Ήταν πολύ σοφή η κίνηση του Συμεών Τσομώκου να μεταφέρει τους Δελφούς στην Ουάσινγκτον.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Συγκεκριμένα, το γνωστό και επιτυχημένο πλέον Οικονομικό Φόρουμ φέτος μετακόμισε για λίγο από το γνωστό Μαντείο στην αμερικανική πρωτεύουσα. Είχαν έτσι την ευκαιρία όλοι οι βουλευτές, όλα τα στελέχη των κομμάτων, όλοι οι εμπειρογνώμονές μας και βεβαίως τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου που παρέστησαν να πάρουν από πρώτο χέρι μια ισχυρή γεύση της ατμόσφαιρας που επικρατεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, τόσο γεωπολιτικά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία όσο και εθνικά, ειδικά στο σκέλος των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Οι ομιλίες που εκφωνήθηκαν στο Οικονομικό Φόρουμ ήσαν αποκαλυπτικές.
Στη μεγάλη εικόνα αυτό που έγινε αντιληπτό είναι ότι στην Αμερική έχει επιστρέψει μια εικόνα εγρήγορσης για την τροπή που έχουν πάρει οι εξελίξεις στην Ευρώπη και στον κόσμο, σε σημείο τέτοιο, ώστε να υπάρχει σχεδόν υστερία ιδεολογικού τύπου, όπως στον Ψυχρό Πόλεμο, εναντίον του δικτάτορα Πούτιν, αλλά και εναντίον της κινεζικής ηγεσίας, η οποία αναγορεύεται σήμερα μαζί με τη ρωσική σε άξονα του κακού. Και ας διακρατεί το Πεκίνο στα χέρια του το μεγαλύτερο μέρος του αμερικανικού χρέους. Οι ομιλητές ανέμισαν ξανά τις σημαίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του ελεύθερου κόσμου που μάχεται το νέο σιδηρούν παραπέτασμα -για να θυμηθούμε τον Τσόρτσιλ-, όλες εκείνες τις παλαιές έννοιες και αξίες που κράτησαν για δεκαετίες συσπειρωμένη τη Δύση απέναντι στην τέως Σοβιετική Ενωση.
Το οξύμωρο που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του Φόρουμ των Δελφών ήταν πως η νέα αμερικανική εγρήγορση για τις απειλές που γνωρίζει ανά τον κόσμο η έννοια της δημοκρατίας και της εδαφικής κυριαρχίας συνυπήρξε ταυτόχρονα με ένα κούμπωμα για την εξέλιξη του πολέμου. Οπως μας εξομολογήθηκαν μέλη της ελληνικής αποστολής, οι Αμερικανοί δείχνουν να επιζητούν την ήττα του Πούτιν χωρίς να λερώσουν τα χέρια τους και, το κυριότερο, χωρίς να διαταραχθεί η διεθνής οικονομία. Απεύχονται την κλιμάκωση και έναν ενδεχόμενο πυρηνικό πόλεμο, αν και όποιος γνωρίζει καλά τι προηγήθηκε έχει εδραία την πεποίθηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έβαλαν το χεράκι τους για να φτάσουμε ως εδώ. Εριξαν λάδι στη φωτιά. Τώρα όμως, ενώ ταυτόχρονα οι πάσης φύσεως αναλυτές τους πανηγυρίζουν για την καθυστέρηση της επικρατήσεως του Πούτιν, μόλις έπεσε η πρώτη βόμβα στην εγκατάσταση που βρίσκεται στα σύνορα Ουκρανίας – Πολωνίας και μόλις έγινε αντιληπτό ότι ο τρελός είναι ικανός να αρχίσει πυρηνικό πόλεμο ως απάντηση στις κυρώσεις τους, στην αμερικανική πρωτεύουσα ακούγεται όλο και περισσότερο η λέξη «αποκλιμάκωση».
