Θα ακύρωνε ποτέ ένας «γκάγκαρος» Βρετανός πρωθυπουργός προγραμματισμένη συνέντευξή του με ξένο ηγέτη φίλης χώρας επειδή δεν του άρεσαν αυτά που είπε σε τηλεοπτική συνέντευξη για ζήτημα που άπτεται των διακρατικών σχέσεων; Η Μεγάλη Βρετανία που γνωρίζουμε διαθέτει ιστορικό αίσθημα ανωτερότητας. Πίσω από την ευγένειά της και τους καλούς της τρόπους μετά βίας κρύβονται η παλαιά υπεροψία της και η συνήθης αλαζονεία της απέναντι σε ηγέτες κρατών τα οποία υπήρξαν υπό την επιρροή της. Κρατών που, ανεξαρτήτως της σημερινής σειράς γεωπολιτικής σπουδαιότητας για αυτήν, υπήρξαν, όπως εμείς, χρήσιμοι σύμμαχοί τους στο παρελθόν.
Η Μεγάλη Βρετανία ήλεγχε κάποτε τις κτήσεις της στην Ινδία διά της Ελλάδος. Το Αιγαίο ήταν ο ζωτικός χώρος, το κρίσιμο σταυροδρόμι για τον έλεγχο του Σουέζ. Για αυτόν τον έλεγχο «αιματοκυλιστήκαμε» ανοήτως με τον Εμφύλιο. Οχι, λοιπόν! Ενας αληθινός Βρετανός πρωθυπουργός -αν ήταν τέτοιος ο Ρίσι Σούνακ– δεν θα συμπεριφερόταν ποτέ έτσι στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Θα προσέφευγε κλασικά στο διάσημο φλέγμα της Αλβιώνας, το φλέγμα των τζέντλεμεν, για να σχολιάσει με τακτ αυτό που τον ενόχλησε.
Ο Σούνακ γεννήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, εκπαιδεύτηκε στη βρετανική κουλτούρα και παιδεία, αλλά ούτε είναι ούτε μπορεί να γίνει Βρετανός εξ αίματος. Αντικειμενικά. Ο λαός του υπήρξε υπόδουλος στους Βρετανούς. Για να μην τον αδικώ, προσπάθησα να μπω στα «παπούτσια» του και να σκεφτώ ανάποδα, μήπως και καταλάβω τι τον ενόχλησε τόσο πολύ μέχρι να φτάσει στο «απονενοημένο» διάβημα. Ναι, έχει εκλογές συντόμως και απέχει των Εργατικών 20 μονάδες, χωρίς αυτό να είναι αποκλειστικώς δική του ευθύνη.
Λαϊκισμός της ακύρωσης
Το κόμμα του έχει κάνει μεγάλο πολιτικό κύκλο. Ναι, ίσως με αυτόν τον λαϊκισμό της ακύρωσης, που θα κληθεί να εξηγήσει στο μέλλον, ήθελε να συσπειρώσει τα «εθνίκια» του, όπως μου τηλεφώνησε στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού χθες από το Λονδίνο. Ναι, οι Βρετανοί συντηρητικοί Τόρις είναι αδελφό κόμμα με την -ας πούμε «συντηρητική»- Ν.Δ. και προφανώς δεν του ήρθε καλά που ο Κυριάκος σήκωσε τόσο ψηλά το θέμα των Γλυπτών μέσα στο Λονδίνο.
Ναι, ίσως να θεώρησε unfair (έχουν μια ιστορία οι Μητσοτάκηδες με το Λονδίνο) ότι συνάντησε πριν από αυτόν τον πολιτικό του αντίπαλο, αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με διαρροές (που άρχισαν από την Αθήνα προ τριημέρου) ότι ο Στάρμερ «δεν θα σταθεί εμπόδιο στην επιστροφή των Γλυπτών» (δημόσια δήλωση, πάντως, δεν έκανε). Ναι, επίσης μπορεί ο Κυριάκος να άλλαξε πίστα σε αυτή του τη συνέντευξη στο BBC, να άλλαξε γλώσσα, να «όξυνε» και να μίλησε πρώτη φορά ευθέως για «κλοπή» και για «επανένωση», όχι για δανεισμό και ανταλλαγές που υπαινισσόταν μέχρι προχθές κάθε φορά που πήγαινε στο Λονδίνο.
