Δεν ήταν ένας, δεν ήταν δύο, ήταν πολλοί. Συντηρητικοί πολίτες, νεοδημοκράτες, δεξιοί οι οποίοι παραδοσιακά έχουν επιφύλαξη για τη μόνιμη εγκατάσταση μεταναστών στην πατρίδα μας.
- Μανώλης Κοττάκης
Τους άκουσα με τα αυτιά μου να το αναγνωρίζουν με ικανοποίηση στις παρέες τους: «Μας συγκίνησε ο τρόπος με τον οποίο τραγουδούσαν τα αδέλφια Αντετοκούνμπο τον εθνικό ύμνο κατά την ανάκρουσή του πριν από την έναρξη κάθε αγώνα της Εθνικής! Ούτε μερικοί δικοί μας δεν φώναζαν τόσο πολύ το “Σε γνωρίζω από την κόψη”! Δεν έχουμε λόγια! Τους βγάζουμε το καπέλο! Μπράβο στα παιδιά». Δεν είχαν αυτοί οι άνθρωποι την ίδια άποψη για τους μπασκετμπoλίστες μας πριν από τους ευρωπαϊκούς αγώνες. Τους συμπαθούσαν ως αθλητές, αλλά μέχρι εκεί.
Ο εθνικός ύμνος τούς άλλαξε. Τους αποδέχθηκαν ως Ελληνες. Πράγματι, οι στιγμές αυτές, που υπέπεσαν μεν στην αντίληψή μας, αλλά δεν καταλάβαμε πόσο βαθιά επίδραση άσκησαν στη λαϊκή εθνική ψυχή, υπήρξαν μοναδικές. Αμφιβάλλω αν αντελήφθησαν ακόμη και αυτά τα αδέλφια Αντετοκούνμπο (τα οποία ειρωνεύονταν πριν από το τουρνουά οι φίλοι τους στη Νιγηρία για την επιλογή τους να φορέσουν τη γαλανόλευκη) πόσο καταλυτική ήταν η εικόνα που εξέπεμψαν τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο σε στάση προσοχής. Πόσα ταμπού έσπασαν για το μέλλον με τον στίχο «του σπαθιού την τρομερή».
Ο εθνικός τους ύμνος ράγισε την ευρεία επιφύλαξη. Αλλά, ταυτόχρονα, χάραξε μια συγκεκριμένη γραμμή και για όλους εμάς, που άλλοτε δικαιολογημένα και άλλοτε αδικαιολόγητα αισθανόμαστε ότι ο ξένος αλλοιώνει την… «καθαρότητα» του έθνους.
Τι μας έδειξε λοιπόν αυτό το μεγάλο κύμα συμπάθειας, αγάπης και εκτίμησης για τον Γιάννη, τον Κώστα και τον Θανάση Αντετοκούνμπο, τους οποίους εκμεταλλευόταν ιδεολογικά μέχρι πρότινος η ελληνική Αριστερά και τους αντιδιέστελλε με τον «δεξιό» Τσιτσιπά; Τι μάθαμε από την έκρηξη λατρείας των Ελλήνων στα πρόσωπά τους; Μάθαμε καταρχάς ότι ο Ελληνας αποδέχεται τον μετανάστη, αν και ο μετανάστης αποδέχεται την Ελλάδα και δεν κλείνεται στον εαυτό του και στην κοινότητά του, αν δεν γκετοποιείται.
Τον αποδέχεται εάν ενσωματώνεται και αποκτά ελληνική εθνική συνείδηση. Εάν αγαπά τα σύμβολα του έθνους, όπως η σημαία και ο εθνικός ύμνος, και αν βεβαίως μιλά καλά ελληνικά. Αδιαφορεί ο Ελληνας για την καταγωγή. Αλλο η εθνοτική καταγωγή, άλλο η εθνική συνείδηση. Η συνείδηση τον ενδιαφέρει. Το πού δηλώνεις ότι ανήκεις. Η προσήλωση στους νόμους του κράτους που σε αποδέχθηκε ως πολίτη του. Η έμπρακτη αναγνώριση της αγάπης της νέας πατρίδας, όπως αυτή προκύπτει από την άψογη χρήση της ελληνικής γλώσσας και την καλή γνώση της Ιστορίας της. Του παίρνεις την καρδιά του Ελληνα αν ενσωματώνεσαι -χωρίς να αλλοιώνεσαι- και γίνεσαι Ελληνας. Και ο πλέον στρυφνός και ο πλέον συντηρητικός και ο πλέον ακραίος Ελληνας υποχωρεί και υποκλίνεται, όταν διαπιστώνει τον σεβασμό του μετανάστη σε αυτό που μας ορίζει και μας ενώνει: τη σημαία και τον εθνικό ύμνο.
