Παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την πορεία του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου στο δικαστικό σώμα από τη δεκαετία του 1990. Από την εποχή που, νεαρός εισαγγελέας, δεν δίστασε να βάλει βαθιά το νυστέρι στο κόκαλο για τις παράνομες ελληνοποιήσεις αλλοδαπών επί κυβερνήσεων Σημίτη.
- Του ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΤΤΑΚΗ
Ο κύριος Ντογιάκος, ο οποίος, δυστυχώς για το Σώμα, προήχθη στη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου μόλις έναν χρόνο πριν από τη συνταξιοδότησή του, είναι αυτόν τον καιρό στο επίκεντρο της επικαιρότητας, καθώς χειρίζεται ένα κορυφαίο ζήτημα δημοκρατίας: την υπόθεση των υποκλοπών.
Χθες τον επισκέφθηκε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, ενώ, ως εκ της θέσεώς του, όταν παρίσταται σε κοινωνικές εκδηλώσεις, συζητά με όλον τον πολιτικό κόσμο για θέματα της επικαιρότητας. Είναι ένας ανοιχτός εισαγγελέας, ο οποίος δεν κλείνεται στο γραφείο του, αλλά ακούει. Γι’ αυτό άλλωστε και στην παρέμβαση την οποία πραγματοποίησε στη Γενική Συνέλευση της Ενωσης Εισαγγελέων εξέφρασε ανοιχτά τον προβληματισμό του για δύο όντως πολύ σοβαρά θέματα που πλήττουν τον θεσμό της Δικαιοσύνης: τις καθυστερήσεις στην απονομή της, αλλά και το τεκμήριο της αθωότητας.
Οι καθυστερήσεις στην απονομή, όπως σημείωσε, «δηλητηριάζουν» το αίσθημα των πολιτών. Ενώ, αναφερόμενος στο τεκμήριο της αθωότητας και στις τηλεδίκες, έκανε λόγο για «άνιση, αλλά όχι χαμένη μάχη».
Οι παρατηρήσεις του θαρραλέου εισαγγελέα, ο οποίος στο παρελθόν έγινε στόχος βομβιστικής επίθεσης από τρομοκρατική οργάνωση, είναι πράγματι ακριβείς. Με τις εξής διαφορές όμως: Αν πράγματι βάλλεται το τεκμήριο της αθωότητας από τα ΜΜΕ, αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι συμπράττουν στην επιχείρηση αυτή οι ίδιες οι Αρχές, με τη διαρροή στοιχείων από έρευνες σε ΜΜΕ.
Οι εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις χρησιμοποιούνται από την εκτελεστική εξουσία προκειμένου να αλλάζει η πολιτική ατζέντα. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, δεν μιλάμε μόνο για τηλεδίκες, αλλά για τη λειτουργία συγκοινωνούντων δοχείων μεταξύ εκτελεστικής εξουσίας, δημόσιων Αρχών και ΜΜΕ, όταν υπάρχει έκτακτη ανάγκη αλλαγής της ατζέντας.
Η εφημερίδα «Το Βήμα», γνωστής ιδιοκτησίας, υποστήριξε ότι η υπόθεση της «Κιβωτού», γνωστή στις αστυνομικές Αρχές από τον περασμένο Αύγουστο, ανακινήθηκε τώρα για να αποσπαστεί το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης από την υπόθεση των υποκλοπών.
Δεν υπάρχει λοιπόν τηλεδίκη που να μη γίνεται χωρίς την ανοχή της εκτελεστικής εξουσίας. Η οποία, αν θέλει, μπορεί, μέσω του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου, να παρέμβει. Εκτός όμως από τηλεδίκες, υπάρχουν κι άλλες υποθέσεις, οι οποίες αποκρύπτονται από τα μέσα, πάλι με την παρέμβαση της εκτελεστικής εξουσίας: είναι οι τηλεδίκες που δεν γίνονται. Είναι οι τηλεδίκες που αφορούν το τεκμήριο της… ενοχής. Γιατί με τον τρόπο που λειτουργεί στην πατρίδα μας το σύστημα υπέρ του τεκμηρίου της αθωότητας καμιά φορά με την επίκλησή του προστατεύονται εν τέλει οι ένοχοι. Κι εδώ υπάρχουν συγκοινωνούντα δοχεία μεταξύ εκτελεστικής εξουσίας – δημόσιων Αρχών – μέσων ενημέρωσης.
