Θα μπορούσε μια μικρομεσαία ευρωπαϊκή χώρα, που δεν έχει πρόσβαση στη θάλασσα, δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ, μιλάει ακομπλεξάριστα με Δύση και Ανατολή, και δεν κάνει face control στις ξένες επενδύσεις, ανάλογα με την εθνική τους προέλευση, να έχει αναπτυξιακή προοπτική στην εποχή της παγκοσμιοποίησης; Η απάντηση είναι καταφατική, και δεν μιλάω για την Ελβετία, που εισέπραξε μια σκανδαλώδη εύνοια της ιστορίας τον τελευταίο αιώνα.
- Γιώργος Χαρβαλιάς
Αναφέρομαι στη Σερβία, που πριν από δύο δεκαετίες εισέπραττε τις βόμβες του ΝΑΤΟ και τη διεθνή κατακραυγή της Δύσης, μαζί με τον εξοστρακισμό της από όλες τις «πολιτισμένες» συλλογικές δομές, όπως περίπου σήμερα η Ρωσία.
Κάποιοι στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο, όπως και οι πληρωμένοι παπαγάλοι τους στην Ελλάδα έτριβαν τα μάτια τους πριν από μερικές εβδομάδες με την εξωπραγματική εκλογική επίδοση του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του μπλοκ των πατριωτικών δυνάμεων στο οποίο ηγείται τα τελευταία πέντε χρόνια. Το εκπληκτικό 60% που απέσπασε, έναντι μόλις 18% του κυριότερου αντιπάλου του, και η άνετη πλειοψηφία που εξασφαλίζει στη Βουλή με τις δυνάμεις των συμμάχων του, εξέπληξαν όσους πιστεύουν δογματικά ότι οι λαοί που δεν μαγεύονται από τις σειρήνες του «ευρωπαϊκού μονόδρομου made in Germany» και της συνακόλουθης εθνοαποδόμησης μπορούν να έχουν κάποια τύχη στη σημερινή Ευρώπη.
Σε μία από τις τελευταίες προεκλογικές ομιλίες του ο Σέρβος πρόεδρος περιέγραψε το έθνος του σαν το «τελευταίο γαλατικό χωριό», την «τελευταία ελεύθερη φυλή», που προστατεύει την ελευθερία της επιλέγοντας να αποφασίζει το μέλλον της χωρίς διεθνείς παρεμβάσεις.
Η αποστροφή αυτή είχε ίσως ένα στοιχείο υπερβολής, αλλά δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Η Σερβία των τελευταίων ετών καταφέρνει με υποδειγματική μαεστρία να εφαρμόζει μία πραγματικά πολυπολική και αδέσμευτη εξωτερική πολιτική, έχοντας ταυτόχρονα πλείστα όσα ανοιχτά μέτωπα που απειλούν την εδαφική της ακεραιότητα και την ίδια την εθνική της υπόσταση.
Το μυστικό του «τελευταίου γαλατικού χωριού» είναι ότι, παρά το πρωτοφανές σοκ που υπέστη από την άνανδρη, κτηνώδη και εν πολλοίς αδικαιολόγητη επίθεση της ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας του πλανήτη, δεν συνθηκολόγησε. Κοίμισε τους διώκτες της, παριστάνοντας ότι «συμμορφώνεται» προς τας υποδείξεις, πέτυχε να μην αποξενωθεί από την ευρωπαϊκή της ταυτότητα, αλλά ταυτόχρονα κατάφερε να περισώσει την εθνική της αξιοπρέπεια, προασπίζοντας τα εθνικά της συμφέροντα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Οι Σέρβοι επέλεξαν πολιτικούς με υψηλό αίσθημα πατριωτικής ευθύνης για να τους βγάλουν από την κρίση, τηρώντας εξαιρετικά ευαίσθητες ισορροπίες στο διεθνές στερέωμα και προστατεύοντας, στο μέτρο του δυνατού, τους ομοεθνείς τους, που χάρη σε μια παγκόσμια συμπαιγνία βρέθηκαν εκτός των συνόρων του σημερινού σερβικού κράτους.
Πρωταγωνιστής σε αυτή την επικίνδυνη ακροβατική άσκηση αποδείχθηκε ο Βούτσιτς, που κατάφερε να κατευνάσει τους αλαλάζοντες δυτικούς κήρυκες της αντισερβικής υστερίας, και ειδικότερα τους Αμερικανούς, σε σημείο που να μην επιδιώξουν την άμεση αποσταθεροποίησή του.
Το μυστικό του ίδιου του Σέρβου ηγέτη είναι ότι, εκτός από φλογερός πατριώτης, είναι και ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός πολιτικός. Η ανάπτυξη που έχει γνωρίσει η Σερβία τα τελευταία χρόνια είναι εντυπωσιακή, αλλά πιο εντυπωσιακή είναι η πολιτική κοινωνικής πρόνοιας, που οδήγησε τα τελευταία χρόνια σε μεγάλες αυξήσεις μισθών και στην απόλυτη προστασία των συντάξεων!
Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους. Η σημερινή Σερβία, σε αντίθεση με τη χρεοκοπημένη Ελλάδα, καλύπτει άνετα τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Με δημόσιο χρέος, σταθερά τα τελευταία χρόνια, κάτω από το 60% του ΑΕΠ και έλλειμμα που ακόμη και το 2020, χρονιά κρίσης της πανδημίας, δεν ξεπέρασε το 6% (σήμερα βρίσκεται κάτω από το 3% που επιβάλλει το Σύμφωνο Σταθερότητας), θα μπορούσε άνετα να βρίσκεται στον προθάλαμο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αν δεν υφίστατο ωμό εκβιασμό για «εκπτώσεις» σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας.
Η σερβική οικονομία, παρότι υπολείπεται σημαντικά σε μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα από τον μέσο όρο της Ε.Ε., έχει κάνει άλματα. Στο διάστημα 2012-2022 η αξία των σερβικών εξαγωγών τριπλασιάστηκε, ενώ μόνο στο διάστημα 2020-̓21 η αύξηση έφτασε το 26,8%.
Ταυτόχρονα οι δείκτες ανάπτυξης τρέχουν τα τελευταία χρόνια με ρυθμούς άνω του 4%. Το 2021, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, έκλεισε με ανάπτυξη 7,4%, ενώ το 2020, χρονιά της παγκόσμιας κρίσης, η ύφεση στη σερβική οικονομία μόλις που ξεπέρασε τη μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το δικό μας… -9%. Την ίδια ώρα η ανεργία βαίνει σταθερά μειούμενη και κινείται σε απολύτως ανεκτά επίπεδα, έχοντας μειωθεί κοντά στο 10% από το 24% της χρονιάς-ρεκόρ 2012. Είναι, δηλαδή, σημαντικά μικρότερη από την ελληνική, που προσεγγίζει το 15% παρά την υποτιθέμενη… καταιγίδα επενδύσεων.
Πρόσφατα ο κολοσσός της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας Stellantis ανακοίνωσε την κατασκευή εργοστασίου ηλεκτρικών αυτοκινήτων στη Σερβία, μία επένδυση 190.000.000 ευρώ που εξασφαλίζει… 10.000 θέσεις εργασίας (δηλαδή κανονική επένδυση και όχι… αέρας κοπανιστός!)
Τα μεγέθη αυτά για μία μικρή χώρα που δεν ανήκει σε κανένα συλλογικό σύστημα «προστασίας» είναι ιδιαίτερα αξιόλογα, αποδεικνύοντας παράλληλα ότι η διατήρηση εθνικού νομίσματος αποτελεί το πιο χρήσιμο εργαλείο για την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών. Σε αντίθετη περίπτωση η…ανταγωνιστικότητα εξασφαλίζεται με μεθόδους απάνθρωπης λιτότητας, όπως αυτή που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι η Σερβία με πολύ λιγότερα μέσα και χωρίς υστερικές πολιτικές υγειονομικής καταστολής κατέγραψε πολύ πιο αξιοπρεπείς επιδόσεις στην πανδημία από την Ελλάδα, με 1.851 νεκρούς ανά εκατομμύριο πληθυσμού σε σχέση με τους 2.868 της Ελλάδας που όλο και αυξάνονται (στοιχεία Worldometer Info περασμένης εβδομάδας).
Με αυτές τις επιδόσεις αντιλαμβάνεται κανείς γιατί ο Βούτσιτς εκλέγεται με τα… τσαρούχια. Κάποιοι θα προτιμήσουν να περιγράψουν τον Βούτσιτς ως έναν αυταρχικό ηγέτη και τη Σερβία ως μία χώρα βαλκανική, συντηρητική και οπισθοδρομική, προσκολλημένη σε εθνικιστικά μοτίβα και θρησκευτικές παραδόσεις που δεν συνάδουν με τον σύγχρονο κόσμο. Λυπάμαι, αλλά θα τους απογοητεύσω.
Η Σερβία είναι μία θρησκευόμενη χώρα, που τιμά την κληρονομιά της, αλλά δεν κάνει κοινωνικές διακρίσεις. Θυμίζω απλώς ότι η ικανότατη πρωθυπουργός Ανα Μπρνάμπιτς είναι ανοικτά ομοφυλόφιλη, αλλά, σε αντίθεση με κάποιους στο περιβάλλον του κ. Μητσοτάκη, μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της φρόντισε να διευκρινίσει ότι δεν είναι πρώτη της προτεραιότητα η «γκέι ατζέντα»…
