Πολύ περίεργος λαός είμαστε στ’ αλήθεια εμείς οι Έλληνες. Ενδιαφερόμαστε για τη δημοκρατία σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, αλλά είμαστε αδιάφοροι για τη δημοκρατία στην πατρίδα μας.
Του ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΤΤΑΚΗ
Γνωρίζουμε με το νι και με το σίγμα τι τρέχει στο Πεκίνο, στην Ουάσινγκτον, στη Μόσχα, στην Τεχεράνη, στη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία, αλλά κοιμόμαστε όρθιοι για το τι ενδεχομένως συμβαίνει στο απέναντι τετράγωνο στην Αθήνα.
Ενδιαφερόμαστε για τη δημοκρατία στη μακρινή Κίνα και σχολιάζουμε με αποτροπιασμό τους περιορισμούς των ατομικών ελευθεριών που επιβάλλει εκεί η διακυβέρνηση του προέδρου Σι. Σκουντάμε ο ένας τον άλλον συνωμοτικά: «Είδες τις διαδηλώσεις των εκατομμυρίων στο Πεκίνο;» Ρωτάμε συνεχώς: «Τι συμβαίνει στην Κίνα;» «Είδες τα λευκά χαρτιά που κρατούν οι διαδηλωτές;» Θυμόμαστε την αντίστοιχη έκρηξη της δεκαετίας του ’90, με τα επεισόδια στην πλατεία Τιενανμέν και κάποιοι φαντασιωνόμαστε νέο 1989. Ενδιαφερόμαστε για τη δημοκρατία στη Ρωσία, για τις διώξεις των αντιφρονούντων, και στολίζουμε καθημερινά τον Πούτιν με διάφορους χαρακτηρισμούς, ο συχνότερος εκ των οποίων είναι «δικτάτωρ».
Ενδιαφερόμαστε για τη δημοκρατία στην Αμερική. Παθιαστήκαμε πρόσφατα για το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών, για το ποιος ελέγχει το twitter και πώς θα το χειραγωγήσει ο Μασκ. Είχαμε αγωνία για το ποιος νίκησε στις κρίσιμες πολιτείες, για το αν έγινε νοθεία στην Αριζόνα και αν απετράπη η παλινόρθωση Τραμπ, για το ποιος έχει ευθύνες για τα γεγονότα στο Καπιτώλιο.
Ενδιαφερόμαστε για τη δημοκρατία στο Ιράν και την εξέγερση χιλιάδων γυναικών κατά της μαντίλας. Διοργανώνουμε συζητήσεις, σχολιάζουμε με αποτροπιασμό τις δολοφονίες, χειροκροτούμε την άρνηση των παικτών της Εθνικής Ιράν να πουν τον εθνικό τους ύμνο στο Μουντιάλ, εκφράζουμε αλληλεγγύη, ζητάμε ριζοσπαστικές αλλαγές.
Ενδιαφερόμαστε ακόμη και για τη δημοκρατία στο Κατάρ, όπου, όπως προκύπτει από όλα όσα συμβαίνουν στο υπό εξέλιξη Μουντιάλ, κυριαρχούν ο αυταρχισμός και η λογοκρισία. Οπου ξένη δημοκρατία, αγωνία οι Ελληνες! Ακόμη και για την Ουγγαρία.
Αλλά για τη δική μας δημοκρατία; Ερώτηση ουδεμία! Απορίες μηδέν. Μιθριδατισμός. Απάθεια. Αδιαφορία. Ολα όσα μας συμβαίνουν τα θεωρούμε φυσιολογικά. Συνηθισμένα πράγματα. Κλασικά εικονογραφημένα. Γι’ αυτό και τα υποτιμάμε. Τα προσπερνάμε. Τα χλευάζουμε. Με το επιχείρημα ότι πάντα έτσι ήταν στην Ελλάδα!
Μεταξύ μας, δεν υπάρχει χειρότερο συναίσθημα από αυτό: να διαπιστώνεις ότι η δημοκρατία δολοφονείται στην πατρίδα μας σε συνθήκες ελευθερίας, γενικής απάθειας, σιωπής και αδιαφορίας. Να βλέπεις ότι δεν μας νοιάζει. Οτι δεν ντρεπόμαστε. Οτι δεν μας θορυβεί το γεγονός πως, το τελευταίο διάστημα, το ζήτημα της ανεξαρτησίας του Τύπου, της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, της διαπλοκής πολιτικής και επιχειρηματιών, της έξαρσης του οργανωμένου εγκλήματος που ξεκαθαρίζει τους λογαριασμούς του εν μέση οδώ γίνεται ολοένα τακτικότερα αντικείμενο σχολιασμού από όλες τις μεγάλες δυτικές εφημερίδες του εξωτερικού, ακόμη ακόμη και από την αρμόδια επιτροπή της Κομισιόν.
