Οι πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία αφορούν την Ελλάδα, κυρίως αυτές που σχετίζονται με τον πρόεδρό της Ταγίπ Ερντογάν, δεδομένου ότι ο πληθωρικός χαρακτήρας αυτού του σημαντικού πολιτικού ηγέτη, σε συνδυασμό με την ισλαμο-νεοοθωμανική ατζέντα του, εκφράζει μία έντονα αναθεωρητική πολιτική απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα.
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Και το λέμε αυτό γιατί, αν και έχουμε υποστηρίξει σε πολλά άρθρα μας στο παρελθόν ότι την εξωτερική πολιτική στην Τουρκία τη χαράσσει το κράτος με τους αρμόδιους φορείς, υπουργεία Εξωτερικών και ένοπλες δυνάμεις, στην περίπτωση του Ερντογάν τα πράγματα έχουν αλλάξει, αφού πρώτη φορά στην Ιστορία της νεότερης Τουρκίας τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της χώρας ορίζει ο πρόεδρος Ερντογάν, με τους συμβούλους και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), ερήμην των προαναφερθέντων φορέων.
Έγινε μια απόπειρα ανατροπής του Ερντογάν από αξιωματικούς που σχετίζονται με τους κεμαλιστές και τους γκιουλενιστές, στις 15 Ιουλίου 2016, η οποία απέτυχε. Μάλιστα, ένας από τους λόγους που ο Ερντογάν προσέγγισε τη Ρωσία ήταν και το γεγονός ότι ο ίδιος θεώρησε και συνεχίζει να πιστεύει ότι πίσω από το πραξικόπημα ήταν οι ΗΠΑ, ενώ υπάρχουν και φήμες ότι η Ρωσία έδωσε κρίσιμες πληροφορίες στον Ερντογάν για να οδηγήσει τους πραξικοπηματίες στην αποτυχία.
Ο Ερντογάν, έπειτα από όλα αυτά, άρχισε να παίρνει σταδιακά όλες τις εξουσίες στα χέρια του, μέχρι που αυτό επικυρώθηκε και θεσμικά, με τη μετεξέλιξη του πολιτεύματος από προεδρευόμενη σε προεδρική δημοκρατία (Ιούνιος 2018).
Στη διαδικασία εκκαθάρισης του περιβάλλοντός του και συγκέντρωσης όλων των εξουσιών στα χέρια του ο Ερντογάν αποκαθήλωσε τον μέχρι τότε στενό του συνεργάτη και μέντορά του σε θέματα εθνικής στρατηγικής και εξωτερικής πολιτικής Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος χρημάτισε για χρόνια σύμβουλος, υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός της Τουρκίας.
Τον Νταβούτογλου τον «καθάρισε» πολιτικά μετά τη δημοσίευση ενός κειμένου στο διαδίκτυο στο ιστολόγιο pelikandosyasi, την Πρωτομαγιά του 2016, και ενώ ο Νταβούτογλου ήταν ακόμα πρωθυπουργός.
Στο κείμενο ήταν προφανές ότι ο Νταβούτογλου ήταν υπό συνεχή στενή παρακολούθηση στην Τουρκία αλλά και στα ταξίδια του στο εξωτερικό, και ούτε λίγο ούτε πολύ τον κατηγορούσαν ότι είχε ως στόχο την περιθωριοποίηση του Ερντογάν και την ανάληψη της εξουσίας από τον ίδιο, έπειτα από σχετικές συζητήσεις που είχε κάνει με τις ΗΠΑ, τον Γκιουλέν και την Αγγλία.
Ύστερα από αυτό ο Νταβούτογλου αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 22 Μαΐου 2016.
Για διαφορετικούς λόγους και πάντα με στόχο τον απόλυτο έλεγχο της εξουσίας από τον ίδιο και την οικογένειά του, ο Ερντογάν απομάκρυνε από κοντά του επίσης τον πρώην πρόεδρο της Δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιουλ, που ήταν στον στενό πυρήνα των ιδρυτών του ΑΚΡ, και τον Αλί Μπαμπατζάν, αρχιτέκτονα της οικονομικής πολιτικής των κυβερνήσεων του ΑΚΡ και του οικονομικού «θαύματος» της Τουρκίας.
Απομάκρυνε και άλλους, όμως μένουμε σ’ αυτούς τους τρεις γιατί αυτοί είναι που έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες για την ίδρυση ενός νέου κόμματος, με στελέχη από το ΑΚΡ, τα οποία είναι ενοχλημένα από την πολιτική που ασκεί ο Ερντογάν αλλά και από την υπερσυγκέντρωση εξουσίας και χρήματος από τον ίδιο και την οικογένειά του.
Η ίδρυση του κόμματος αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες και δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τον χρόνο, γιατί ο Ερντογάν φέρεται ότι έχει πάρει στα χέρια του τους «φακέλους» των τριών ανταγωνιστών του, για να αρχίσει ο πόλεμος λάσπης, που κανείς δεν γνωρίζει πού θα καταλήξει.
