Είχα την ευλογία να το ακούσω ζωντανά από τη φωνή του πιλότου μας, την ώρα που ο «Ζεύς» έσκιζε τον ουρανό της Θεσσαλονίκης: «Μόνον οι ελεύθερες ψυχές κρατάνε ελεύθερες πατρίδες». Και έτσι μπόρεσα να κοιτάξω γύρω μου και να δω τις αντιδράσεις των Μακεδόνων της συμπρωτεύουσας στη λεωφόρο Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Τη χαρά στα πρόσωπά τους. Ηταν αληθινά μια μοναδική στιγμή. Αποκορύφωμα μιας τρίωρης άρτιας παρέλασης, κατά τη διάρκεια της οποίας οι Θεσσαλονικείς, είτε παραταγμένοι στην παραλιακή λεωφόρο που φέρει το όνομα του στρατηλάτη μας είτε κρεμασμένοι σαν τα τσαμπιά από τα σημαιοστολισμένα μπαλκόνια των πολυκατοικιών τους, περίμεναν με αδημονία πότε θα ξεκινήσει ο «Ζεύς», το μαχητικό F-16 Viber, από τη Λάρισα για να παρακολουθήσουν τον τρελό χορό του πάνω από τον ουρανό της Μακεδονίας. Μέχρι να φτάσουμε σε αυτή τη μοναδική στιγμή παρατηρούσα διάφορα ευτράπελα στην εξέδρα των επισήμων, την οποία η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το Γ’ Σώμα Στρατού στήνουν επιδεικτικά ακριβώς μπροστά από το γερμανικό προξενείο Θεσσαλονίκης. Σαν να θέλουν να του πουν κάτι.
Ευτράπελα, όπως ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, στην παρθενική του παρέλαση ως αρχηγός, χειροκροτούσε -αν χειροκροτούσε- πολύ χλιαρά, μην πω και καθόλου, κάθε φορά που η μπάντα έπαιζε το «Μακεδονία ξακουστή» ή περνούσαν από μπροστά του σχηματισμοί που φώναζαν με δύναμη τη φράση «Η Μακεδονία είναι ελληνική» (μάλλον το θεωρεί… εθνικιστικό, μάλλον δεν έχει δει το άγαλμα του Μακεδονομάχου από την Κρήτη στην πλατεία Φαναριωτών – το επισκέφθηκε ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ). Ευτράπελα, όπως ότι ο ίδιος είχε γυρισμένη την πλάτη επί δύο ώρες στον Κασσελάκη, μην τυχόν και μιλήσουν – στο τέλος δεν το απέφυγε. Ευτράπελα, όπως ότι ο άπειρος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ παραβίασε το πρωτόκολλο και χαιρέτησε τελευταίο τον υπουργό Αμυνας Νίκο Δένδια, ενώ έπρεπε να τον χαιρετήσει πρώτο.
Ευτράπελα, όπως ότι έπιασε κουβέντα στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ο υφυπουργός Μπρατάκος, εξηγώντας του ποιος ξέρει τι. Ευτράπελα, όπως ότι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ δεν σταμάτησε να ρωτά τον περιφερειάρχη Απόστολο Τζιτζικώστα για μια σειρά από θέματα, για να καταλάβει σε ποια πόλη είχε προσγειωθεί και ποια παρέλαση παρακολουθούσε. Πολιτικά ευτράπελα.
Ολα όμως έσβησαν μέσα σε μια στιγμή: τη στιγμή της αμηχανίας. Οταν, δηλαδή, ο πιλότος του «Ζεύς» Πάρις Χαρίτου είπε αυτή τη συγκλονιστική φράση που όρισε τη μέρα. Μέχρι να την πει, παρακολουθήσαμε τα μαχητικά αεροσκάφη της Πολεμικής μας Αεροπορίας να χορεύουν «τσάμικο» πάνω από τον ουρανό της Μακεδονίας. Κάπως έτσι το φαντάστηκα την ώρα που, περνώντας πάνω από τα κεφάλια μας, σε χαμηλό ύψος, έκαναν αριστοτεχνικούς ελιγμούς. Είτε περιστροφές δηλαδή γύρω από τον εαυτό τους είτε απότομες κατακόρυφες ανόδους στις άκριες του ουρανού. Στο δικό μου μυαλό, οι ελεύθερες ψυχές χορεύανε εκείνη τη στιγμή. Εκαναν, όπως λέμε στο τσάμικο, «τσακίσματα». Και έβαζαν στον τρελό χορό τους τον Καμπέρο, τον Ηλιάκη, τον Σαλμά, τον Βλαχάκο, τον Γιαλοψό και τον Καραθανάση, που κατέβαιναν λίγο για να τους συναντήσουν από κει ψηλά όπου βρίσκονται.
