Ο Θεός με αξίωσε να επισκεφθώ πολλές εκκλησίες διατρέχοντας τη Μακεδονία μας το φετινό Πάσχα. Τον Μητροπολιτικό Ναό Θεσσαλονίκης, Γρηγορίου Παλαμά, τη Μεγάλη Τετάρτη. Την Παναγία Λαοδηγήτρια, δίπλα στο τουρκικό προξενείο, τη Μεγάλη Πέμπτη. Τη Βυζαντινή Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών, το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής. Τη Νέα Παναγία, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής. Τον Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου, στην Καλάνδρα Χαλκιδικής, το Μεγάλο Σάββατο. Ενδιαμέσως παρακολούθησα σε ζωντανή μετάδοση από τον τηλεοπτικό σταθμό 4Ε της αδελφότητας «Λυδία» την τελετή αφής του Αγίου Φωτός στα Ιεροσόλυμα.
Τελετή που μετέδωσαν απευθείας 10 τηλεοπτικοί σταθμοί στην Ελλάδα (Ιόνιο, Κρήτη, Αιγαίο, Θράκη) μαζί με τον τηλεοπτικό σταθμό Σίγμα στην Κύπρο (εννοείται ότι η ΕΡΤ δεν τη μετέδωσε).
Το συμπέρασμά μου είναι σαφές και ξεκάθαρο: Δύσκολα μπορείς να νικήσεις την παράδοση και την Ορθοδοξία. Δύσκολα μπορείς να ξεριζώσεις από τον Ελληνα τη σύνδεσή του με τη θρησκεία. Οπως μου είπε διακεκριμένη τέως αριστερή αρχιτέκτων, πρέπει κάποτε και οι φιλελεύθεροι άθεοι αρνητές της να παραδεχθούν ότι «η Ορθοδοξία στην πατρίδα μας παρήγαγε πολιτισμό». Πολιτισμό τον οποίο είχα άλλωστε την ευκαιρία να δω με τα μάτια μου στη βυζαντινή Μονή Ιωάννη Προδρόμου, έξω από τις Σέρρες, της οποίας η κατασκευή χρονολογείται στον 13ο αιώνα, καθώς εκεί ήταν και η θερινή κατοικία του αυτοκράτορα και της αυτοκράτειρας, ενώ εκεί επίσης βρίσκεται και ο τάφος του μεγάλου Γεννάδιου Σχολαρίου.
Δεκάδες ελληνικές οικογένειες, των οποίων η κυβέρνηση καταπίεσε και κατεδίωξε με σαδισμό το θρησκευτικό συναίσθημα στη διάρκεια της πανδημίας, συνέρρευσαν στους ναούς αυτούς τη Μεγάλη Εβδομάδα. Με συντριβή, με ταπεινότητα, με κατάνυξη, με ελληνικό ήθος. Στον Μητροπολιτικό Ναό Θεσσαλονίκης μού έκανε ισχυρή εντύπωση η πυκνή παρουσία απόδημων Ελλήνων Μακεδόνων, οι οποίοι είχαν έρθει από τις χώρες της Ευρώπης στους γενέθλιους τόπους τους προκειμένου να προσκυνήσουν στην εκκλησία ακόμη και την εικόνα του Μυστικού Δείπνου. Μίλησα μαζί τους και το χάρηκα. Στον Ναό Παναγίας Λαοδηγήτριας της Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται μια ανάσα από το τουρκικό προξενείο (στο οποίο έγινε η προβοκάτσια του Οκτάι Εγκίν το 1955), ο πατέρας Βαρνάβας Γιάγκου διάβασε με συγκλονιστικό τρόπο τα Ευαγγέλια μπροστά σε ένα εκκλησίασμα, χαρακτηριστικό στοιχείο του οποίου είναι η επικράτηση των νεαρών ηλικιών και των νεαρών οικογενειών (η εκκλησία αυτή χρειάζεται μόνο 600.000 € από το ΕΣΠΑ για να διασωθεί, αλλά το αίτημά της εκκρεμεί στο υπουργείο Πολιτισμού).
