Τoν Φεβρουάριο του 1981 πέθανε η βασίλισσα Φρειδερίκη σε ηλικία 63 ετών. Η ταφή της έγινε στο Τατόι.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ο θάνατός της υπήρξε η αφορμή για την πρώτη επίσκεψη του βασιλιά Κωνσταντίνου, της Άννας Μαρίας και των παιδιών τους στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο αντι-πραξικόπημα του 1967 και τη διαφυγή τους στο εξωτερικό. Ήταν επίσης η πρώτη φορά που ο πρίγκιπας Νικόλαος, ο τρίτος γιος του βασιλιά, επισκεπτόταν την Ελλάδα. Γεννήθηκε στη Ρώμη τον Οκτώβριο του 1969, δύο χρόνια μετά τα γεγονότα, αλλά έως τα 12 του γνώριζε την Ελλάδα μέσα από την εκμάθηση της γλώσσας και τις διηγήσεις των γονιών του. Στη διαδρομή από το αεροδρόμιο Δεκελείας στο Τατόι ο κόσμος ήταν τόσο πολύ, ώστε η πομπή εγκλωβίστηκε σε κλοιό νοσταλγών του στέμματος.
«Πρέπει να βγούμε και να τους χαιρετήσουμε» είπε ο Κωνσταντίνος. Ήταν η στιγμή που ο νεαρός Νικόλαος βρέθηκε πρώτη φορά αντιμέτωπος με τον ελληνικό λαό, ο οποίος συνήθιζε -μόνος στον κόσμο- να απευθύνεται στους βασιλείς του στον ενικό. Ένας από τους υποστηρικτές του Κωνσταντίνου έδωσε στον νεαρό Νικόλαο μια ελληνική σημαία. Εκείνος την κράτησε στα χέρια, την άνοιξε και την έδειξε υπερήφανος στο πλήθος.
«Κυμάτισέ τη! Ανέμισέ τη! Δική σου» του είπε αυτός που του τη χάρισε. Πήρε τόση χαρά από την πρώτη επαφή με την πατρίδα ο νεαρός πρίγκιπας, που για το υπόλοιπο της διαδρομής ένιωθε τύψεις που δεν ήταν τόσο στενοχωρημένος για την απώλεια της γιαγιάς του. Όταν έφτασε, βεβαίως, στο Τατόι, κατελήφθη από το πένθος. Στη θρησκεία μας αυτό ονομάζεται χαρμολύπη. Ο Νικόλαος πήρε μαζί του τη σημαία στο Λονδίνο και έκπληκτος διαπίστωσε ότι το πλαστικό κοντάρι της ήταν γεμάτο ελληνικό χώμα. Συγκινήθηκε. Το τοποθέτησε σε περίοπτη θέση στο διαμέρισμά του. Παρά την ξένη καταγωγή της δυναστείας, γρήγορα κατάλαβε πως κάτι βαθιά ελληνικό υπήρχε μέσα του. Το 2013, ύστερα από καριέρα στο εξωτερικό, η οποία περιελάμβανε και σύντομη προϋπηρεσία στον τηλεοπτικό σταθμό Fox News, με το ψευδώνυμο Nick Constantine, ο Νικόλαος γύρισε για μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα μαζί με τη σύζυγό του Τατιάνα. Εγκαταστάθηκε στα βόρεια και μια μέρα πήγε στον μανάβη της Νέας Ερυθραίας για ψώνια.
«Θυμάσαι κάποιον που σου έδωσε μια σημαία την ημέρα της κηδείας της Φρειδερίκης; Εγώ ήμουν» του είπε και τον αγκάλιασε συγκινημένος. Δεν είχα σκοπό να «σπάσω» το off the record. Τη μικρή αυτή ιστορία μάς αποκάλυψε ο Νικόλαος στο περίφημο γεύμα της Aθηναϊκής Λέσχης την περασμένη Παρασκευή το μεσημέρι, το οποίο δημοσιοποίησε ο ιστότοπος Enimerosi 24 του εξαιρετικού συναδέλφου Νίκου Νικητέα. Τέτοιες ιστορίες είπαμε με τον «υψηλότατο» υπό την εποπτεία του αμφιτρύωνα προέδρου της λέσχης, του αγαπητού Κυριάκου Κουκουλομάτη. Γενικά δεν πιστεύω στις λέσχες και στα κλειστά clubs, δεν είμαι μέλος, αλλά ο πρόεδρος με έπεισε μαζί με άλλους συναδέλφους ότι άξιζε τον κόπο να γνωρίσω τον Νικόλαο. Πράγματι. Έθεσα σε εισαγωγικά τη λέξη «υψηλότατος» γιατί πρόκειται για έναν άνθρωπο που είναι τόσο κοντά και τόσο μακριά. Όσο πρέπει.
