Ένα εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα στη χάραξη στρατηγικής αλλά και τη διαχείριση της πολιτικής πραγματικότητας με τη γείτονα Τουρκία ήταν -και, εν μέρει, παραμένει- η αδυναμία σωστής ανάγνωσης των προθέσεων, των σχεδιασμών και της πραγματικής δύναμης, πολιτικής και στρατιωτικής, της Τουρκίας.
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Το πρόβλημα αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι επί δεκαετίες δεν μεταφράζονταν από τα τουρκικά τα ιδεολογικά κείμενα, μελέτες, βιβλία και άρθρα, τα οποία είτε εμπνέουν τους Τούρκους πολιτικούς να σχεδιάσουν την τουρκική στρατηγική είτε την αντικατοπτρίζουν.
Αναφέρω παραπάνω ότι η αδυναμία αυτή παραμένει εν μέρει γιατί τα τελευταία χρόνια -ευτυχώς για μας, γιατί δυστυχώς συνεχίζουμε να κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου– οι Τούρκοι αρχίζουν να δημοσιεύουν βιβλία, μελέτες, αναλύσεις και άρθρα στα αγγλικά, άρα οι αγγλόφωνοι Ελληνες δημοσιογράφοι και αναλυτές -ναι, υπάρχουν και τέτοιοι- απέκτησαν τη δυνατότητα πρωτογενούς μελέτης των ιδεών που επεξεργάζονται και δημοσιεύουν Τούρκοι αναλυτές, αρθρογράφοι και πολιτικοί επιστήμονες.
Όλη αυτή η κατάσταση που περιγράφτηκε παραπάνω δημιούργησε και προκάλεσε την αδυναμία δημοσιογράφων και πολιτικών να κατανοήσουν τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Τουρκίας, το μέγεθος της απειλής, το μέγεθος της πολιτικής, διπλωματικής και στρατιωτικής της ισχύος, με αποτέλεσμα, όποτε εμφανίζονταν διεκδικήσεις ή απειλές της Τουρκίας στο Αιγαίο οι πολιτικοί μας, και μάλιστα υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, να βρίσκουν την εύκολη λύση: «Η Τουρκία απειλεί την Ελλάδα και θέλει να προκαλέσει ένταση για να κάνει εξαγωγή των εσωτερικών της προβλημάτων».
Ναι, αυτήν την ουρανομήκη ανοησία την ακούσαμε χρόνια τώρα από επίσημα ελληνικά χείλη και, δυστυχώς, την ακούμε μέχρι σήμερα, αν και η απειλή στην ανατολική Μεσόγειο, στο Καστελόριζο και το Αιγαίο είναι πλέον κάτι παραπάνω από ορατή και προφανής.
Για τους παραπάνω λόγους θα αποπειραθούμε και σήμερα, μεταφράζοντας αποσπάσματα άρθρου ενός έγκριτου Τούρκου αρθρογράφου, να παρουσιάσουμε στοιχεία της αποτελεσματικότητας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και της εξάρτησής της από τις μεγάλες δυνάμεις.
Πρόκειται για το άρθρο του Γκουκχάν Μπατσίκ, που δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Αχβάλ», με τίτλο: «Η ανατομία μιας ήττας» (Bir bozgunun anatomisi).
Στο άρθρο αναφέρεται μεταξύ άλλων:
«Αν κάναμε ανάλυση της πολιτικής που ακολούθησε η Τουρκία στο θέμα της Συρίας, με βάση την κατάσταση που επικρατεί σήμερα, θα μπορούσαμε να τη συμπυκνώσουμε σε τέσσερις τίτλους.Η Τουρκία δεν κατόρθωσε να ανατρέψει τον Άσαντ, όπως είχε σχεδιάσει και περίμενε. Όλες οι ένοπλες ομάδες που υποστήριξε στο τέλος απέτυχαν.Ο καβγάς για την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία οδήγησε στη γέννηση μιας πολιτικής κουρδικής οντότητας. Ο στόχος της Τουρκίας να καταστεί σε βάθος χρόνου παράγοντας που θα επηρεάζει τις εξελίξεις στη Συρία απέτυχε. Η Τουρκία υπάρχει στην περιοχή, όμως ακόμα και το παραμικρό βήμα των στρατιωτικών της μονάδων που είναι στη Συρία γίνεται κατόπιν αδείας των ΗΠΑ και της Ρωσίας, οι οποίες καθορίζουν τα πάντα στη Συρία.Τελικά, η κατάσταση που τείνει να διαμορφωθεί στη Συρία δημιουργεί ένα πρόβλημα σε βάθος χρόνου για την Τουρκία, που θα προκαλέσει μεγάλη απώλεια ενέργειας και πόρων σε τομείς όπως είναι η οικονομία, η ασφάλεια και πολλοί άλλοι.Όλα αυτά σημαίνουν ότι η Τουρκία στην κρίση της Συρίας είναι αντιμέτωπη με μια μεγάλη ήττα. Αν θέλουμε, δε, να αναζητήσουμε τις βαθιές ρίζες της ήττας, θα τις εντοπίσουμε σε δύο βασικές αιτίες: Στις επιλογές των ισλαμιστών στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και στη θεσμική κρίση που σοβεί στις ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας.Με άλλα λόγια, πίσω από την ήττα στη Συρία κρύβονται η αποτυχία και η αναποτελεσματικότητα των πολιτικών και των ενόπλων δυνάμεων».
Και το άρθρο τελειώνει δραματικά ως εξής: «Η Τουρκία μπορεί να μην αντιλαμβάνεται το μέγεθος της ήττας, όμως αυτή η ήττα στη Συρία είναι η πρώτη σημαντική ήττα της Τουρκίας μετά την ίδρυσή της, το 1923, και όσο περνάει ο καιρός θα γίνονται ορατές σε όλους μας οι αρνητικές της συνέπειες».