Υπήρξαν μαζί με άλλους -και χωρίς βεβαίως να απαλλάσσεται ο Πούτιν από τις τεράστιες ευθύνες του- οι εμπρηστές, και 20 μέρες μετά ο νους τους είναι στους πυροσβέστες. Χωρίς να αναλαμβάνουν ξεκάθαρα οι ίδιοι αυτόν τον ρόλο. Ιανός. Δισυπόστατον. Βαπτίστε όπως θέλετε την αντίληψη μιας πολιτικής η οποία ταυτοχρόνως θέλει και κλιμάκωση κατά του Πούτιν και αποκλιμάκωση από τον ίδιο τον Πούτιν. Πολύ πικρή όμως ήταν η γεύση για την ελληνική αποστολή, όταν άκουσε το ένα μετά το άλλο τα στελέχη του State Department να λαμβάνουν τον λόγο και να εξαίρουν τη σημασία της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ και τη Δύση μετά τη ρωσική εισβολή. Ούτε οι επίμονες ερωτήσεις που τους τέθηκαν από το ακροατήριο και όχι από χείλη ελληνικά κατάφεραν να τους κάμψουν.
Στο επιχείρημα που διατύπωσαν ακόμη και μέλη του Κογκρέσου -το οποίο είναι σε διαφορετικό προσανατολισμό και δεν εγκρίνει την πώληση των F-16 στον Ερντογάν– για την επιθετικότητα της Τουρκίας, η απάντησή τους ήταν εκπληκτική: Μα πώς είναι επιθετική αφού είχε η ηγεσία της μια τόσο παραγωγική συνάντηση με τον Ελληνα πρωθυπουργό;
Όπως αντιλαμβάνεστε, η επίσκεψη του κυρίου Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη αξιοποιήθηκε από το τουρκικό λόμπι της Αμερικής και την τουρκική ηγεσία για να προβληθεί προς τα έξω η εικόνα της ειρηνικής χώρας που έχει μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές της. Σε ερώτημα από Αμερικανούς διαμορφωτές κοινής γνώμης ότι η Τουρκία με τη στάση της εξευτελίζει τις κυρώσεις και δίνει τη δυνατότητα σε όλο το ρωσικό χρήμα να διασωθεί μετακινούμενο στην επικράτειά της, η απάντηση κορυφαίου στελέχους του State Department ήταν και πάλι η ίδια: Η Αγκυρα μας είναι χρήσιμη.
Επιφυλάσσομαι όταν θα εντοπίσω τα πρακτικά του φόρουμ να σας μεταφέρω λέξη προς λέξη ό,τι δυσάρεστο ειπώθηκε εκεί για τα εθνικά μας συμφέροντα. Με ονόματα και διευθύνσεις. Αυτό που κερδίσαμε ως τρόπαιο κατά τη διάρκεια του Φόρουμ των Δελφών ήταν η δημόσια αναγνώριση του πρέσβη Πάιατ ότι η Ελλάδα ήταν μία από τις τρεις πρώτες χώρες στον κόσμο που απέστειλε όπλα στην Ουκρανία και έδειξε από την αρχή άριστα ανακλαστικά.
Όμως όσο χωνεύουμε τη νέα πραγματικότητα και όσο προστίθενται στην ειδησεογραφία νέες ψηφίδες για την εξωτερική μας πολιτική, έστω έμμεσες, καθώς προκύπτουν από αποφάσεις των θεσμών -όπως η απόρριψη του σχεδίου της κινεζικής COSCO για την επέκταση της παρουσίας της στο λιμάνι του Πειραιά- τόσο αυξάνονται οι ανησυχίες και προκύπτουν νέα ερωτήματα. Με καταλυτικότερο όλων το εξής: Μήπως με τις αποφάσεις μας ως Hellas για την αποστολή όπλων στην Ουκρανία και την έγερση εμποδίων στην επένδυση των Κινέζων στο λιμάνι του Πειραιά ναρκοθετούμε την πατρίδα μας χειρότερα ακόμη από ό,τι έχουν ναρκοθετήσει το Κίεβο οι Ουκρανοί; Με τη διαφορά όμως ότι εμείς τις νάρκες τις βάζουμε στον εαυτό μας;
Στην Ουάσινγκτον ψιθυρίστηκε ότι η χώρα θα το πληρώσει αυτό, απλώς ο αξιωματούχος που το είπε δεν τόλμησε όπως μάθαμε -αν ισχύουν οι πληροφορίες μας- να το πει και από το βήμα του συνεδρίου. Και θα το πληρώσουμε, διότι από τη μια το ΝΑΤΟ και η Αμερική δεν αλλάζουν πολιτική για τα ελληνοτουρκικά -αντιθέτως, τώρα σιγοντάρουν πιο πολύ τον Ερντογάν-, ενώ εμείς, από την άλλη, τα χαλάμε και με τους Κινέζους και με τους Ρώσους.