Είναι απογοητευτικό να αισθάνεσαι ότι συμπεριφερόμαστε σαν να μη μας αφορά το γεγονός πως η παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών πλήττει τη διεθνή εικόνα της χώρας στους κόλπους φιλικών ξένων κυβερνήσεων.
Οι υπουργοί των οποίων ζητούν από τους Ελληνες ομολόγους τους διμερείς συναντήσεις εκ του σύνεγγυς και όχι επικοινωνίες μακρόθεν, προκειμένου να συνεννοούνται με ασφάλεια για ευαίσθητα και λεπτά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Είναι συγκλονιστικό να διαπιστώνεις πως δεν μας κάνει εντύπωση ότι η υπόθεση αυτή πλήττει σε επίπεδο εντυπώσεων τον πυρήνα του κράτους δικαίου μιας δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας. Δημοκρατίας η οποία εμφανίζεται να παρακολουθεί ιεροκρυφίως τους θεματοφύλακες των νόμων της και της τάξης της: ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, αρχηγούς υπηρεσιών, συμβούλους Εθνικής Ασφαλείας, υποδιοικητές μυστικών υπηρεσιών, υπουργούς.
Η απάθειά μας είναι μοναδική. Στο μυαλό μεγάλης μερίδας Ελλήνων, ένα αστικό κόμμα συγχωρείται -μη σας πω, επικροτείται κιόλας- να παραβιάζει τους κανόνες του κράτους δικαίου, εφόσον φέρνει την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα. Πολύ δε περισσότερο αν έχουν κάνει τα ίδια ανομήματα και οι πολιτικοί του αντίπαλοι στο παρελθόν.
Ενδιαφέρον για τη δημοκρατία στη χώρα ίσως υπάρξει μόνο αν οι Ελληνες συνδέσουν την υπόθεση της παραβίασης του απορρήτου των επικοινωνιών με σκάνδαλα διαφθοράς. Αν δηλαδή δημοσιευθούν υποκλαπείσες συνομιλίες που δείχνουν ότι έγινε πάρτι εις βάρος των οικονομικών τους. Μόνο τότε, μόνο αν μεσολαβήσει το χρήμα και συνδεθεί με τις παραβιάσεις, ίσως συγκινηθούμε για την ποιότητα της δημοκρατίας στην πατρίδα μας.
Η δημοκρατία στις μέρες μας έχει, δυστυχώς, τιμή στην πατρίδα μας. Αποτιμάται σε ευρώ – μόνο. Και όλα αυτά στο πλαίσιο μιας ανάποδης κουλτούρας που, σε αντίθεση με την αυστηρή ευρωπαϊκή ηθική, στην Ελλάδα δοξάζει την παρανομία και την παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η άποψή μας είναι η εξής: Αντί να μαδάμε καθημερινά τη μαργαρίτα για το αν έπρεπε μια συνεδρίαση Επιτροπής Θεσμών της Βουλής να είναι δημόσια -που έπρεπε-, αν έπρεπε να προσαχθούν βασικοί μάρτυρες της υπόθεσης, αν έπρεπε να αντικατασταθούν βουλευτές της πλειοψηφίας, αν έπρεπε να έχει αρθεί το απόρρητο, αν έπρεπε να ζητηθεί η γνώμη των Ανεξάρτητων Αρχών για την κατάρτιση του νομοσχεδίου για την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, αν… αν…, καλύτερα είναι ο πρωθυπουργός και οι αρχηγοί των κομμάτων να ξεκαθαρίσουν στο φως της ημέρας τι από όσα καταγγέλλονται συνέβη και τι δεν συνέβη. Να χρεωθούν ευθύνες, να πιστωθούν συγγνώμες και να πάμε παρακάτω.
Να δηλητηριάζεται καθημερινά η δημοκρατία σε μια χώρα που έχει οδυνηρή ιστορική εμπειρία τού τι σημαίνει να απαξιώνεται η πολιτική δεν είναι λύση. Ούτε η υποκρισία είναι λύση. Να αφιερώνονται ώρες επί ωρών κάθε μέρα σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις για συνεντεύξεις με θέμα τι συμβαίνει στην Κίνα, τι συμβαίνει στη Ρωσία, τι συμβαίνει στο Ιράν, τι συμβαίνει στο Κατάρ, τι συμβαίνει στην Αμερική, τι στην Ουγγαρία, τι στην Πολωνία, αλλά να μη συζητάμε τι συμβαίνει με τη δημοκρατία στην Ελλάδα αποτελεί στρατηγική στρουθοκαμήλου. Εως πότε, όμως, θα έχουμε το κεφάλι μας βαθιά χωμένο στην άμμο;
