Ένας καλός φίλος, την άποψη του οποίου εκτιμώ βαθύτατα, μου ανέφερε προχθές μια γνωστή ρήση του Μοντεσκιέ, σύμφωνα με την οποία την ευθύνη για τον πόλεμο δεν την έχει αυτός που κηρύσσει τον πόλεμο, αλλά αυτός που καθιστά αναπόφευκτο τον πόλεμο.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Βλέποντας ξανά το φιλμ των τελευταίων δραματικών εξελίξεων στο μέτωπο παρατήρησα το εξής μοτίβο: Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, γνωστές και άγνωστες δυνάμεις προβοκάρουν και παίζουν με τον ψυχισμό του διαθέτοντος πυρηνικά όπλα Πούτιν σε περιοχές εκτός της παρούσας ουκρανικής επικράτειας. Το «πανηγύρι» άρχισε σε διεθνή ύδατα με τη δολιοφθορά στους αγωγούς Nord Stream, που τροφοδοτούν με φυσικό αέριο τη Σκανδιναβία.
Σύμφωνα με τον Αμερικανό καθηγητή Τζέφρι Σακς, οι ΗΠΑ βρίσκονται πίσω από αυτή την ενέργεια. Αν ο Πούτιν ήθελε να διακόψει τη ροή, δεν θα ανατίναζε τις υποδομές του και το δίκτυό του. Απλώς θα γύριζε τον διακόπτη. Και, εν πάση περιπτώσει, αν όντως ίσχυαν οι δυτικές θεωρίες για δολιοφθορά από το ρωσικό ναυτικό, εγείρεται το ερώτημα γιατί δεν επετράπη σε Ρώσους εμπειρογνώμονες να επιθεωρήσουν τη ζημιά.
Λίγες μέρες πριν από την έκρηξη των αγωγών στα διεθνή ύδατα, γνωστή πράκτωρ της Ουκρανίας δολοφόνησε τον κόρη του θεωρητικού του Πούτιν, Ντούγκιν, σε ρωσικό έδαφος. Πάλι εκτός ουκρανικού μετώπου. Και, όταν παρήλθε ικανός χρόνος, αξιόπιστα δυτικά μέσα ενημέρωσης αποκάλυψαν εσκεμμένα ότι η επίθεση είχε την έγκριση μέρους της ουκρανικής κυβέρνησης, αλλά όχι τη συναίνεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Η οποία -εξ αντιδιαστολής ερμηνεία- σε άλλες περιπτώσεις ζητείται από τους Ουκρανούς.
Το τρίτο χτύπημα εντυπώσεων έγινε στη γέφυρα της Κριμαίας το Σάββατο. Μακριά επίσης από το κυρίως μέτωπο.
Εν τω μεταξύ, στο μεσοδιάστημα μας προέκυψε ένας πρόεδρος Μπάιντεν ο οποίος εξέφρασε τον προβληματισμό γιατί ο Πούτιν δεν έχει επιλογές και φοβάται «Αποκάλυψη» με πυρηνικά. Το ίδιο είχε κάνει και όταν ο Ρώσος πρόεδρος αμφιταλαντευόταν μεταξύ του να εισβάλει στην Ουκρανία ή όχι.
Ο Αμερικανός πρόεδρος προεξοφλούσε ότι θα αναγκαστεί να εισβάλει και τον καλούσε να μην το κάνει. Αφού προηγουμένως είχε ενθαρρύνει τον Ζελένσκι να μην εφαρμόζει τις Συμφωνίες του Μινσκ, ώστε ο πόλεμος να καταστεί… αναπόφευκτος! Στην πραγματικότητα, η αμερικανική εξωτερική πολιτική εμφανίζεται να απεύχεται δημοσίως αυτό που διακαώς επιθυμεί. Καθιστά την ατμόσφαιρα τόσο αναπόφευκτη, ώστε, με τη βοήθεια ΜΜΕ και μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η ευθύνη να βαρύνει αποκλειστικά τον Ρώσο πρόεδρο. Βαρύνει, όμως, μόνον αυτόν; Χάνει ο Πούτιν σήμερα; Η απάντηση είναι, ναι, χάνει. Στο twitter. Συντρίβεται. Στο facebook. Διαλύεται. Στην τηλεόραση. Παραπαίει. Οπου υπάρχει μηχανισμός που ελέγχεται από τη Δύση, ο Πούτιν χάνει και ανατρέπεται κάθε μέρα από τους ολιγάρχες του.
Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα; Η πραγματικότητα είναι, όπως λένε οι γνωρίζοντες, ότι ο Πούτιν δεν νικά πολύ. Και, επειδή νικά πολύ λίγο, όχι πολύ, κατά τη Δύση χάνει. Υπέρ ποίου λειτουργεί όμως ο χρόνος; Δυτικοί διπλωμάτες και κορυφαίοι αξιωματούχοι αμυντικών οργανισμών ψιθυρίζουν στις Βρυξέλλες ότι «οι κυρώσεις θα τον ακουμπήσουν ύστερα από τέσσερα χρόνια». Τόσο αντέχει. Τέσσερα χρόνια. Και ας εξαπολύεται στη Δύση εκστρατεία «αποπληροφόρησης» για το τι συμβαίνει πραγματικά στο μέτωπο.
Τέσσερα χρόνια είναι όμως πολλά. Και για την Ανατολή και για τη Δύση. Σε τέσσερα χρόνια μπορεί να προλάβει να καταστραφεί πρώτη η ρωσική οικονομία, μπορεί όμως να προλάβει και να καταστραφεί και η ευρωπαϊκή. Ποιος μπορεί να πανηγυρίσει για την ανατίναξη των αγωγών της Ρωσίας, την ανατίναξη της γέφυρας στην Κριμαία και για τη δολοφονία της Ντούνκινα ότι «κερδάμε», όταν διαγράφεται μπροστά μας τόσο ζοφερός ο ορίζοντας; Δεν είναι οπαδικό ντέρμπι ο πόλεμος, τύπου Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός, για να έχουμε τη φιλοσοφία «ο Ολυμπιακός και το Αιγάλεω να κερδάει, και εμείς να είμαστε καλά», όπου «Ολυμπιακός» η Αμερική και όπου «Αιγάλεω» η Ουκρανία.
Δεν είναι «παράγκα» ο κόσμος. Ούτε είναι ιδεολογικό ντέρμπι ο πόλεμος, για να ταυτίζουμε τον Πούτιν με τον κομμουνισμό και να επιχαίρουμε για τις ήττες του τρώγοντας ποπ κορν. Ο πόλεμος πρέπει να αξιολογείται με βάση το εθνικό συμφέρον και με βάση το ευρωπαϊκό συμφέρον. Εάν στην περίοδο των Χριστουγέννων έχουμε διακοπές ρεύματος της τάξης των δύο ή τριών ωρών ημερησίως και καταστραφούν επιχειρήσεις, θα πανηγυρίζουμε στο twitter επειδή «κερδάμε»; Ή μήπως θα έρθει η στιγμή που η ελπίδα της ολοκληρωτικής ήττας του Πούτιν θα αποδειχθεί περισσότερο επώδυνη για την Ευρώπη της Δύσης από τον φόβο της επικράτησης του Ρώσου προέδρου στο μέτωπο; Αν κάποιοι θέλουν να γενικεύσουν τον πόλεμο για να κερδίσουν ενδιάμεσες εκλογές στη χώρα τους, αυτό είναι προφανώς προς το δικό τους πολιτικό συμφέρον. Δεν είναι όμως προς το συμφέρον της Δύσης όλης.
Κλείνοντας, δεν μπορώ να αποφύγω -υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων- να θυμίσω τι είπε ο Κώστας Καραμανλής στο Μέγαρο Μουσικής τον περασμένο Ιούνιο, σε ένα ξέφωτο του πολέμου. Αφού καταδίκασε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ισχυρίστηκε ότι «δεν είναι ξεκάθαρο αν οι ΗΠΑ έχουν ισχυρά κίνητρα για την ταχεία αποπεράτωση του πολέμου, αφού εκ των πραγμάτων δεν υφίστανται τις οδυνηρές συνέπειες». Ενώ προέβλεψε ότι «είναι ενδεχόμενο να επεκταθεί ο πόλεμος. Είτε στη γειτνιάζουσα περιοχή είτε αλλού. Ηθελημένα ή εκ λάθους. Από εσφαλμένο υπολογισμό ή από προβοκάτσια». Σε αυτό το σημείο είμαστε σήμερα. Αλλά, ενώ το γνωρίζουν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δεν κάνουν τίποτε για να το αποτρέψουν. Με ορατό τον κίνδυνο να καθίσουν και αυτοί, κατ’ απαίτησιν των λαών τους, στα εδώλια των Ειδικών Ποινικών Δικαστηρίων του μέλλοντος. Μαζί με τον Πούτιν. Ως εγκληματίες πολέμου.
Στην Πολωνία, όπου καίνε σκουπίδια για να ζεσταθούν, ήδη γίνονται αντιπολεμικές διαδηλώσεις, τις οποίες δεν μεταδίδει κανένα twitter. Ενώ στη Γαλλία σημειώνεται η πρώτη ανάφλεξη με την απεργία για τα καύσιμα. Σε αυτόν τον πόλεμο δεν «κερδάει» κανένας.