Πάντως, μπορεί ο Ερντογάν να αφήνει να διαρρεύσει ότι έχει αρκετά «ράμματα για τη γούνα των αποστατών», όμως αυτός που έριξε τη «βόμβα» ήταν ο Αχμέτ Νταβούτογλου, σε ομιλία του στην πόλη Σαγγάριος (Sakarya) στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, ο οποίος, μεταξύ άλλων, είπε: «Δεν καταλαβαίνω από απειλές. Αν ανοίξουν τα τεφτέρια στον αγώνα που δώσαμε εναντίον της τρομοκρατίας, ορισμένοι δεν θα μπορούν να αντικρίσουν τους ανθρώπους καταπρόσωπο. Αυτοί που μας κάνουν σήμερα κριτική δεν θα μπορούν να κυκλοφορήσουν στον δρόμο. Γιατί; Σας καλώ να θυμηθείτε. Όταν στο μέλλον γραφτεί η Ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας, η περίοδος 7 Ιουνίου – 1 Νοεμβρίου θα καταγραφεί ως μία από τις πιο κρίσιμες».
Προτού εξηγήσουμε πόσο σοβαρές είναι οι καταγγελίες Νταβούτογλου, να πούμε ότι στις 7 Ιουνίου 2015 είχαν γίνει οι εθνικές εκλογές στην Τουρκία, στις οποίες το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) συγκέντρωσε το πρωτοφανές ποσοστό του 13,1%, εκλέγοντας 81 βουλευτές και αφαιρώντας την πλειοψηφία από το ΑΚΡ, το οποίο πλέον έπρεπε να συνεργαστεί με το κουρδικό HDP για να σχηματίσει κυβέρνηση.
Τότε ο Νταβούτογλου ήταν υπέρ του σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, ενώ ο Ερντογάν έβαλε στον νου του το εξής στρατήγημα: Θα διέκοπτε τις συνομιλίες με τους Κούρδους για την πολιτική επίλυση του Κουρδικού, θα τους κήρυττε τον πόλεμο, θα τους καθιστούσε εξοβελιστέους, συσπειρώνοντας έτσι τα λαϊκά εθνικιστικά-ισλαμιστικά στρώματα, και θα οδηγούσε τη χώρα σε έκτακτες εκλογές. Πράγματι αυτό έκανε και, από 40,87% που είχε λάβει και 258 βουλευτές που είχε εκλέξει στις εκλογές της 7ης Ιουνίου, σε αυτές της 1ης Νοεμβρίου 2015 έλαβε ποσοστό 49,50% και εξέλεξε 317 βουλευτές, εξασφαλίζοντας και αυτοδυναμία.
Όμως ας δούμε τι έγινε αυτούς τους έξι μήνες και γιατί απειλεί με αποκαλύψεις ο Νταβούτογλου.
Δύο ημέρες πριν από τις εκλογές της 7ης Ιουνίου έγινε βομβιστική επίθεση σε προεκλογική συγκέντρωση του HDP στο Ντιγιαρμπακίρ, με πέντε νεκρούς.
Στις 20 Ιουλίου βομβιστής αυτοκτονίας του Ισλαμικού Κράτους (Ι.Κ.) σκότωσε 34 νέους στην κουρδική πόλη Σουρούτς.
Στις 22 Ιουλίου δύο αστυνομικοί βρέθηκαν νεκροί με μια σφαίρα στο κεφάλι στο σπίτι τους, στην κουρδική πόλη Τζεϊλάνπιναρ. Αυτή η ενέργεια σήμανε το τέλος της «περιόδου επίλυσης» του Κουρδικού και την απαρχή των ανοιχτών επιθέσεων του κράτους εναντίον των Κούρδων.
Στις 8 Σεπτεμβρίου έγιναν συγχρονισμένες επιθέσεις στα γραφεία του HDP σε όλη την Τουρκία, ενώ ο Νταβούτογλου δήλωνε ότι «οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ανεβαίνουμε».
Στις 10 Οκτωβρίου, σε διαδήλωση ειρήνης που διοργάνωσαν και κουρδικές οργανώσεις, δύο βομβιστές αυτοκτονίας του Ι.Κ. προκάλεσαν τον θάνατο 102 ατόμων.
Να τι θέλει να πει λοιπόν ο Νταβούτογλου: ότι ο Ερντογάν «έπαιξε με την τρομοκρατία» και ότι με τους μηχανισμούς του χρησιμοποίησε τους τρομοκράτες του Ι.Κ. εναντίον των Κούρδων, καθιστώντας τον υπεύθυνο για δολοφονίες δεκάδων πολιτών.
Δεν μπορούμε να μαντέψουμε αν ο Νταβούτογλου τελικά θα προβεί σε αποκαλύψεις που θα οδηγήσουν πραγματικά σε ανατροπές ή αν απειληθεί και μας πει ότι «δεν ήθελα να πω αυτό ακριβώς».
Πάντως ένα είναι σίγουρο: Ο «πόλεμος» έχει αρχίσει και θα δούμε πολλές μάχες το επόμενο διάστημα.