Είναι περίεργο, αλλά αυτό που βλέπει κανείς, αν τυχόν καθίσει στα ορεινά των επισήμων και παρατηρήσει την πολιτική μας ηγεσία την ώρα της παρέλασης, είναι, πλην εξαιρέσεων, η έλλειψη φανατισμού, φλόγας όταν περνούν πολιτιστικοί σύλλογοι ή πεζοπόρα τμήματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Δεν χειροκροτεί με πάθος, «ματώνοντας» τις παλάμες της. Χειροκροτεί τις περισσότερες φορές χαστουκίζοντας ανόρεχτα τις παλάμες της, με τρόπο που να φαίνεται ότι χειροκροτεί ζεστά για τις κάμερες. Αλλά, στην ουσία, ξεψυχισμένα. Και, επειδή δεν είχε «ζεσταθεί» καθόλου κατά τη διάρκεια της παρέλασης, συνελήφθη αμήχανη την ώρα την ώρα του αιχμηρού κατά βάση συνθήματος «μόνον οι ελεύθερες ψυχές κρατάνε ελεύθερες τις πατρίδες». Διότι η αντιστροφή του πονάει, αν θέλει κανείς να την ακούσει. Αν οι ελεύθερες ψυχές κρατούν ελεύθερες τις πατρίδες, τότε οι υπόδουλες ψυχές, οι υποταγμένες ψυχές, τι ακριβώς κάνουν;
Κρατούν ελεύθερες τις πατρίδες ή τις παραδίδουν σε τρίτους; Νομίζω ότι, όταν ο υποστράτηγος Αριστείδης Ηλιόπουλος κήρυξε το πέρας της παρέλασης, δεν μπορεί, όλοι όσοι ήταν στην εξέδρα των επισήμων θα το σκέφτηκαν. Το υπονοούμενο του πιλότου μας ήταν πολύ χοντρό για να μην το καταλάβουν. «Μόνον οι ελεύθερες ψυχές!» Εύχομαι να το κατάλαβε και η αγαπητή Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Της οποίας τη φωνή σκέπασαν τα χειροκροτήματα για τον πιλότο και, εκείνη τη στιγμή, δεν ακούστηκε μπροστά από την εξέδρα. Εύχομαι να το κατάλαβε, γιατί στο επίσημο γεύμα που παρετέθη με την ευκαιρία της εορτής του πολιούχου της πόλης αγίου Δημητρίου, αφού είπε άτονα και διεκπεραιωτικά δυο τρεις κουβέντες για την επέτειο, διανθισμένες με μια φράση του Οδυσσέα Ελύτη, αμέσως άρχισε να μιλά για την Ουκρανία και το Ισραήλ. Λες κι αυτοί γιόρταζαν εθνική επέτειο εκείνη τη μέρα!
Το ευτύχημα είναι ότι στην πατρίδα μας, παρά τα θρυλούμενα για τον εθνικό πεσιμισμό μας, οι ελεύθερες ψυχές τελικά είναι πολύ περισσότερες από όσες κάποιοι νομίζουν. Μόλις τελείωσε η παρέλαση της Θεσσαλονίκης, που για μένα είναι πλέον έθιμο να την παρακολουθώ από κοντά τα τελευταία χρόνια, πήγα στον άγιο Δημήτριο για να προσκυνήσω. Τις προηγούμενες μέρες πήγα και στην Αγία Θεοδώρα. Και, καθ’ οδόν προς το ναό στον οποίο συνέρρεαν πιστοί κατά δεκάδες, πέρασα έξω από το τουρκικό προξενείο. Ηταν εντυπωσιακό!