Για όσους το ξεχνούν, θυμίζω ότι η Ελλάδα παρέμεινε στο ευρώ, μεταξύ άλλων, επειδή η Κίνα έχει στρατηγικά συμφέροντα στην πατρίδα μας. Τον Αύγουστο του 2012, όταν επικρατούσε στο Βερολίνο η γραμμή του υπουργείου Οικονομικών, ο πρόεδρος της Κίνας μάλωσε τον Σόιμπλε σε επίσκεψή του στην περιοχή για τις σκέψεις που έκανε να αποπέμψει την Ελλάδα από το ευρώ. Και τούτο βεβαίως διότι το Πεκίνο ενδιαφερόταν και για τις επενδύσεις του στην πατρίδα μας, αλλά και για την αντοχή του ευρώ έναντι του δολαρίου.
Για όσους επίσης πανηγυρίζουν για το γεγονός ότι η Ελλάδα με την αποστολή όπλων στην Ουκρανία έδειξε σε όλο τον πλανήτη -λες και ο πλανήτης ασχολείται μαζί μας- ότι τάσσεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, πρέπει να θυμίσουμε ότι η Ρωσία, ακόμα και η ηττημένη Ρωσία, εξακολουθεί να είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και μπορεί να μας εκδικηθεί και στο Κυπριακό και στο Αιγαίο -Δίκαιο της Θάλασσας- και στα εκκλησιαστικά και παντού.
Η Ιταλία, που δεν άνοιξε τα χαρτιά της, αντιθέτως τα παίζει πολύ έξυπνα, είναι κορόιδο; Η Ισπανία μήπως; Η Αίγυπτος; Μια σειρά από χώρες της περιοχής; Η εξωτερική πολιτική δεν είναι αγώνας ιδεών ή μόνον αγώνες ιδεών. Είναι κυρίως αγώνες για την επικράτηση του κρατικού συμφέροντος σε διεθνές επίπεδο. Εμείς έχουμε κάνει μέχρι στιγμής ό,τι περνά από το χέρι μας προκειμένου να πληρώσουμε αύριο βαρύ τίμημα για τη στάση μας, ενώ και τα μισά να είχαμε κάνει, θα ήταν όλοι ευτυχισμένοι.
Και ένα πράγμα ας σκεφτούμε θεωρητικά: Πώς θα νιώσουμε αν αύριο οι Κινέζοι εγκαταλείψουν την επένδυσή τους στον Πειραιά και μετακομίσουν στην Ιταλία ή, ακόμα χειρότερα, στην Τουρκία; Εμείς, βεβαίως, θεωρούμε ότι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι μια απόφαση της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης και του ελληνικού κράτους δικαίου, και καλά κάνουμε, αλλά το ζήτημα είναι τι θεωρούν οι Κινέζοι, όχι τι θεωρούμε εμείς. Επαναλαμβάνουμε λοιπόν με κίνδυνο να γίνουμε δυσάρεστοι: Ποιος ο λόγος να ναρκοθετήσουμε κατ’ αυτόν τον τρόπο τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της πατρίδος μας στην περιοχή και από την πολυδιάστατη να διολισθήσουμε στη μονοδιάστατη, άνευ αντικρίσματος, εξωτερική πολιτική;
