην ελληνική γραφή δεν υπάρχει Μαύρη Θάλασσα, αλλά Εύξεινος Πόντος.