Σκέφτηκα ανάποδα και αναλογίστηκα επίσης πώς θα αντιδρούσε ο Κυριάκος αν είχε έλθει κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκστρατείας στην Ελλάδα ο Ράμα ή ο ηγέτης αδελφού συντηρητικού κόμματος της Ν.Δ. και του άνοιγε (δεν είναι, βεβαίως, θέμα ίδιας βαρύτητας με τα Γλυπτά) ζήτημα περιουσιών Τσάμηδων πριν από τη συνάντησή τους. Τι θα έκανε εκείνος; Τα σκέφτηκα όλα, λοιπόν! Καμιά δικαιολογία δεν στέκει για την απρέπεια του Σούνακ απέναντι στον πρωθυπουργό της Ελλάδος. Ενοχος και πάλι! Ενας γνήσιος Βρετανός δεν ενοχλείται δημοσίως. Ενας γνήσιος Βρετανός δεν δείχνει την ενόχλησή του με αυτόν τον τρόπο. Ενας γνήσιος Βρετανός, τέκνο αυτοκρατορίας, δείχνει την ενόχλησή του με σκωπτικό τρόπο. Το πιο κοφτερό μαχαίρι είναι το βαμβάκι. Και αν ακόμη θέλει να δείξει την ενόχλησή του με άλλον τρόπο, η ακύρωση μιας συνάντησης, που είναι η απώτατη επιλογή, δεν είναι η λύση.
Καβγαδίζουν ιδιωτικώς
Οι ηγέτες του 21ου αιώνα έχουν μάθει να καβγαδίζουν μπροστά στις κάμερες στην εποχή μας. Και αν δεν θέλουν να καβγαδίσουν, υπάρχει μία ακόμη κλίμακα ενόχλησης προς τα κάτω! Καβγαδίζουν ιδιωτικώς, πίσω από τις κλειστές πόρτες, λέει ο ένας ό,τι θέλει καταπρόσωπο στον άλλον και μετά αποφεύγουν να κάνουν κοινές δηλώσεις. Και αυτό χαμηλή θερμοκρασία είναι! Με δυο λόγια: η διπλωματία μοιάζει με χορογραφία. Εχεις πολλές επιλογές, ανάλογα με τον παρτενέρ. Οταν αφήνεις τον θυμό σου να κυριαρχήσει, αδιαφορώντας για τα συμφέροντα της χώρας σου, τότε προφανώς δεν κάνεις για αυτή τη δουλειά.
Ο πολιτικός πρέπει να είναι συναισθηματικός μέχρι το σημείο που δεν γίνεται επικίνδυνος για τη χώρα του. Τούτων δοθέντων και εφόσον δεν έχει συμβεί κάτι άλλο που αγνοούμε, η Ελλάς -όχι μόνον ο πρωθυπουργός της- βγαίνει κερδισμένη από την άκομψη στάση του Ινδοβρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ. Η ακύρωση της συνάντησης βοηθά στη διεθνοποίηση του θέματος των Γλυπτών. Θα ήθελα βεβαίως με τον ίδιο τρόπο, την ίδια συστηματικότητα και τον ίδιο ενθουσιασμό να διεθνοποιήσει ο πρωθυπουργός το θέμα της Αγίας Σοφίας, αλλά δεν είναι της στιγμής. Κατά τα λοιπά, ας μην έχουμε αυταπάτες. Ας δώσουμε τη μάχη μας με αποφασιστικότητα, αλλά ας μην περιμένουμε πολλά.
Η επίσκεψή μου στο Βρετανικό Μουσείο τον περασμένο Ιανουάριο μου δημιούργησε αισθήματα μεγάλης μελαγχολίας (τσίκνα από fish and chips στον περίβολο όπου φυλάσσονται οι θησαυροί μας;), αλλά και ρεαλισμού. Αν μας επέστρεφαν ποτέ τα Γλυπτά, τότε θα άνοιγε η πόρτα ώστε το μουσείο με τα «κλεψιμέικα» από την Ινδία, την Αίγυπτο, την Κίνα, ακόμη και από τη… Σκοτία να διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη! Και, δυστυχώς για εμάς, η λειτουργία του συνδέεται ευθέως με την παραγωγή μεγάλους μέρους του λονδρέζικου ΑΕΠ: θέσεις εργασίας (οι φύλακες είναι Ινδοί), παροχή υπηρεσιών, τζίρος. Ζει πολύς κόσμος από αυτό.
Οι Καρυάτιδες, οι αιγυπτιακές μούμιες, τα τοτέμ βοηθούν να υπάρχει κοινωνική ειρήνη στους δρόμους της βρετανικής πρωτεύουσας. Κερδισμένοι ο Κυριάκος και η Ελλάς από την ανόητη ακύρωση της συνάντησης με τον Σούνακ, λοιπόν, αλλά μέχρις εκεί. Σε βάθος χρόνου δύσκολα μπορούμε να περιμένουμε περισσότερα. Ας απολαύσουμε τον θόρυβο του αυτογκόλ! Δεν θα διαρκέσει και πολύ.