Οι υποκλοπές είναι μία τέτοια υπόθεση. Ανεξαρτήτως του ποιος είναι ο ένοχος και ποιος ο αθώος, ουσιαστική έρευνα στα ΜΜΕ πλην εξαιρέσεων δεν γίνεται. Ενώ πρόκειται για ένα ζήτημα που αγγίζει τον πυρήνα της δημοκρατίας μας και που, αν τυχόν αποδειχθεί ότι γίνονταν νόμιμες επισυνδέσεις με στόχο την παρακολούθηση ανώτατων αξιωματούχων των Ενόπλων Δυνάμεων και της Δικαιοσύνης, θα πρόκειται για κατάλυση της δημοκρατίας. Και θα είναι ΘΕΜΑ ΤΙΜΗΣ για τη Δικαιοσύνη να το διαλευκάνει. Ο Ισίδωρος Ντογιάκος, έμπειρος εισαγγελέας, αντιλαμβάνεται πλήρως τη σημασία της υπόθεσης, η οποία σε μεγάλο βαθμό θα κρίνει και την υστεροφημία του στο δικαστικό σώμα. Γιατί, ως γνωστόν, τα στερνά τιμούν τα πρώτα. Οσον αφορά την πρώτη του παρατήρηση στη συνέλευση της Ενωσης Εισαγγελέων για την καθυστέρηση της Δικαιοσύνης, αυτή επίσης είναι απολύτως σωστή. Πράγματι δηλητηριάζει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τον θεσμό της Δικαιοσύνης.
Με όλο τον σεβασμό όμως προς το μέγεθος του ανδρός, πρέπει να σημειώσουμε ότι οι πολίτες δεν δηλητηριάζονται μόνο από αυτό. Υπάρχουν κι άλλα φαινόμενα, τα οποία έζησε ο κύριος Ντογιάκος την περίοδο 2015-19, όταν έγινε στόχος πειθαρχικών διώξεων. Δεν βαθμολογούν οι πολίτες με χαμηλά ποσοστά την εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη στο Ευρωβαρόμετρο επειδή καθυστερεί μόνον. Υπάρχουν κι άλλα θέματα, τα οποία τόσο οι δικαστές μας όσο και οι εισαγγελείς μας, ενώ τα εντοπίζουν, συνήθως δεν τα επισημαίνουν δημοσίως. Κωδικοποιώ τρία: Στη νέα εποχή δεν χρειάζεται να σηκώσει τηλέφωνο η εκτελεστική στη δικαστική εξουσία για να παρέμβει στο έργο της.
Τα πράγματα γίνονται πιο επαγγελματικά. Το έγκλημα ή η παραγραφή του εγκλήματος νομοθετούνται από το Κοινοβούλιο με στόχο να «δένονται» τα χέρια της δικαστικής εξουσίας, όταν αυτή επιλαμβάνεται. Προφανώς οι ενώσεις δικαστών δεν δικαιούνται να παρεμβαίνουν στη λειτουργία του Κοινοβουλίου, μπορούν όμως με τις παρεμβάσεις τους, όταν επιχειρείται να ψηφιστεί κανόνας δικαίου ο οποίος κάνει το κόλπο «νόμο» ή παρεμβαίνει επί εκκρεμών οδικών δικών για να τις καταργήσουν (όπως συνέβη με τον τελευταίο Ποινικό Κώδικα), να εφιστούν την προσοχή και στους πολίτες και στην εκτελεστική εξουσία. Διότι, όταν ένα δικαστήριο εκδίδει απόφαση αθώωσης για τη Siemens βάσει ψηφισμένου κανόνα δικαίου, οι πολίτες ακούν ότι η απόφαση εξεδόθη από τη Δικαιοσύνη, όχι από το Κοινοβούλιο, και καταρρακώνονται. Αυτό είναι το πρώτο θέμα.
