To 2012 o πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα κάλεσε εκτάκτως στην Ουάσινγκτον τον πρόεδρο Ερντογάν.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Το μήνυμά του προς αυτόν ήταν ξεκάθαρο και σαφές: «Ξέρουμε τι κάνεις! Σταμάτα!» (σε ελεύθερη μετάφραση). Αμερικανικοί δορυφόροι, ειδικοί να εντοπίζουν τη μεταφορά πυρηνικών αποβλήτων σε όλο τον κόσμο, κτύπησαν συναγερμό όταν διέκριναν από Διαστήματος μυστικές ομάδες της Χαμάς από την Παλαιστίνη και των Αδελφών Μουσουλμάνων από την Αίγυπτο να μεταφέρουν τη συνδρομή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων ευαίσθητο υλικό στα παράλια της Μικράς Ασίας. Χώρα προέλευσης του υλικού; Το Ιράν. Οι ΗΠΑ εξοργίστηκαν, όταν αντελήφθησαν τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, και φρόντισαν να του διαμηνύσουν στο ανώτατο δυνατό επίπεδο τη δυσαρέσκειά τους. Ο «σουλτάνος» αναδιπλώθηκε. Μα από τότε η Δύση έχασε και το τελευταίο ίχνος εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό του. Τον κατέταξε σε άλλη κατηγορία ηγετών.
Και το 2016 του το έδειξε και εμπράκτως. Η εποχή που συνέβη το διπλωματικό επεισόδιο που σας αποκαλύπτουμε δυστυχώς δεν υπάρχει πλέον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αφιερώνουν σήμερα και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών τους στην αντιπαράθεση με την Κίνα και εγκαταλείπουν την περιοχή των Βαλκανίων και της Ευρασίας γενικότερα. Δεν δείχνουν εν πάση περιπτώσει το ίδιο ακριβώς ενδιαφέρον για αυτό που ονομάζουμε περιφερειακή σταθερότητα στην ευρύτερη γειτονιά μας. Η Μεσόγειος είναι πλέον δευτερεύον μέτωπο γι’ αυτούς. Εφυγαν από τη Λιβύη, έφυγαν από τη Συρία, έφυγαν από το Αφγανιστάν. Και το χειρότερο για εμάς, άφησαν πολύ ζωτικό χώρο στην Τουρκία. Με συνέπεια η Αγκυρα να βγάζει πλέον ανενόχλητη από το συρτάρι τα παλαιά πυρηνικά της σχέδια. Και να διαλαλεί δημοσίως τις πυρηνικές της φιλοδοξίες. Οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον εδώ για να τις σταματήσουν. Εκχώρησαν τον ρόλο τους στη Γαλλία. Κάνω εισαγωγικώς αυτή τη μακρά αναδρομή στα γεγονότα του 2012 και στην καταγραφή των γεωπολιτικών δεδομένων της νέας εποχής, ριζικώς διαφορετικών σε σύγκριση με το παρελθόν για έναν απλό λόγο: Τη απουσία των ΗΠΑ οι οποίες αρκούνται απλώς στη χαλαρή διατήρηση των βάσεών τους απέναντι στη Ρωσική Ομοσπονδία στα Βαλκάνια αίφνης η περιοχή φορτώθηκε με αρκετή «αρνητική ενέργεια». Τα ζωνάρια λύθηκαν.
Η προσπάθεια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να αποκλιμακώσει την ένταση με τη διακήρυξη από του βήματος του ΟΗΕ ότι προτίθεται να βάλει ταφόπλακα στις έρευνες υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο δεν ήρκεσε για να διακοπεί η τουρκική επιθετικότητα στην περιοχή. Αντιθέτως. Ανέβηκε κλίμακα. Οι γείτονες επιθυμούν διακαώς να ελέγξουν τους θαλάσσιους δρόμους του Αρχιπελάγους μεταξύ 6-12 μιλίων ανεξαρτήτως ερευνών, να καταστούν το νέο αφεντικό του Αιγαίου και, ως φαίνεται από τις πρόσφατες αντιδράσεις τους, ψάχνουν νέα αφορμή για θερμό επεισόδιο. Πότε; Το 2022 ίσως, εις ανάμνησιν του ολέθριου δι’ ημάς 1922. Θερμό επεισόδιο στην τελική ευθεία για το 2023, τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννησης της νεοσύστατης Τουρκικής Δημοκρατίας.