Στη βυζαντινή Μονή Προδρόμου Σερρών ήταν συγκλονιστικό να παρατηρεί κανείς, κατά τη διάρκεια της τετράωρης ακολουθίας της αποκαθήλωσης, τους ντόπιους Σερραίους που επισκέπτονταν την εκκλησία με τα καλά τους και το πόσο ενεργά συμμετείχαν, ψάλλοντας μαζί με τις 30 νεαρές μοναχές. Ηταν συγκλονιστικό να βλέπεις τρίχρονα και τετράχρονα κοριτσάκια να απαιτούν από τους γονείς τους να μην καθυστερούν με τις συζητήσεις στον νάρθηκα του ναού, «γιατί πρέπει να πάμε στην Παναγίτσα», και να τους απαιτούν με τη φωνούλα τους να τα σηκώσουν ψηλά για να προσκυνήσουν όλες τις εικόνες και όχι μόνο τον Εσταυρωμένο! (Η μονή αυτή έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, χρηματοδοτείται η ανακαίνισή της, και αυτό πιστώνεται στη Λίνα Μενδώνη και την Αννα Παναγιωταρέα.) Εξίσου ενδιαφέρον ήταν να παρατηρεί κανείς νέα παιδιά, ηλικίας 20, 22, 25 ετών, να αποτελούν τον κορμό των λαϊκών επιτρόπων, των μελών της βυζαντινής χορωδίας και λοιπών καθηκόντων μέσα στην εκκλησία της Νέας Παναγίας Θεσσαλονίκης το βράδυ της περιφοράς του Επιταφίου.
Τουλάχιστον 3.000 άνθρωποι ακολούθησαν τον Επιτάφιο αυτόν κατά τη λιτάνευσή του στη λεωφόρο Νίκης! Και, βεβαίως, το πλέον εντυπωσιακό: η βιβλική φιγούρα του γέροντος πατρός Νεκταρίου στην Καλάνδρα Χαλκιδικής, στον περίβολο της εκκλησίας της Κοιμήσεως Θεοτόκου, όπου επικρατούσαν παραδειγματική τάξη, πειθαρχία και κατάνυξη τη βραδιά της Ανάστασης. Χωρίς τα γνωστά εκρηκτικά. Οταν ο ιερέας τέλεσε την Ανάσταση, όλο το χωριό, με προεξάρχον το συμβούλιο της τοπικής κοινότητας, παρήλασε μπροστά του και ασπάστηκε το Ιερό Ευαγγέλιο! Αυτό το οποίο αρνήθηκε να ασπαστεί κάποια στιγμή η αρχηγός του κράτους, όταν της το έτεινε ο Αρχιεπίσκοπος. Επαναλαμβάνω, όλο το χωριό περίμενε υπομονετικά να τιμήσει την παράδοση και να προσκυνήσει το Ιερό Ευαγγέλιο!
Δεν βιάστηκε καθόλου να αναχωρήσει για τις οικίες του και την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα. Ηταν μια σκηνή αθωότητας, γνησιότητας και ελληνικότητας της ελληνικής επαρχίας, που παρέπεμπε σε ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 1960. Μόνο εκεί νομίζαμε ότι μπορούμε να τα βλέπουμε αυτά. Και όμως, υπάρχουν! Η Ορθοδοξία είναι ρίζα για τον Ελληνα, λοιπόν. Και οι έρευνες που δημοσιεύτηκαν αυτή την εβδομάδα έδειξαν ότι οι Ελληνες θεωρούν τη θρησκεία σε ποσοστό 60% στοιχείο της ελληνικότητας και της εθνότητας, ενώ σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη η θρησκεία θεωρείται στοιχείο της εθνότητας σε ποσοστό μόλις 14%.