Η γραμμή που χάραξαν οι Αντετοκούνμπο, όμως, περιλαμβάνει και την άλλη πλευρά, τους μετανάστες. Και τα τρία αδέλφια, που αποτελούν μαζί με τους γονείς τους μια από τις πλέον διάσημες ενσωματώσεις αλλοδαπών στην ελληνική κοινωνία, έστειλαν, ηθελημένα ή μη, ένα συγκεκριμένο μήνυμα σε όλους τους αλλοδαπούς που ζουν στην ελληνική επικράτεια: «Για να σας σεβαστούν οι Ελληνες πρέπει προηγουμένως να τους σεβαστείτε και εσείς. Πρέπει να μάθετε να μιλάτε τη γλώσσα τους άπταιστα, να σέβεστε τα σύμβολά τους και τις παραδόσεις τους, να μην κλείνεστε σε γκέτο. Να προσαρμοστείτε εσείς στα ήθη της κοινωνίας και να μην πασχίζετε να επιβάλετε τα δικά σας ήθη σε μια χώρα που σας άνοιξε την αγκαλιά της και σας δέχθηκε».
Οι Αντετοκούνμπο δεν έγιναν άλλοι στα χρόνια που μεγάλωσαν στην Ελλάδα. Δεν απαρνήθηκαν την απώτερη καταγωγή τους. Αναγνώρισαν όμως στη χώρα που τους υποδέχθηκε ότι τους έδωσε την ευκαιρία να ανοίξουν πανιά για μια νέα ζωή.
Και, όταν άρχισε να γίνεται αντιληπτό το ταλέντο τους, η Ελλάδα δεν τους ζήτησε να γυρίσουν στη Νιγηρία για να εκπληρώσουν τα όνειρά τους. Η Πολιτεία (ο υπουργός Εσωτερικών Ευριπίδης Στυλιανίδης επί κυβερνήσεως Σαμαρά) τους απένειμε τιμητικώς την ιθαγένεια.
Ηταν στιγμή-ορόσημο για εκατομμύρια Ελληνες, αλλά και για εκατομμύρια αλλοδαπούς που βρίσκονται στο έδαφός μας οι έξι φορές που ακούστηκε ο εθνικός μας ύμνος στα γήπεδα της Ιταλίας και της Γερμανίας, οι έξι φορές που τον τραγούδησαν υπερήφανα, με το κεφάλι ψηλά προς τη σημαία και με όλη τη δύναμη της ψυχής τους, οι αδελφοί Αντετοκούνμπο. Γέννησε ένα διπλό μήνυμα η στιγμή αυτή: Οι συντηρητικοί της πατρίδας μας αντελήφθησαν ότι αποδέχονται τους ξένους, αν και εκείνοι αποδίδουν τον προσήκοντα σεβασμό σε αυτή την όμορφη και παράξενη πατρίδα όπου ζούμε.
Οι αλλοδαποί μετανάστες που τυχόν παρακολουθούσαν τους αγώνες από την τηλεόραση κατάλαβαν ότι είναι πρόσωπα αποδεκτά από την ελληνική κοινωνία και όχι εξ ορισμού απορριπτέα, αν αποδεικνύουν εμπράκτως ότι σέβονται τη χώρα στην οποία γεύονται γλυκό ψωμί και απολαμβάνουν βασικές ατομικές ελευθερίες, όπως η πρόσβαση στην Υγεία και την Παιδεία. Μακάρι αυτή η εγκάρδια συνεννόηση να ανθήσει κι άλλο. Ο χριστιανισμός, που ορίζει τους συντηρητικούς, το λέει ρητώς πάντως: «Αγαπάτε αλλήλους».