Το δεύτερο: Είναι συστηματικό φαινόμενο στην εποχή μας η καταστροφή των αποδείξεων από δημόσιους λειτουργούς, κάτι που εμποδίζει προφανώς τις δικαστικές Αρχές να φθάσουν στην αλήθεια και να αχθούν σε σωστές αποφάσεις. Αυτό πρέπει να το επισημαίνει δημόσια η Δικαιοσύνη. Διότι πάλι είναι εκείνη που πραγματοποιεί έρευνες, καλή ώρα τώρα σαν τις υποκλοπές, χωρίς τις αναγκαίες αποδείξεις. Και τη νύφη την πληρώνει αυτή που καλείται να βγάλει το φίδι από την τρύπα: η Δικαιοσύνη. Καθώς στο μυαλό των πολιτών ένοχη είναι η Δικαιοσύνη για τις αποφάσεις. Οχι οι Αρχές που καταστρέφουν τις αποδείξεις. Σε κάθε περίπτωση η Δικαιοσύνη, αν λείπουν, μπορεί να βρει τις αποδείξεις!
Και ένα τρίτο ζήτημα είναι οι δικαστικοί λειτουργοί και οι εισαγγελείς – πολύ ολίγοι αλλά αρκετοί δημιουργούν με τη δράση τους δυσμενείς εντυπώσεις στους πολίτες για τον θεσμό της Δικαιοσύνης. Που πρέπει να στιγματίζονται από τα συλλογικά όργανα των ενώσεων για να μην πέφτει το ανάθεμα σε όλο τον δικαστικό κλάδο, ο οποίος αποτελείται στη συντριπτική του πλειονότητά του από άξιους και έντιμους δικαστές και εισαγγελείς, όπως ο κύριος Ντογιάκος.
Αν μπει κανείς στον κόπο να διαβάσει τα πρακτικά της Προανακριτικής Επιτροπής για τη Novartis και τις καταθέσεις ανωτάτων δικαστικών λειτουργών στο Ειδικό Δικαστήριο τώρα θα φρίξει, θα κλάψει, θα πλαντάξει. Θα καταλάβει πόσο μεγάλη ζημιά κάνουν στην εικόνα της Δικαιοσύνης λειτουργοί οι οποίοι αρνήθηκαν να παραλάβουν αποδεικτικά στοιχεία για σκάνδαλα πολιτικών, λειτουργοί οι οποίοι δεν πήγαιναν σε αποστολές για την καταπολέμηση της διαφθοράς, λειτουργοί οι οποίοι, ενώ είχαν εξ ορισμού ασυμβίβαστο με το να ασχοληθούν με δημόσιες υποθέσεις, εκείνοι συνέχισαν να το πράττουν. Αυτά πρέπει να στιγματίζονται.
Συγκεφαλαιώνω. Αριστες λοιπόν οι επισημάνσεις του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ωστόσο υπάρχουν κι άλλα πολλά που πρέπει να γίνουν για την ανόρθωση ενός θεσμού ο οποίος τα τελευταία χρόνια δυστυχώς έχει χάσει την τεράστια δημοτικότητα που γνώριζε μεταξύ των πολιτών. Είναι επείγουσα ανάγκη δημοκρατίας η ανόρθωση του θεσμού της Δικαιοσύνης και ο κύριος Ντογιάκος στο μέτρο που του αναλογεί έχει μεγάλη ευθύνη στο να ηγηθεί για την επίτευξη του στόχου αυτού. Η φράση «πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων» ταιριάζει ακριβώς εδώ. Γιατί καμιά φορά οι περιστάσεις μάς ξεπερνούν.
