Είναι πολύ πρόωρο, αν όχι αφελές και επιπόλαιο, να επιχειρήσουμε ύστερα από 12 ημέρες πολέμου μια πρώτη αποτίμηση για τους κερδισμένους και τους χαμένους αυτής της σύρραξης.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ειδικά όταν στη Δύση έχει δημιουργηθεί μια συντριπτική επικοινωνιακή ήττα εντυπώσεων εις βάρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας και του ρωσικού λαού, ο οποίος πλέον αναγορεύεται ως ο αποσυνάγωγος του πλανήτη. Και οι Ελληνες τον καιρό της χρεοκοπίας δεν μπορούσαμε να κυκλοφορήσουμε σε κανέναν δρόμο ευρωπαϊκής πρωτεύουσας χωρίς να χλευαστούμε από περαστικούς, όταν τολμούσαμε να αποκαλύψουμε την εθνική μας καταγωγή.
Ωστόσο, αυτό το οποίο συμβαίνει εις βάρος του ρωσικού λαού, στον οποίο χρεώνονται συλλήβδην οι αποφάσεις του εκλεγμένου ηγέτη του, ξεπερνά κάθε προηγούμενο ρατσισμού, μισαλλοδοξίας και σοβινισμού. Η Δύση απειλεί τον ρωσικό λαό με καθολική φτώχεια και επιστροφή στα χρόνια των Σοβιέτ. Στα χρόνια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το 1999, όταν η χώρα είχε κηρύξει στάση πληρωμών και δεν μπορούσε να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Η Δύση απειλεί να αποκόψει τη Ρωσία από ολόκληρο τον πλανήτη -προφανώς και για να παραδειγματίζονται οι Κινέζοι- και προειδοποιεί την ηγεσία της μέσω άρθρων του Τόμας Φρίντμαν ότι θα χάσουν τα τρυφηλά προνόμια της δυτικής ζωής, όπως οι επισκέψεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και τα ακίνητα που διατηρούν στη Νέα Υόρκη.
Βασικός αποδέκτης, βεβαίως, αυτών των απειλών είναι ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος. Η στρατηγική αυτή έχει ήδη εντυπωσιακά πολιτικά αποτελέσματα στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς ο πρόεδρος Μπάιντεν είδε τη δημοτικότητά του, η οποία είχε πέσει πριν από τη ρωσική εισβολή στο 32%, να εκτοξεύεται στο 46% και να ατενίζει έτσι με μεγάλη αισιοδοξία τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου. Αυτού του είδους η υστερία, όμως, λησμονεί έναν παράγοντα: Τα έθνη που έχουν ζήσει στο παρελθόν δύσκολες καταστάσεις μπορούν και πάλι να αντέξουν τις δύσκολες καταστάσεις. Το ίδιο και οι ηγέτες τους. Δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για αυτά.
Ο ελληνικός λαός, έμπειρος λαός, έζησε φτώχεια και Κατοχή, διανομή τροφίμων με το δελτίο. Αυτή η ιστορική εμπειρία, που μεταφέρθηκε από γενεά σε γενεά, ήταν που τον κράτησε όρθιο όταν η τρόικα επέβαλε τιμωρητικά μέτρα εξόντωσης και διάλυσης της ελληνικής κοινωνίας, για τα οποία σήμερα η τέως καγκελάριος Μέρκελ δηλώνει ότι δεν είχε καλό ύπνο. Ο ρωσικός λαός απειλείται και πάλι με κάτι που έζησε στα χρόνια των Σοβιέτ, αλλά και στα πρώτα χρόνια μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού: με φτώχεια. Ο Πούτιν επίσης και οι ολιγάρχες απειλούνται με ολική οικονομική καταστροφή. Δεν πρόκειται για κάτι που θα ζήσουν για πρώτη φορά, εάν συμβεί. Τα ίδια τα δυτικά ντοκιμαντέρ που μεταδίδει στην Ελλάδα ο Σκάι έχουν δείξει δεκάδες φορές την τρώγλη στην οποία μεγάλωσε ο Ρώσος πρόεδρος.
Όταν λοιπόν εξαπολύεται αυτού του είδους ο ψυχολογικός πόλεμος εναντίον ενός ολόκληρου λαού, ο οποίος υπήρξε αμέτοχος στην απαράδεκτη απόφαση του ηγέτη του για παράνομη εισβολή, τότε προκύπτει ένα ερώτημα: Αντέχει η Δύση να ζήσει έστω μία ημέρα στις συνθήκες απόλυτης φτώχειας που κατάφερε να ζήσει με αξιοπρέπεια ο ρωσικός λαός επί της δικτατορίας των Σοβιέτ; Αντέχει να ζήσει μία ημέρα όπως έζησε ο ελληνικός λαός μέσα στα Μνημόνια; Το ερώτημα είναι στρατηγικού χαρακτήρα και αφορά την αντοχή, την έννοια της αντοχής.