Το πλέον ενδιαφέρον των ημερών είναι ότι η κυβέρνηση ξύπνησε μέσα στο άγιο Πάσχα και ανακάλυψε αυτό στο οποίο επιμέναμε με σταθερότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, όταν εκείνη έκανε οτιδήποτε περνούσε από το χέρι της για να προσβάλει και να καταπιέσει το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων: ότι, δηλαδή, όσο και να προσπαθήσουν οι άθεοι υπουργοί του Μαξίμου, πάντοτε θα σπάνε τα μούτρα τους. Πάντοτε θα βρίσκουν τοίχο. Δεν μπορείς να αλλάξεις DNA σε έναν λαό με υπουργικές αποφάσεις και Προεδρικά Διατάγματα. (Ας μη γράψω φετφά και έχουμε παρεξηγήσεις.) Είναι δε ψευδαίσθηση να θεωρείς ότι, αν ελέγξεις κάποιους πόλους της εξουσίας μέσα στην Εκκλησία, μπορείς να ελέγξεις και να κανοναρχήσεις και το πλήρωμα της Εκκλησίας. Αδύνατον.
Η Ορθοδοξία αποτελείται από πολλές μικρές ηγεσίες που, αν διαπιστώσουν ότι οι μεγάλοι δεν ακολουθούν τας γραφάς, ξεκόβουν. Και, αν ξεκόψουν, άντε να τους πιάσεις. Ακόμα κι αν τρέχεις την τελευταία στιγμή με παρακάλια στις μονές του Αγίου Ορους, η ζημιά έχει γίνει, τίποτα δεν αλλάζει. Μια μακροχρόνια και πολυετής προσβολή δεν αίρεται μέσα σε έναν μήνα. Οι ψυχές των ανθρώπων δεν είναι εκλογική πελατεία. Τώρα, που κάποιοι στο Μαξίμου το κατάλαβαν, είναι αργά. Η εικόνα βουλευτών της κυβερνώσας παράταξης να σπρώχνονται μπροστά στην κάμερα για να φωτογραφηθούν δίπλα στο Αγιο Φως κατά την παραλαβή του στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» ήταν κωμική και εξοργιστική, γιατί θύμισε στους πιστούς ότι όλοι όσοι σπρώχνονταν (με τιμητική εξαίρεση μόνο τούς Μάξιμο Χαρακόπουλο και Σάββα Αναστασιάδη) πρωταγωνίστησαν (στην καλύτερη περίπτωση, σιώπησαν) στο μπούλινγκ κατά της Εκκλησίας και της Ορθοδοξίας στη διάρκεια της πανδημίας.
Στις συκοφαντίες και τις υποδείξεις για τη θεία κοινωνία για τις ώρες τέλεσης της θείας λειτουργίας, για την απαγόρευση της λιτάνευσης των Επιταφίων και βεβαίως για το Αγιο Φως, την τελετή άφιξης του οποίου, πλην ΣΥΡΙΖΑ, και αυτή η κυβέρνηση υποβάθμισε και συνεχίζει να υποβαθμίζει. Δεν ξεχνιούνται αυτά, ούτε θα ξεχαστούν. Ειδικά στη Μακεδονία, όπου το θρησκευτικό αίσθημα είναι βαθύ και ριζωμένο. Οσες βόλτες κι αν κάνουν οι ηγεσίες μας, λοιπόν, όσες λαμπάδες και αν ανάψουν μπροστά στις κάμερες, όσους σταυρούς και γονυκλισίες κι αν κάνουν, σε όσες αναρτήσεις στο TikTok και αν προχωρήσουν για να μας πείσουν ότι σέβονται την παράδοση (το αρνί και το κοκορέτσι – εδώ γελάμε), αυτό που μένει ως τελική γεύση είναι ότι σημαντικό τμήμα της ηγεσίας μας -και από την Αριστερά και από το Κέντρο και από τη Δεξιά- είναι εντελώς ξένο προς την Ορθοδοξία. Και πως οι ξαφνικές καλοσύνες του έχουν λόγο και αιτία μόνο τις εκλογές και όχι την προσήλωσή του στην πίστη και στις αξίες της.
