Επειδή υπάρχει πιθανότητα η Ελλάδα να υποχρεωθεί για άλλη μια φορά να καθίσει στο τραπέζι των «διαπραγματεύσεων» με τη… σύμμαχο Τουρκία, παραθέτω σκεπτικό που σχετίζεται με τη στρατηγική της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας, όπως αυτή σκιαγραφείται από τις μέχρι τώρα ενέργειές της στο πεδίο αλλά και στα διπλωματικά τραπέζια, από το 1974 μέχρι σήμερα.
- Σάββας Καλεντερίδης
Η Τουρκία έχει μακροπρόθεσμη στρατηγική έναντι της Ελλάδας, με στόχο τη μετατροπή της σε μια «επαρχία» της σχεδιαζόμενης νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η στρατηγική της έχει περάσει τις εξής φάσεις:
Φάση πρώτη: Αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και του δικαιώματος ερευνών για υδρογονάνθρακες
Για να πετύχει τον στόχο αυτόν η Τουρκία προκάλεσε την κρίση του ερευνητικού σκάφους «Χόρα», που οδήγησε στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Βέρνης (1976), με το οποίο οι δύο χώρες αναλάμβαναν την υποχρέωση να μη διεξάγουν έρευνες στο Αιγαίο, πέραν των χωρικών τους υδάτων, μέχρι να συμφωνήσουν στην παραπομπή του θέματος της οριοθέτησης στο Διεθνές Δικαστήριο.
Έτσι «γκριζαρίστηκε» το Αιγαίο όσον αφορά τις έρευνες για υδρογονάνθρακες.
Μετά το 1981, η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου αμφισβήτησε την ισχύ του Πρωτοκόλλου της Βέρνης. Υποχρεώθηκε να την αποδεχτεί στις συνομιλίες του Νταβός, με τον Τουργκούτ Οζάλ, μετά τη νέα κρίση του 1987 με το ερευνητικό πλοίο «Σισμίκ».
Υπάρχει η εντύπωση ότι και οι δύο κρίσεις ήταν σκηνοθετημένες από την Τουρκία, με την υπόδειξη μεγάλης δύναμης.
Φάση δεύτερη: Αποτροπή επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια
Η Ελλάδα έχει τα αναφαίρετο δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., με την οποία επέκταση λύνονται ως διά μαγείας όλα τα λεγόμενα «ελληνοτουρκικά προβλήματα», αφού δεν μένει πεδίο διεκδικήσεων στην Τουρκία.
Η Τουρκία έβαλε στόχο να εκφοβίσει την Ελλάδα να μην επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., με αποκορύφωμα την ομόφωνη απόφαση της τουρκικής εθνοσυνέλευσης στις 8 Ιουνίου 1995, με την οποία εξουσιοδοτούνται εις το διηνεκές οι τουρκικές κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα, περιλαμβανομένων και των στρατιωτικών, εναντίον της Ελλάδας, σε περίπτωση που η τελευταία επέκτεινε τα χωρικά της ύδατα (αιγιαλίτιδα ζώνη) από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια.
Φάση τρίτη: Αμφισβήτηση κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου
Στις δύο πρώτες φάσεις στόχος ήταν κυριαρχικά δικαιώματα. Στη φάση αυτή μπήκε στο στόχαστρο η εθνική κυριαρχία νησιών, με αφορμή την κρίση των Ιμίων.
Τότε η Τουρκία παρουσίασε τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, ισχυριζόμενη ότι στο Αιγαίο υπάρχουν 152 νησιά, των οποίων η κυριαρχία δεν έχει καθοριστεί με διεθνή συνθήκη.
Τη θεωρία αυτή στήριξαν και οι ΗΠΑ, αμφισβητώντας μέχρι σήμερα την ελληνική κυριαρχία στα Ιμια, ενώ είναι γνωστό ότι τη νύχτα της κρίσης των Ιμίων η νομική υπηρεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ γνωμοδότησε ότι τα Ιμια είναι ελληνικά.
Φάση τέταρτη: Ευθεία διεκδίκηση ελληνικών νησιών
Στη φάση αυτή η Τουρκία έβαλε στο τραπέζι των διεκδικήσεών της το θέμα της «κατοχής από την Ελλάδα 18 τουρκικών νησιών και μιας βραχονησίδας».
Η αμφισβήτηση των νησιών αυτών ξεκίνησε ως πρωτοβουλία απόστρατων αξιωματικών, που πίεζαν την κυβέρνηση Ερντογάν να πάρει πίσω από την Ελλάδα τα «κατεχόμενα» νησιά.
Σταδιακά, το θέμα μπήκε στη ρητορική της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πλέον αποτελεί θέμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Φάση πέμπτη: Διαμελισμός του Αιγαίου και της Αν. Μεσογείου
Η Τουρκία επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει τα «κέρδη» των τεσσάρων προηγούμενων φάσεων με το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που δεν αναγνωρίζει δικαιώματα στα νησιά σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, πέραν των χωρικών υδάτων (6 ν.μ.), και το οποίο μεθοδικά προσπαθεί να επιβάλλει de facto με συγκεκριμένες κινήσεις στο πεδίο, οι οποίες είναι οι εξής:
1. Αεροναυτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας με την επωνυμία «Γαλάζια Πατρίδα», που διεξάγονται σε περιοχές οι οποίες περιλαμβάνονται στον ομώνυμο χάρτη.
2. Υπογραφή συμφώνου οριοθέτησης ΑΟΖ – υφαλοκρηπίδας με Λιβύη, το οποίο δεν αναγνωρίζει ΑΟΖ στην Κρήτη!
3. Ερευνες του ερευνητικού σκάφους «Oruç Reis» επί τρεις μήνες σε ελληνική ΑΟΖ – υφαλοκρηπίδα με βάση το Διεθνές Δίκαιο.
4. Γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου με πλωτά γεωτρύπανα.
5. Γεώτρηση σε μη οριοθετημένη περιοχή του γεωτρύπανου «Abdul Hamit Han».
6. Σκόπιμη αποστολή εκατοντάδων τουρκικών αλιευτικών στα ύδατα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
7. Υπερπτήσεις πάνω από νησιά, κατοικημένα και ακατοίκητα.
8. Συνεχής και επίμονη πίεση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου.
9. Διασύνδεση της κυριαρχίας των νησιών με το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης.
10. Παρουσίαση οθωμανικών συμβολαίων με βάση τα οποία φαίνονται ως τουρκικά τα νησιά του Αιγαίου, κυρίως της Δωδεκανήσου.
11. Υπογραφή εσχάτως συμφωνιών με τη Λιβύη, που της δίνουν το δικαίωμα να διεξάγει έρευνες και γεωτρήσεις ακόμα και νοτίως της Κρήτης, δυνητικά μέσα σε ύδατα στα οποία, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα.
Ας ελπίσουμε, με το σκεπτικό που αναπτύξαμε, να έχουμε συμβάλει στις προσπάθειες που καταβάλλονται για να γίνει αντιληπτή και κατανοητή η τουρκική στρατηγική, ώστε να είμαστε ανάλογα προετοιμασμένοι να την αντιμετωπίσουμε με επιτυχία και χωρίς «ανεπαίσθητες» υποχωρήσεις, όπως γίνεται από το 1974 μέχρι σήμερα, και να μην τρέχουμε συνεχώς πίσω από τις εξελίξεις, τις οποίες καθορίζει η Τουρκία με βάση την ως άνω στρατηγική.
