Η φίλη μου η Ελένη έχει βιβλιοπωλείο σε διάσημο προάστιο των Αθηνών. Χθες, που την επισκέφθηκα για να αγοράσω τον «Ανήφορο» του Νίκου Καζαντζάκη και τα «Ψιλά Γράμματα» της Ιωάννας Καρυστιάνη, ήταν σκεπτική. Συννεφιασμένη.
- Tου ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΤΤΑΚΗ
Καμία σχέση με τον χαρούμενο άνθρωπο που γνωρίζω έναν χρόνο τώρα. Τη ρώτησα τι έχει. Μου έδειξε τον λογαριασμό ρεύματος της ΔΕΗ: 2.300 ευρώ! Το βιβλιοπωλείο της είναι η καρδιά της περιοχής. Κέντρο πολιτισμού, κυριολεκτικά.
Εκεί μπορείς να συναντήσεις τους πάντες ανά πάσα στιγμή – συγγραφείς, ηθοποιούς, τραγουδιστές, πολιτικούς, σκεπτόμενους πολίτες, επωνύμους και ανωνύμους. Είναι τόσο ζωντανό, ώστε σε κάθε επίσκεψη μου θυμίζει το παλαιό βιβλιοπωλείο της «Εστίας» στην οδό Σόλωνος, στο οποίο κυριαρχούσε η εμβληματική μορφή της αείμνηστης Μάνιας Καραϊτίδου.
Τα μεσημέρια μέσα στο γραφείο της, συνοδεία τσίπουρου, παξιμαδιού, γραβιέρας, ντομάτας και ελιάς, διπλωμάτες, πολιτικοί και διανοούμενοι «ζυμώνονταν» μιλώντας μυστικά, γλυκά, συνωμοτικά, για την πορεία της χώρας. Αυτή η μικρή επιχείρηση σε αριθμό εργαζομένων, αλλά μεγάλη σε αίγλη, το βιβλιοπωλείο της Ελένης -ας επιστρέψω στο παρόν- πρέπει να ζήσει.
Και όχι να αντικατασταθεί στο πλαίσιο της «Μεγάλης Επανεκκίνησης» (όπως αυτή περιγράφεται στο περίφημο πόρισμα Πισσαρίδη) από κάποια απρόσωπη αλυσίδα. Να ζήσει, ναι, αλλά πώς; Ενας λόγος είναι αυτός. Ο πόλεμος απειλεί χιλιάδες επιχειρήσεις όμοιες με της Ελένης.
Τα έξοδα τρέχουν ιλιγγιωδώς, ενώ το βιβλίο, με πληθωρισμό 10%, σύμφωνα με τα χθεσινά στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., θα θεωρείται σε λίγο -αν δεν είναι ήδη- περιττή πολυτέλεια. Μπορείς να σταθείς, όμως, όρθιος μπροστά σε τέτοιον Αρμαγεδδώνα; Μόλις έφυγα από το βιβλιοπωλείο της Ελένης κατευθύνθηκα στο γραφείο μου, στην οδό Ερατοσθένους, για να μελετήσω την επικαιρότητα.
Οι ειδήσεις που διάβασα μου προκάλεσαν δυσφορία. Ο Ζελένσκι μίλησε υποτιμητικά και απαξιωτικά στον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, τον υποτίθεται σύμμαχό του, γιατί δεν του κάνει τα χατίρια. Ποιος; Ο Ζελένσκι! Ο επικεφαλής μιας παλαιάς σοβιετικής επαρχίας έβγαλε γλώσσα, 33 χρόνια μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, στον -υποτίθεται- «πλανητάρχη». Ο πληθωρισμός απειλεί με κρίση διαρκείας την ευρωζώνη. Η διακίνηση σιτηρών τινάζεται στον αέρα μετά την αποχώρηση των Ρώσων από τη συμφωνία.
Ο Μακρόν κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι τους πουλά το υγροποιημένο φυσικό αέριο 10 φορές πιο ακριβά από την τιμή πώλησής του στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Οι Ρώσοι κατηγορούν τους Αγγλους ότι αυτοί τους ανατίναξαν τον αγωγό στη Σκανδιναβία, και εκείνοι σιωπούν. Οι διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων και το ακριβό δολάριο τροφοδοτούν την εκτίναξη των τιμών εισαγόμενων προϊόντων στις αγορές.
Η Ελλάς διοχέτευσε το 3,3% του αμυντικού της προϋπολογισμού στην Ουκρανία, έναντι 0,4% της Γαλλίας! Έχουν αποτρελαθεί όλοι. Κοινή λογική, μηδέν. Κανείς δεν νοιάζεται για την Ελένη και για κάθε Ελένη. Λες και ο νους τους είναι στη συντέλεια. Και το χειρότερο: Κάθε μέρα που περνά γίνεται ολοένα πιο σαφές ανά τον πλανήτη ότι ο πόλεμος κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους.
Κερδίζουν ποσά-μαμούθ όσοι πωλούν όπλα, αεροπλάνα, φρεγάτες. Κερδίζουν όσοι διακινούν πανάκριβο υγροποιημένο φυσικό αέριο. Κερδίζουν όσοι διακινούν προϊόντα. Κερδίζουν όσοι μεταφέρουν διά θαλάσσης πρώτες ύλες και καύσιμα.
Κερδίζουν όλοι όσοι έχουν αλυσίδες τροφίμων και δεν δείχνουν διατεθειμένοι να απορροφήσουν ποσοστό από τις αυξήσεις των προϊόντων που προμηθεύονται στη χονδρική. Όλοι οι υπόλοιποι χάνουν. Και ενίοτε εξαφανίζονται από προσώπου Γης. Το χειρότερο από όλα; Ο παντοτινός πόλεμος, όπως φαίνεται να εξελίσσεται η σύρραξη στην Ουκρανία αλλά και έξωθεν αυτής, συντηρείται με έναν στόχο: την καθυστέρηση παρακμής της υπερδύναμης, η οποία αδιαφορεί αν πλήττονται οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Αρκεί να μείνει στο βάθρο της. Χωρίς τη στέφανο της ηθικής.
Ήδη μέσα στο στρατόπεδο της Δύσης αναπτύσσονται φυγόκεντρες τάσεις, καθώς Μακρόν και Σολτς δείχνουν έτοιμοι να κηρύξουν εμπορικό πόλεμο στην Ουάσινγκτον προκειμένου να προστατέψουν τις αγορές τους, τις επιχειρήσεις τους και τις βιομηχανίες τους από τη νόθευση του ανταγωνισμού. Δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά αυτό. Γιατί και το κεφάλαιο ακόμη χάνει την αίγλη του, αν δεν υπάρχει δομημένη κοινωνία, με ιεραρχία, για να καταγράψει το προβάδισμά του και για να επιδείξει τον πλούτο του.
Εις ό,τι αφορά την Ελένη, τέλος, εκείνη το γνωρίζει καλά από τη ζωή της την επικηρυγμένη: «Είναι άλλο να πεθαίνεις για την Ελλάδα και άλλο η Ελλάδα να σε πεθαίνει…»
