Δέσμη μέτρων -επείγουσας εφαρμογής- με σκοπό «τη μείωση των δυνατοτήτων της Ρωσίας για συγκαλυμμένη χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων, αξιωματούχων και υποψηφίων» υπέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες προς την ελληνική κυβέρνηση (και άλλες συμμαχικές χώρες) μετά τις προ εβδομάδος ανακοινώσεις για την υπόγεια δράση της Μόσχας στην Ευρώπη.
- Από τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΑΡΚΑ*
Η υπόθεση ήδη προκαλεί πλήθος ψιθύρων, φημών και σεναρίων, αλλά στην παρούσα φάση τα πραγματικά στοιχεία είναι μόλις δύο: Πρώτον, επιβεβαιώνεται ότι η Ελλάδα όντως βρίσκεται μεταξύ των χωρών που, σύμφωνα με την Ουάσινγκτον, έχει εντοπιστεί καταβολή σημαντικών ποσών από επίσημους φορείς της Ρωσίας ή συνδεόμενα ημιεπίσημα και ιδιωτικά σχήματα. Δεύτερον, η αμερικανική πλευρά ενημέρωσε την κυβέρνηση ότι θα μεταβιβάσει, στον κατάλληλο χρόνο, συγκεκριμένες πληροφορίες, οι οποίες θα επιβεβαιώνουν πότε, πώς και με ποια χρηματικά ποσά επιχειρήθηκε -ή επιτεύχθηκε- στόχευση του «πολιτικού περιβάλλοντος» της Ελλάδας.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν έχουν βάση οι διαρροές από την κυβέρνηση ότι «θα» ζητήσει ενημέρωση «αν» χρηματοδοτήθηκαν πρόσωπα και φορείς στην Ελλάδα, αφού η Ουάσινγκτον εξέφρασε -αυτοβούλως και εγκαίρως- την πρόθεσή της να γνωστοποιήσει ορισμένα στοιχεία. Επιπλέον, καθώς η υπόθεση κρίνεται σοβαρότατη, αρμόδιοι Αμερικανοί αξιωματούχοι υπογράμμισαν ότι η συνεργασία και η παροχή φακέλων (είναι διαβαθμισμένοι ως απόρρητοι) θα εξελιχθούν μέσω των θεσμοθετημένων συνδέσμων των αρμόδιων υπηρεσιών.
Χωρίς να λέγεται ευθέως, είναι σαφές ότι αποδίδεται έμφαση στη χρήση των υπηρεσιακών συνδέσμων αντί των πολιτικών και κυβερνητικών επαφών, ώστε να μη γίνει κομματική εκμετάλλευση από καμία πλευρά. Ιδίως εν όψει της μακροπρόθεσμης αστάθειας που θα επικρατήσει στη χώρα, με πρωταρχική ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ, λόγω της απλής αναλογικής.
Άλλωστε, αν η ροή μεταβίβασης και -το σημαντικότερο- αξιοποίησης του αποδεικτικού υλικού κρατήσει, όπως προβλέπεται, πολλούς μήνες, προτιμάται η θεσμική σταθερότητα αντί της συνεννόησης με μέλη υπηρεσιακών ή συμμαχικών κυβερνήσεων αμφίβολης χρονικής διάρκειας.
Η δέσμη των προτάσεων (για την υλοποίησή τους η αμερικανική πλευρά γνωρίζει πως θα απαιτηθεί επίπονη εργασία για μακρύ διάστημα) περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, πέντε σημαντικά μέτρα: απελάσεις Ρώσων υπηκόων αναμεμειγμένων σε μυστικές χρηματοδοτήσεις, επιβολή κυρώσεων σε πρόσωπα και φορείς που μεσολαβούν σε αυτές, ένταση των ερευνών κατά του ξεπλύματος χρήματος (ειδικά στις τράπεζες και στον κλάδο των ακινήτων), ενδελεχή έρευνα των άμεσων ξένων επενδύσεων (ώστε να πιστοποιούνται οι πραγματικοί ιδιοκτήτες – δικαιούχοι) και ανταλλαγή πληροφοριών με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες για τον εντοπισμό παράνομων ρωσικών οικονομικών δικτύων και «βιτρινών» τους.
Ξένοι διπλωμάτες και ιδιώτες εμπειρογνώμονες, με πείρα σε ανάλογες υποθέσεις διεθνώς, συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι «στην Αθήνα διαπιστώνουμε σε λίγους μεγάλη σκοπιμότητα και στους πολλούς απόλυτη αδιαφορία για ζητήματα ρωσικής και κινεζικής επιρροής και διακίνησης κεφαλαίων».
Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά τις αμερικανικές προειδοποιήσεις και απόρρητες ενημερώσεις προς το Μαξίμου -τον Νοέμβριο του 2021- για την έναρξη πολέμου στην Ουκρανία το δεύτερο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου 2022, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης κινήθηκε σε διαφορετικό μήκος κύματος κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Βλ. Πούτιν στο Σότσι, στις 8 Δεκεμβρίου 2021. Ο πρωθυπουργός φέρεται ότι δεν εξέφρασε την παραμικρή επιφύλαξη σε προτάσεις του κ. Πούτιν για ελληνορωσικές κοινοπραξίες προς εκσυγχρονισμό των ελληνικών αερολιμένων, λιμένων και άλλων υποδομών, στον οποίο -όπως ο κ. Μητσοτάκης διαβεβαιώνει, κατά τά άλλα, Αμερικανούς και δυτικοευρωπαίους συνομιλητές του- επιθυμεί να αναμειχθούν μόνο δυτικές εταιρίες.
Η συζήτηση Πούτιν – Μητσοτάκη έφτασε ακόμα και στο ενδεχόμενο ανάθεσης απευθείας συμβάσεων υδροηλεκτρικών έργων σε ρωσικές εταιρίες προς αντικατάσταση παλαιότερων της εκτροπής του Αχελώου, που είχε εξαγγείλει ο Αν. Παπανδρέου το 1983 και εξετάζονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας από το 1998, ενώ στο μεταξύ έχουν αλλάξει οι προτεραιότητες και οι τεχνολογίες.
Εξάλλου, ο πρωθυπουργός δεσμεύθηκε στον κ. Πούτιν για την ενοικίαση ή αγορά αξιόλογου αριθμού –αχρείαστων ως επί το πλείστον- πυροσβεστικών μέσων από τη Ρωσία. Η δέσμευση αποτελούσε συνέχεια της προηγούμενης απόφασης του πρωθυπουργού, τον Μάρτιο του 2021, για την ενοικίαση ενός πυροσβεστικού αεροσκάφους κατά τη θερινή περίοδο της ίδιας χρονιάς. Αν και στις σχέσεις και τις ισορροπίες με τις μεγάλες δυνάμεις είθισται να γίνονται κάποιες «αβαρίες», η απόφαση του 2021 δεν ήταν τίποτα άλλο από το υπερβολικό αντάλλαγμα της τελευταίας στιγμής για τη συμμετοχή του Ρώσου πρωθυπουργού Μ. Μισούστιν στους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου μετά τη διάψευση της προσδοκώμενης παρουσίας του κ. Πούτιν.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