Δεν καταργεί τις αποστάσεις μεν, δίνει απεριόριστο χώρο στην οικειότητα δε. Πέραν της σεμνότητας που τον διακρίνει, αυτό που μου έκανε εξαιρετική εντύπωση ήταν πόσο βαθιά Έλληνας είναι ο Νικόλαος. Κομποσχοίνια στο αριστερό χέρι, αγάπη για τα ελληνικά μοναστήρια -ειδικά για τη Μονή Τοπλού και τον ηγούμενό της-, φανατικός του τσίπουρου και της τσικουδιάς, με άριστα ελληνικά που θα τα ζήλευαν πολλοί πολιτικοί αρχηγοί, με συνεχείς ερωτήσεις για τα ελληνοτουρκικά και τη Θράκη, γενικά κρύβει μια ισχυρή αίσθηση χρέους στο βάθος του. Έλλην μέχρι μυελού οστέων. (Και για να είμαστε εντάξει, αυτή την παιδεία την οφείλει στους γονείς του. Για τα λάθη που έκαναν, κριτής τους η Ιστορία. Αλλά για τον ελληνικό τρόπο που τον μεγάλωσαν δεν χρειάζεται να αποφανθεί η Ιστορία. Ακούς τον Νικόλαο και καταλαβαίνεις.)
Για όσους έχουν την απορία αν ο Νικόλαος θα ιδρύσει κόμμα, η απάντησή του είναι «κόμμα “όχι”, τελεία και παύλα». Ρωτήσαμε. Μια φορά μόνο έκανε ένα αστείο στον γείτονά του Γιώργο Παπανδρέου, όταν τον συνάντησε σε ένα φόρουμ την ώρα που ετοιμαζόταν να ανέβει στο βήμα. «Θα μιλήσεις;» τον ρώτησε ο Γιώργος. «Ναι, εξαγγέλλω την ίδρυση κόμματος» του είπε ο Νικόλαος χιουμοριστικά. Μέχρι να συνέλθει ο Γιώργος από το σοκ -στο πρόσωπό του είχε ζωγραφιστεί η ΓΑΠειος απορία-, ο Νικόλαος πρόλαβε να του πει «αστειεύομαι». Όχι, λοιπόν, σε όλους όσοι ανησύχησαν ότι μετείχα μαζί με τη Χριστίνα Κοραή, τον Γιώργο Κουβαρά, τον Δημήτρη Οικονόμου και τον Άρη Πορτοσάλτε σε… διεργασία για την ίδρυση κόμματος, η απάντηση είναι «όχι».
Τα στέμματα, άλλωστε, προορίζονται για να ενώνουν, ασχέτως αν το 1965-1967 το δικό μας τα θαλάσσωσε, όχι για να διχάζουν ιδρύοντας κόμματα. Το στέμμα στην Ελλάδα υπήρχε για να δρα ως καταλύτης, όπως το 1955 που έδωσε τη λύση Καραμανλή (ασχέτως αν το 1965 έχασε τον έλεγχο), όχι για να είναι «ουρά» των εξελίξεων. Εάν τυχόν αποφάσιζε τέτοιου είδους εμπλοκή στην πολιτική ο Νικόλαος, θα ήταν σαν να μη γνώριζε τη μακρά ιστορία της οικογένειάς του. Από τη συζήτησή μας, όμως, έδειξε πως τη γνωρίζει. Τον απασχολεί, βεβαίως, η ιστορία του πατρός του. Τον απασχολεί, όμως, κατά κύριο λόγο η ιστορία του προπάππου του βασιλιά Κωνσταντίνου, γι’ αυτό σχεδιάζει μια μεγάλη επίσκεψη, ίσως και ένα ντοκιμαντέρ κάποτε, πάνω στα χνάρια του στη Βόρεια Ελλάδα μέχρι την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Θεωρεί τον προπάππου του «μεγάλο αδικημένο» της Ιστορίας έναντι του Βενιζέλου και με προέτρεψε να διαβάσω το βιβλίο της Αλεξάνδρας Στεφανοπούλου με τις 100 ερωτικές επιστολές της Πάολα προς τον βασιλιά. Περιέχουν σημαντικές ιστορικές αποκαλύψεις για τα γεγονότα του 1912.
Εις απάντησιν, τον κάλεσα να θυμηθεί τι γράφει ο πρόγονός του πρίγκιπας Νικόλαος στο «Ημερολόγιο 1909-1912» που εξέδωσε ο Χρήστος Ζαμπούνης (Φερενίκη, σελ. 189). Γράφει: «Ο Έλλην είναι φύσει ατίθασος και απειθάρχητος. Δεν σέβεται τον ανώτερόν του, δεν αναγνωρίζει τον καλλίτερόν του». «Θα τη γλίτωνε ο Κωνσταντίνος;» πρόσθεσα εγώ. (Εδώ δεν μπορούμε σήμερα να συμβιβαστούμε με την Ιστορία μας. Στα μεγάφωνα του προαστιακού σιδηροδρόμου όταν φτάνει στους Αγίους Αναργύρους ακούς «Πύργος» σκέτο, όπως μου είπαν, όχι «Πύργος Βασιλίσσης»!)
Καταλήγω: Χαίρομαι που γνώρισα έναν τόσο ωραίο Έλληνα, ο οποίος και στο επιδόρπιο παρήγγειλε «ελληνικό», όχι εσπρέσο. Χαίρομαι που γνώρισα έναν Έλληνα χωρίς τη φιλοδοξία να σώσει τον τόπο, αλλά με τη φιλοδοξία να βοηθήσει τον τόπο. Θα του πήγαινε μια θέση πρέσβεως εκ προσωπικοτήτων. Όσοι αμφιβάλλετε δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε την έκθεση φωτογραφίας του στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης. «Ελλάδα είναι το βλέμμα μου, ο τρόπος που κοιτάζω τον κόσμο» γράφει η Λίνα Νικολακοπούλου!