Προσέξτε: Εάν παρακολουθήσουμε επισταμένως την τρέχουσα ειδησεογραφία ως τρίτοι, θα εντυπωσιαστούμε από το πολεμικό κλίμα που άρχισε να διαμορφώνεται στην περιοχή. Σε σημείο που να διερωτώμεθα αν αναζητείται νέος «Φερδινάνδος». Η Τουρκία αγοράζει πυραύλους S-400 από τη Ρωσία, ζητά F-35 από τις ΗΠΑ, ζεσταίνει το πυρηνικό εργοστάσιο Ακουγιου στη Μικρασία, πιέζει για την παράδοση έξι υποβρυχίων που έχει παραγγείλει στη Γερμανία. Παράλληλα η Αγκυρα συμφωνεί με τον Πούτιν την ενεργειακή της ασφάλεια και συζητά άνευ τρίτων πώς θα διαχειριστούν από κοινού Μόσχα και Αγκυρα την κατάσταση στη Συρία. Η Ελλάς από την πλευρά της, στο πλαίσιο του δικαιώματος αυτοάμυνας, αγοράζει φρεγάτες, κορβέτες, μαχητικά Rafale και υπογράφει ρήτρες αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής με τη Γαλλία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ζητά μία αντίστοιχη γραπτή εγγύηση τύπου Κάρτερ από τις ΗΠΑ. Λειτουργεί εκπαιδευτική βάση πιλότων του Ισραήλ στην Καλαμάτα και πιέζει τις ΗΠΑ στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τη νέα αμυντική συμφωνία να δημιουργήσει νέες βάσεις στη Σκύρο και τη Θράκη.
Αποστέλλει, τέλος, πυραύλους Patriot στη Σαουδική Αραβία. Η Γαλλία με τη σειρά της ρισκάρει να εκνευρίσει την Αγκυρα και ζητά από την Ελλάδα ναυτική βάση για μεταστάθμευση στρατευμάτων στη Λήμνο, ενώ ανοίγει τα πανιά της έως και στην Κύπρο, όπου διεκδικεί βάση στην Πάφο. Περιγράφω μόνον μερικά από όσα συμβαίνουν και μόνον αυτά που πυροδοτούν δημόσιες εντάσεις. Μέσα σε έναν πολύ στενό χώρο λοιπόν Ελλάς, Τουρκία, Γαλλία, Ισραήλ, Ρωσία, Αίγυπτος (και στο βάθος Αγγλία) απελευθερωμένες από τη σκιά των ΗΠΑ εκφράζουν με τον τρόπο τους τις φιλοδοξίες τους για την περιοχή: Οι Γάλλοι για τον έλεγχο της Μεσογείου που διεκδικούν αθορύβως και οι Αγγλοι. Οι Τούρκοι εν όψει 2023 για την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, για την κατάκτηση εδαφών και έλεγχο θαλασσών. Οι Αιγύπτιοι για να αναλάβουν τα ηνία του αραβικού κόσμου. Οι Ρώσοι που θέλουν να ριζώσουν στη Μέση Ανατολή. Και βεβαίως εμείς. Εμείς που πασχίζουμε να σώσουμε το εθνικό κεκτημένο.
Εμείς που θέλουμε να κατισχύσουμε σιωπηρώς διά συμβιβασμών στα Βαλκάνια, αυτός -μας λένε- είναι ο νέος πατριωτισμός. Εμείς που για να διατηρήσουμε το στάτους κβο στο Αιγαίο εξοπλιζόμαστε στο όνομα της αυτοάμυνας. Αρκεί, βεβαίως, να αξιοποιήσουμε τα νέα μας όπλα και όχι να κοιτάμε τους Τούρκους με τα κιάλια όταν βολτάρουν μεταξύ 6-12 μιλίων στις ημέτερες θαλάσσιες ζώνες. Οπως και να έχουν τα πράγματα, η αύξηση της έντασης σε αυτό το πρωτεύον για εμάς, αλλά πλέον δευτερεύον για τη Δύση μέτωπο στην παγκόσμια σκακιέρα δεν είναι καλός οιωνός. Η αποχώρηση των ΗΠΑ συνιστά πρώτης τάξεως ευκαιρία για ξεκαθάρισμα ιστορικών λογαριασμών μεταξύ χωρών της περιοχής. Οι χωροφύλακες είναι καμιά φορά χρήσιμοι. Η δε ανακοίνωση της Τουρκίας αμέσως μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της, η οποία κάνει ρητή αναφορά σε «ζημιές στην ειρήνη», είναι ενδεικτική των διαθέσεων. Και θα κάνουμε λάθος αν την εντάξουμε στο δόγμα «σκύλο που γαβγίζει μην τον φοβάσαι». Αυτά τα ολίγα για σήμερα, με την ευχή να αποδειχθούμε κακοί μάντεις παρά μάντεις κακών.