Το περίπτερο που λειτουργεί απέναντι, με την πλάτη του στο προξενείο, ήταν καλυμμένο από μια τεράστια, γιγαντιαία ελληνική σημαία που κάτι ήθελε να πει. Ισως στον Ερντογάν, που θυμήθηκε προχθές να πει στην ομιλία του στην Αγκυρα ότι η Θεσσαλονίκη ήταν πριν από έναν αιώνα τουρκική. Αλλά και στα μπαλκόνια της πόλης, στη μεγάλη τους πλειονότητα, κυμάτιζαν ελληνικές σημαίες. Αυτές για τις οποίες δεν θέλει να γίνεται έπαρση στα ελληνικά σχολεία μία φορά τον μήνα η υφυπουργός κυρία Μιχαηλίδου. Το μεσημέρι, στις ειδήσεις στις τηλεοράσεις είδαμε κι άλλες ελεύθερες ψυχές: τα παιδιά της ιστορικής Μαραθέας στον νομό Καρδίτσας επέβαλαν να γίνει σχολική παρέλαση στον τόπο τους, κι ας ήταν κλειστό το δημοτικό σχολείο τους. Τραγούδησαν τον Εθνικό Υμνο επαναλαμβάνοντας μετά δακρυσμένα τη φράση «κουράγιο, Θεσσαλία». Η οικία του Ιωάννη Μεταξά στην Κηφισιά ήταν ανοιχτή και κόσμος συνέρρεε έξω από αυτήν για να πει «ευχαριστώ» για το ΟΧΙ και τον τρόπο που προετοίμασε το έθνος προκειμένου να επιτύχει αυτή τη μεγάλη νίκη.
Οι μικροί μαθητές στα ομογενειακά σχολεία της Αστόρια στις ΗΠΑ τραγουδούσαν με πάθος τον Εθνικό Υμνο και το «Κορόιδο Μουσολίνι». Κόντρα στην πολιτική ορθότητα της υφυπουργού Παιδείας, η οποία αρνήθηκε προ μηνός στον πρόεδρο της NΙΚΗΣ να επαναφέρει την έπαρση της σημαίας μία φορά τον μήνα και την ανάκρουση του ύμνου στα σχολεία. Μηρυκάζοντας έναν ορισμό της εθνικής συνείδησης, ο οποίος απέχει χιλιόμετρα μακριά από τον ορισμό που έδωσαν ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Ηλίας Ηλιού, ο Ευάγγελος Παπανούτσος, ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου, ο Κυπριανός Μπίρης, όταν συζητούσαν στη συντακτική Βουλή του 1974 τη νομοθέτηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Τελικά, οι ελεύθερες ψυχές είναι πολλές. Και προσπερνούν τις ανοησίες που θέλει να τους επιβάλει η Πολιτεία. Οπως ότι εθνική συνείδηση δεν είναι η ιστορία μας, αλλά η αποδοχή της διαφορετικότητας!
Ο τρόπος που έγινε ο εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου, όπως τον ζήσαμε προχθές, έδειξε ότι η κοινωνία ξεπερνά την ηγεσία. Οπως έλεγε και ένας Σαρακατσάνος πρόεδρος στην εξέδρα των επισήμων στη Θεσσαλονίκη, θυμωμένος που η Αριστερά ήθελε να καταργήσει τις παρελάσεις, ενώ τώρα ο αρχηγός της ήταν -προς τιμήν του- παρών, «το έθνος θα βγει νικητής και θα γλιτώσει από τα… κοπρόσκυλα». Μη σας κάνει εντύπωση η συγκεκριμένη λέξη – είναι αρκετά διαδεδομένη ως χαρακτηρισμός στη Μακεδονία. Μόνο οι ελεύθερες ψυχές, λοιπόν, κρατούν ελεύθερες τις πατρίδες. Και, μολονότι θα την ακούσατε στις τηλεοράσεις και θα τη διαβάσετε στο διαδίκτυο αυτή τη φράση, το μείζον να τη δείτε και τυπωμένη σε αυτόν τον ιστορικό προμαχώνα του Τύπου μας που φυλάσσει Θερμοπύλες. Διότι οι ελεύθερες ψυχές που αγαπούν τις ελεύθερες πατρίδες γράφουν την πίστη τους σε ελεύθερες εφημερίδες.
