Ας αναλογιστούμε την εικόνα του κόσμου λίγο μετά την πτώση του Τείχους τριάντα χρόνια πριν και ας τη συγκρίνουμε με την εικόνα του κόσμου σήμερα, τριάντα χρόνια μετά.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ο Φουκουγιάμα έπεσε έξω. Δεν ήρθε το τέλος της Ιστορίας. Η Ιστορία μόλις αρχίζει. Όταν το Τείχος έπεσε, οι Ρώσοι ηγέτες ήταν για πολλά χρόνια ο περίγελος των Διεθνών Συναντήσεων Κορυφής. Ο Κλίντον «γλεντούσε» τον μέθυσο Γιέλτσιν. Η Ρωσία επαιτούσε δάνεια στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για μισθούς και συντάξεις. Η Κίνα συγκλονιζόταν από τις φοιτητικές διαδηλώσεις στην πλατεία Τιεν Αν Μεν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες του Ντόναλντ Ρέιγκαν και του Τζορτζ Μπους μαζί με τη Βρετανία της Μάργκαρετ Θάτσερ γνώριζαν μεγάλη οικονομική ακμή. Η επανενωμένη Γερμανία του τεράστιου Χέλμουτ Κολ ήταν κυρίαρχη τεχνολογικά. Η Γαλλία των Μιτεράν – Σιράκ καμάρωνε για το Κονκόρντ. Ευρώπη και Αμερική ήταν ένα. Ο κόσμος είχε ηγεσία. Στη γειτονιά μας η Τουρκία ήταν σε απόλυτη ευθυγράμμιση με την Ουάσινγκτον και το Τελ Αβίβ.
Στον κινηματογράφο σάρωναν ταινίες του τύπου «Οι ζωές των άλλων». Στον κόσμο των ιδεών δεν στεκόσουν αν δεν είχες διαβάσει τα φιλελεύθερα μανιφέστα του Φρίντριχ Χάγιεκ, του Μίλτον Φρίντμαν, του Ζαν Φρανσουά Ρεβέλ, του Ραϊμόν Αρόν. Σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, η εικόνα του κόσμου είναι εντελώς διαφορετική.
Η άλλοτε κραταιά Deutsche Bank δεν στέκεται καλά στα πόδια της και το Βερολίνο, βλέποντας τη φωτιά της κρίσης να φτάνει στην αυλή του, αφήνει τα εγωιστικά και ψιθυρίζει δειλά περί χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Οι ελευθερωμένοι πλην παραπεταμένοι Ανατολικογερμανοί που γκρέμισαν με τα χέρια τους το Τείχος ψήφισαν οργισμένα ακροδεξιά και ναζιστικά στις εκλογές των κρατιδίων της περασμένης Κυριακής!
Το Λονδίνο συγκλονίζεται από διαδηλώσεις επειδή η πλειονότητα των Βρετανών ένιωσε να χάνει την εθνική της ταυτότητα μέσα στον μοντέρνο κόσμο της καταπιεστικής πολιτικής ορθότητας. Το Παρίσι, με ηγέτη τον Μακρόν, γράφει στα παλαιά του υποδήματα τους Αμερικανούς, μιλά απευθείας με το Ιράν και φοβάται τα «γιλέκα». Οι Βρυξέλλες διοικούνται από ένα κουκλοθέατρο. Το Πεκίνο ανέρχεται ραγδαίως.
Η Huawei εκτοπίζει την Αpple, ενώ τα κινεζικά μαχητικά μαζί με τα ρωσικά συναγωνίζονται πλέον τα F-35 στο διεθνές εμπόριο εξοπλισμών. Στην Αθήνα ανοίγει κινεζική τράπεζα, το λιμάνι του Πειραιά γίνεται στα χέρια των Κινέζων (καθ’ ομολογία των Γερμανών) το νέο Αμβούργο, στα νησιά του Αιγαίου φυτρώνουν συνεχώς καταστήματα ενδυμάτων κινεζικής μόδας (!), ενώ ήδη κυκλοφορούν στο λεκανοπέδιο τα πρώτα εισαγόμενα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα. Η Μόσχα, τέλος, έχει συνέλθει από το σοκ του 1989 και με όπλο την ενέργεια καθίσταται περιφερειακή δύναμη του κόσμου.
