H σκηνή, στο Προεδρικό Μέγαρο στη δεξίωση για την αποκατάσταση της δημοκρατίας αμέσως μετά την εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ο Αλέξης Τσίπρας πρωταγωνιστεί σε ένα «πηγαδάκι» περιστοιχιζόμενος από βουλευτές του. Όση ώρα αγορεύει, όμως, το βλέμμα του ταξιδεύει δέκα μέτρα πιο κάτω. Εκεί βρίσκεται ο νέος πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος απολαμβάνει τα φλας των φωτογράφων.
Ο Τσίπρας συνεχίζει να μιλά, αλλά ασυναίσθητα ανά δέκα δεύτερα ρίχνει κλεφτές ματιές προς την πλευρά του μεγάλου πολιτικού αντιπάλου του. Έχει το βλέμμα της απορίας. Δεν λέει κάτι, αλλά το ύφος του φωνάζει: «Μα είναι δυνατόν να έχασα εγώ από αυτόν;» Δυσκολεύεται να το πιστέψει. Στη Βουλή τον είχε του χεριού του. Έτσι νόμιζε, τουλάχιστον. Οι δημοσκόποι τον διαβεβαίωναν ότι θα χάσει λίγο. Πώς ήρθε η συμφορά; Εκείνη τη βραδιά ο Τσίπρας έδειξε ότι «πάσχει» από μετεκλογική κατάθλιψη.
Το παράδοξο είναι πως, τέσσερις μήνες μετά, το πολιτικό πένθος, προσωπικό και κομματικό, διαρκεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο κάποτε χαμογελαστός Αλέξης έχει χάσει το φως που του έδινε η πρωθυπουργία και δείχνει να δυσκολεύεται να συμβιβαστεί με αυτό. Στη Βουλή είναι μεν επαρκής, αλλά ο Μητσοτάκης, που δεν διεκδικεί το βραβείο πολιτικής ρητορείας -που θα έπρεπε να είχε θεσπιστεί στο όνομα του πατρός του-, του έχει πάρει τον αέρα. Η κατάσταση στο κόμμα, αντί να βελτιώνεται, επιδεινώνεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ μικραίνει στην αντιπολίτευση. Ο αρχηγός στέλνει επιστολές εκτός θέματος στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος (δεν τίθεται θέμα παραγραφής για αδικήματα υπουργών όπως υποστήριξε εσφαλμένα). Πολάκης και Τζανακόπουλος δίνουν τον τόνο στην Προανακριτική, με συνέπεια να μεγαλώνει η πληγή που άνοιξε στο κόμμα πριν από τις εκλογές. Δεν αρέσουν στο Κέντρο οι φανατισμοί.
Η παλαιά φρουρά διεκδικεί ρόλο στον νέο ΣΥΡΙΖΑ και θέτει ως προϋπόθεση για να στηρίξει τον Αλέξη και να ανοίξει τις πόρτες στις οργανώσεις να αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή της διεύρυνσης η νέα φρουρά (Παππάς, Σπίρτζης κ.λπ.). Οι βουλευτές εμφανίζονται στις επιτροπές ακαθοδήγητοι. Σε κεντρικά θέματα, όπως το Μεταναστευτικό, το άσυλο, οι μολότοφ, ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να εκφράζει τις θέσεις τού 3% και όχι του 32%. Οι «53+» είναι εκτός τόπου και χρόνου (ο Τσακαλώτος ζήτησε να αυξηθεί η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης). Ποικίλες εσωκομματικές δυνάμεις θυμούνται ξαφνικά να ανοίξουν συζήτηση για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε σχέδιο δραχμής το 2015 και αν ήταν έτοιμος να κυβερνήσει – μέγα θέμα, το οποίο απασχολεί την ελληνική κοινωνία σήμερα.
Μέσα σε αυτό το τοπίο ο Τσίπρας εμφανίζεται υποτονικός (τον λέει ο Μητσοτάκης «ψεύτη» στη Βουλή και δεν αντιδρά ιδιαιτέρως), ατάραχος, αδιάφορος. Είναι όμως; Αυτοί που τον ξέρουν καλά λένε ότι αρνείται να συμβιβαστεί με την παλαιά φρουρά και τους «53» και δεν δέχεται να αποσύρει τη νέα από την πρώτη γραμμή της διεύρυνσης για έναν λόγο: Διότι καταρχάς δεν έχει απορρίψει μέσα του την ιδέα της ίδρυσης νέου κόμματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι δικό του δημιούργημα αλλά ένα σχήμα εμπνεύσεως Αλαβάνου, ο οποίος και τον βάφτισε έτσι. Ριζοσπαστικός -όπως τον εννοούσε ο Αλέκος με τη συμμετοχή συνιστωσών από την αναρχία (δες το πρώτο του καταστατικό)- δεν είναι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε, βεβαίως, ο αρχηγός είναι ο primus inter pares μεταξύ των συνιστωσών όπως παλαιά. Υπάρχει, λοιπόν, το νέο κόμμα στο πίσω μέρος του μυαλού του Τσίπρα. Από την άλλη, το πολιτικό brand που δημιούργησε από το 2011 έως σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ τον καθιερώνει σε ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα κόμματα της Μεταπολίτευσης.
Τυχόν εγκατάλειψη του τίτλου θα οδηγούσε πιθανότατα σε ρευστοποίηση δυνάμεων. Και αυτό το σκέφτεται, όπως μου λένε συνομιλητές του, ο Αλέξης. Στην πρώτη εκδοχή, η ίδρυση νέου κόμματος σημαίνει ότι αποφεύγει την ανοιχτή σύγκρουση με την παλαιά φρουρά και πάει παρακάτω. Στη δεύτερη εκδοχή, διατήρηση του ονόματος του ΣΥΡΙΖΑ, επιλέγει αργά ή γρήγορα τη σύγκρουση και νέα μίνι διάσπαση με ιστορικά πρόσωπα αλλά και συνιστώσες της Αριστεράς. Ουδείς γνωρίζει τι τελικώς θα αποφασίσει. Η αρχηγία και η εξουσία σε κάνουν συνήθως συντηρητικό. Ο Καραμανλής, παρά τις εισηγήσεις το 1997, δεν άλλαξε όνομα στη Ν.Δ. Ο Σαμαράς, παρά τη βούλησή του για αλλαγή ονόματος, δεν τα κατάφερε στη διακυβέρνηση. Το ΠΑΣΟΚ που άλλαξε όνομα βολοδέρνει, δεν αρέσει το ΚΙΝ.ΑΛ.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, για ένα μπορεί να είμαστε σίγουροι με σχετική βεβαιότητα: Ο Τσίπρας δεν πρόκειται να συμβιβαστεί. Θα του περάσει κάποια στιγμή η μετεκλογική κατάθλιψη και θα αντεπιτεθεί στους εσωκομματικούς αμφισβητίες του. Η διαπίστωση έχει τη σημασία της: Η κυβέρνηση πρέπει να παρακολουθεί με προσοχή τις διεργασίες στην αξιωματική αντιπολίτευση. Ειδικώς αν σκέπτεται και αυτή -τώρα που η ψαλίδα μεγαλώνει και ο ΣΥΡΙΖΑ βολοδέρνει- τυχόν εκλογικό αιφνιδιασμό την άνοιξη.