Κάποιοι πιστεύουν ότι οι Ρώσοι πολίτες δεν θα μπορέσουν να ζήσουν για πολύ χωρίς τις ανέσεις των καρτών MasterCard – Visa. Εάν η δυτική λογική έχει διαποτίσει τόσο πολύ τη ρωσική κοινωνία, είναι προφανές – θα συμβεί. Και αυτό θα οδηγήσει στην πτώση του Πούτιν. Εάν αυτό όμως δεν συμβεί και τα βουνά δείξουν συνηθισμένα στα χιόνια, τότε είναι έτοιμη άραγε η Δύση να πέσει στην οικονομική παγίδα που έστησε στους αντιπάλους της;
Είναι έτοιμη να διαχειριστεί μακροπρόθεσμα την εξέγερση των λαών της εξαιτίας της έκρηξης των τιμών της ενέργειας παγκοσμίως; Διότι αυτό που δεν ομολογείται σήμερα είναι οι μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες του πολέμου στην Ευρώπη και την Αμερική. Θα έχουν την ίδια υπομονή οι λαοί, εάν εξαιτίας αυτής της παγκόσμιας σύρραξης το αποτέλεσμα είναι να γίνει κόλαση η ζωή εκατομμυρίων καλοζωισμένων πολιτών, οι οποίοι δεν ξέρουν τι σημαίνει να γεύεσαι τις επιπτώσεις από τα Μνημόνια ενός πολέμου για τον οποίο ευθύνεσαι κι εσύ; Το τίμημα δεν θα είναι πρόσκαιρο, όπως μας λέει στις εδώ συνεντεύξεις του ο πρωθυπουργός, ο οποίος εισηγείται τη μείωση της εξάρτησης από το φτηνό ρωσικό φυσικό αέριο και την αύξηση της εξάρτησης από το ακριβό υγροποιημένο αέριο. Γεωπολιτικά, μέχρι τώρα τον λογαριασμό τον γνωρίζουμε.
Η ρωσική εισβολή είναι η τελευταία εξέλιξη σε μια μεγάλη αλυσίδα παγκόσμιων γεγονότων με αφετηρία το Brexit, το 2016. Η έξοδος της Βρετανίας από την Ενωση την απελευθέρωσε στο να οργανώσει τον πόλεμο κατά της Γερμανίας και κατά της Γαλλίας σε ολόκληρο τον πλανήτη. Κατά της Γερμανίας, καθώς ο απώτερος στόχος του πολέμου ήταν η ακύρωση του αγωγού Nord Stream, που θα απογείωνε τη γερμανική βιομηχανία και θα επέτρεπε στη γερμανική οικονομία να είναι απόλυτη κυρίαρχος στην ήπειρο.
Κατά της Γαλλίας, με την ακύρωση των παραγγελιών για προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού στην Αυστραλία. Γεωπολιτικά, επίσης, ανεξαρτήτως των αναμφισβήτητων ευθυνών και της Ρωσίας για την τροπή που έχουν λάβει τα πράγματα στην Ευρώπη, είναι πλέον γνωστό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μια πρωτόγνωρη απαίτηση: να αποσύρονται από όλα τα θέατρα των συρράξεων του πλανήτη, είτε αυτά ονομάζονται Συρία είτε Λιβύη ή Αφγανιστάν, να αφήνουν πίσω τους κενό ασφαλείας, αλλά να απαιτούν να μην έχουν θέση η Ρωσία κι άλλες χώρες στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας. Ολοι τράβηξαν το σκοινί λοιπόν για να φτάσουμε ως εδώ και όλοι γνωρίζουμε ότι στην πραγματικότητα ο μεγάλος χαμένος του πολέμου μέχρι στιγμής είναι η Γερμανία.
Όσο για την Κίνα, η πρώτη ανάγνωση που μπορεί κανείς να κάνει γεωπολιτικά είναι ότι χρωστά διπλά στη Ρωσία: πρώτον, διότι εγκλωβίζει την Αμερική στην ανατολική Ευρώπη για τα επόμενα 10 χρόνια και δίνει τη δυνατότητα στο Πεκίνο να κινείται απερίσπαστα. Δεύτερον, διότι, εάν υπάρξει εμμονή στον ενεργειακό αποκλεισμό της Μόσχας από τις δυτικές αγορές, τότε η Κίνα θα λύσει άπαξ διά παντός το ενεργειακό της πρόβλημα. Αυτά, γεωπολιτικά. Αλλά είναι νωρίς. Διότι, όπως παρατηρούμε, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αρχίσει και βλέπουν πλέον τον Ζελένσκι και το Τάγμα Αζόφ ως βαρίδια, τα οποία θα θελήσουν αργά ή γρήγορα να ξεφορτωθούν. Αυτή είναι γενικώς η μοίρα των προθύμων.
Όσον αφορά τα οικονομικά, όμως, ο Αρμαγεδδών είναι μπροστά μας. Και για τη Ρωσία και για τη Δύση. Και, όταν οι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών πάρουν φωτιά, τότε αυτή δεν πρόκειται να σβήσει με ιδεολογικές υστερίες για το πού ανήκει μια χώρα, στη Δύση ή στην Ανατολή, για το αν βρέθηκε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας ή στη λάθος. Διότι μπορεί η Ρωσία να χάσει τον πόλεμο, αλλά η φωτιά θα μπει στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, όχι μόνο στη λάθος.