Απέσπασε την Τουρκία από τη Δύση και προωθεί το τετραμερές σχήμα Μόσχα – Πεκίνο – Αγκυρα – Τεχεράνη. Όσο για τις ΗΠΑ, τη δύναμη που θαυμάσαμε στα μικράτα μας για την παγκόσμια ακτινοβολία της και θαυμάζουμε ακόμη για την αντοχή της: Ο Τραμπ πασχίζει με πρακτικές αντιπαγκοσμιοποίησης και εθνικό προστατευτισμό να σηκώσει ψηλά και πάλι την πλέον ανοιχτή οικονομία του κόσμου. Δυστυχώς ο κόσμος δεν αλλάζει. Άλλαξε. Στην πραγματικότητα ζούμε τη διαίρεση της Δύσης (ΗΠΑ – Βρετανία κατά Ε.Ε.), την οποία εκμεταλλεύεται η Ανατολή.
Ρώσοι, Κινέζοι, Τούρκοι, Ιρανοί πολεμούν τον αμερικανικό καπιταλισμό με τα όπλα του στο έδαφός του. Το Πεκίνο προσπαθεί να κρεμάσει τη Δύση με το σκοινί που η ίδια της έδωσε: τον δανεισμό. Και, βεβαίως, με βιομηχανική κατασκοπία. Η Μόσχα αξιοποιεί το facebook και την Google, τις τελευταίες μεγάλες πρωτοπορίες της Δύσης, για να παρέμβει στις ζωές των άλλων. Οι εικόνες που φτάνουν πλέον στις οθόνες μας από το σπαρασσόμενο Λονδίνο με συνθήματα του τύπου «Shut Down Democracy» δεν είναι απλώς παρά το κερασάκι στην τούρτα.
Οφείλουμε να το συνειδητοποιήσουμε: Η Δύση είναι εδώ και καιρό σε άμυνα. Κρατά ακόμη την πρωτιά του κόσμου επειδή είναι ικανότερη στο να καταστρέψει το παιχνίδι των άλλων και να καθυστερεί τη μεταβολή. Για πόσο ακόμη όμως; Το δικό μας «Τείχος», ο δυτικός τρόπος ζωής, δεν έχει πέσει ακόμη και θα αργήσει ίσως. Εμείς οι Έλληνες όμως γνωρίζουμε καλά ως «ιδιαίτεροι δυτικοί» πως θα δυσκολευτούμε πολύ στον πιθανό νέο κινεζικό κόσμο.
Ήδη όσοι εργάζονται στα γραφεία της Cosco στο λιμάνι μέσα σε καθεστώς υποχρεωτικής σιγής ξέρουν τι λέω: Δεν σηκώνουν κεφάλι! Οι Έλληνες δεν πέφτουν από τα μπαλκόνια, αν ζοριστούν. Κάνουν άλλα πράγματα. Είμαστε άλλος λαός. Μπορεί να είμαστε μικρός τόπος, αλλά όλες οι μεγάλες ιδέες εδώ γεννήθηκαν. Αν έχουμε μια ευκαιρία λοιπόν με αφορμή και τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση, είναι να μελετήσουμε προσεκτικά τον νέο κόσμο και να δώσουμε ξανά όραμα στη Δύση.
Να σκεφτούμε ότι πρέπει να φέρουμε ξανά τον άνθρωπο κοντά στον άνθρωπο. Χάνουμε επειδή καταργήσαμε τις αποστάσεις. Χάνουμε επειδή χωρίς επαφή και χωρίς παρέες δεν παράγονται ιδέες. Χάνουμε επειδή ταμπουρωθήκαμε πίσω από τους υπολογιστές και αφήσαμε την πραγματική ζωή.
Χάνουμε επειδή ο νους μας -της Δύσης- είναι η διατήρηση της ηγεμονίας με στρατιωτικά μέσα. Χάνουμε επειδή πάμε να χαλάσουμε το παιχνίδι των άλλων και όχι να δημιουργήσουμε το δικό μας.
Χάνουμε επειδή πήγαμε να πειθαρχήσουμε τις ζωές μας με ανόητες νόρμες ορθότητας και στο τέλος συνθλίψαμε την ελευθερία. Χάνουμε επειδή επιτρέψαμε με την αθρόα μετανάστευση την αλλοίωση της ταυτότητάς μας. Χάνουμε αλλά δεν έχουμε χάσει οριστικά.
Πρέπει να βγούμε στην επίθεση. Αν το πάρουμε αλλιώς, ίσως και να προλαβαίνουμε. Ηγεσία και πρωτότυπη σκέψη είναι αυτό που χρειαζόμαστε. Όχι άλλο κουκλοθέατρο . Δεν είναι αργά. Υπάρχει λίγος χρόνος. Μια δεκαετία.