Το γεγονός, βεβαίως, ότι… προσκυνούν με όρους εξουσίας και συγκυρίας έχει την αξία του. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος μου είχε πει ευρισκόμενος στο δωμάτιο του Αρεταίειου, στις δύσκολες μέρες τις δοκιμασίας του, πως «ό,τι και να γίνει, παιδί μου, η Εκκλησία στο τέλος πάντα θριαμβεύει». Αναφερόταν στο γεγονός ότι τον είχε επισκεφθεί τότε και είχε μια πολύ όμορφη συνομιλία μαζί του ο διώκτης της Εκκλησίας και πρόεδρος του Συνασπισμού Αλέκος Αλαβάνος.
Πράγματι, είναι κάτι κι αυτό. Ωστόσο, όπως είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω στον Πρόδρομο Σερρών, συνομιλώντας και με την ηγουμένη της μονής, μοναχή Φεβρωνία, η Ορθοδοξία, εκτός από το βαθύ αίσθημα της πληρότητας, της πραότητας και της γαλήνης που προκαλεί στον καθέναν μας, είναι (κι αυτό θα έπρεπε να το καταλαβαίνει κάθε κυβέρνηση) υπεραξία για την Ελληνική Δημοκρατία και τον ελληνικό πολιτισμό.
Υπεραξία είναι να ανάβει το Αγιο Φως ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης, για αυτό θα πρέπει να επιστρέφει στην Ελλάδα με αεροσκάφος που φέρει εθνόσημο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Υπεραξία είναι η ανακαίνιση μονών με ισχυρό βυζαντινό παρελθόν, οι οποίες έγιναν στόχος των Βούλγαρων κατακτητών, καθώς μέσα από τα ορθόδοξα μνημεία υπογραμμίζεται και επαναλαμβάνεται η βαθιά ανά τους αιώνες ελληνικότητα της Μακεδονίας μας στη συγκεκριμένη περίπτωση. Υπεραξία είναι γιατί ο χριστιανισμός και η Ορθοδοξία, ως μεγάλες δυνάμεις πνευματικής μεταρρύθμισης, λειτουργούν ενωτικά και αφομοιωτικά μεταξύ των εθνών.
Το βράδυ της Λαμπρής, στην Καλάνδρα Χαλκιδικής, δίπλα μου έκανε Ανάσταση ένας Σκοπιανός με την οικογένειά του. Και αν υπάρχει απορία γιατί πρέπει να την υπογραμμίζουμε και να την επιβεβαιώνουμε αυτή την ελληνικότητα, ενώ είναι δεδομένη, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι οι Τούρκοι, οι οποίοι μας έκαναν τους καλούς και μας ευχήθηκαν μέσω ανάρτησης του πρέσβη τους «Καλό Πάσχα», έστειλαν Μεγάλη Παρασκευή σε χωριό της Ξάνθης, σε απάντηση της επίσκεψης Δένδια στην Ιμβρο, τον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσής τους, Σεντόπ, για να πραγματοποιήσει θρησκευτική τελετή ιφτάρ σε ελληνικό έδαφος! Τόσο σεβασμό έχουν στη θρησκεία μας… Να γιατί η Ορθοδοξία και η θρησκεία έχουν τόσο μεγάλη σημασία στον νέο κόσμο – δυναμώνουν τις καρδιές μας, ενισχύουν την πατρίδα μας.
ΥΓ.: Τα αυτά με την κυβέρνηση ισχύουν και για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος θυμήθηκε να παραστεί στη λιτάνευση του Επιταφίου στην Κέρκυρα κρατώντας λαμπάδες. Τα αυτά ισχύουν και για τον αρχηγό του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος σε συνέντευξή ενέταξε τους… χριστιανούς στο άνοιγμά του μεταξύ άλλων κοινωνικών ομάδων, όπως οι τρανς και οι ΛΟΑΤΚΙ…
