Σαφές μήνυμα κατά των πιθανών γεωτρήσεων της Τουρκίας νότια της Κρήτης και κατά του μνημονίου της Άγκυρας με την κυβέρνηση της Τρίπολης αναμένεται να αποστείλουν σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες με την ευκαιρία της συνάντησης του προέδρου Ντ. Τραμπ με τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο.
- Από τον Αλέξανδρο Τάρκα *
Η αμερικανική δήλωση, που δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα σε ποιο επίπεδο και με ποιο τρόπο θα γίνει, αποτελεί ξεκάθαρη στήριξη των θέσεων της Ελλάδας ως προς τα δικαιώματά της στις θαλάσσιες ζώνες και κρίθηκε σκόπιμη υπό το σκεπτικό της διατήρησης της ειρήνης και σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο. Η συγκυρία της νέας κρίσης ΗΠΑ – Ιράν αναδεικνύει άλλωστε την ανάγκη αποφυγής πρόσθετων εστιών έντασης ή και ανάφλεξης στην ευρύτερη περιοχή και ειδικά μεταξύ δύο συμμάχων στο ΝΑΤΟ.
Ωστόσο θα είναι λάθος να υπάρξουν επικοινωνιακοί πανηγυρισμοί για λόγους «εσωτερικής κατανάλωσης», καθώς η Ουάσινγκτον ζητεί ταυτόχρονα την έναρξη διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας, χωρίς προϋποθέσεις και εφ’ όλης της ύλης. Αντίθετα, η Αθήνα αναγνωρίζει μόνο μία διαφορά (για την υφαλοκρηπίδα) και τονίζει ότι, εκτός των «πολιτικών διαβουλεύσεων» μεταξύ των δύο υπουργείων Εξωτερικών ανά εξάμηνο (θα επαναληφθούν στις 9-10 Ιανουαρίου), γενικότερος διάλογος δεν μπορεί να γίνει υπό συνθήκες απειλών και προκλήσεων.
Επίσης, όπως προκύπτει από τις ελληνοαμερικανικές διπλωματικές συζητήσεις των τελευταίων εβδομάδων, τα αρμόδια πολιτικά και νομικά στελέχη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν έχουν καταλήξει ακόμα σε συγκεκριμένη άποψη για την υφαλοκρηπίδα όλων ανεξαιρέτως των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο. Άλλοτε, όπως έπραξε δημόσια ο πρεσβευτής στην Αθήνα Τζ. Πάιατ, γίνεται λόγος για «κατοικημένα» νησιά κι άλλοτε για μεγάλα νησιά, όπως η Κρήτη και η Ρόδος, με αποτέλεσμα η ιδιότυπη περιπτωσιολογία να προσφέρει περιορισμένες μόνον εγγυήσεις εν όψει των επικείμενων κρίσιμων εξελίξεων.
Σε κάθε περίπτωση, οι ΗΠΑ παραμένουν προσηλωμένες στην πολιτική διατήρησης της Τουρκίας στη Δύση πάση θυσία (ανεξάρτητα από τον τρόπο αντιμετώπισης του προέδρου Ρ.Τ. Ερντογάν) και δεν θα προχωρήσουν σε ενέργειες που μπορεί να προκαλέσουν οξεία αντίδραση της Άγκυρας.
Η Ρωσία
Παράλληλα η κρίσιμη πτυχή, η οποία ίσως δεν προβληθεί δημόσια, είναι ότι η αμερικανική πλευρά καλεί την ελληνική κυβέρνηση να είναι ιδιαίτερα προσεκτική στις διεθνείς διαμαρτυρίες της κατά των δύο μνημονίων Άγκυρας – Τρίπολης υπό το πρίσμα πως μπορεί να εξυπηρετηθούν εμμέσως τα συμφέροντα της Ρωσίας στη Λιβύη και τη Μεσόγειο.
Οι ΗΠΑ είναι αντίθετες στην προοπτική ουσιαστικής ανάμειξης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στο θέμα των μνημονίων και το γεγονός ότι, ξαφνικά, η Ρωσία ζήτησε την, κεκλεισμένων των θυρών, σύγκλησή του αργά χθες το βράδυ (ώρα Ελλάδας) περιπλέκει την ατζέντα των σημερινών συζητήσεων του κ. Μητσοτάκη και των υπουργών Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας Ν. Δένδια και Ν. Παναγιωτόπουλου με τους Αμερικανούς αξιωματούχους.
Ενδεικτικό της αυξανόμενης αντιπαράθεσης Ουάσινγκτον – Μόσχας στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο είναι το γεγονός ότι η αμερικανική πλευρά διαμαρτύρεται έντονα για τον κατάπλου πολεμικών πλοίων της Ρωσίας σε ελληνικά λιμάνια και έχει αξιώσει τον τερματισμό τους. Οι σχετικές επισημάνσεις προς την Αθήνα βασίζονται στο πρότυπο όσων ζητούσαν οι ΗΠΑ, την τελευταία διετία-τριετία, από τη Λευκωσία για τα κυπριακά λιμάνια και που, τελικά, έλαβαν και νομοθετική μορφή για την παρακολούθηση της «κακόβουλης ρωσικής δραστηριότητας» στη Μεγαλόνησο και την ανατολική Μεσόγειο.
Η Κίνα
Στο ίδιο πνεύμα, η Ουάσινγκτον θέτει προς τον πρωθυπουργό τις ανησυχίες της για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην Ελλάδα, αφού οι νέες συμφωνίες με την COSCO για το λιμάνι του Πειραιά καταρρίπτουν το μέχρι πρότινος ελληνικό επιχείρημα ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ελέγχου των βασικών υποδομών της χώρας.
Το αμερικανικό μήνυμα είναι ότι πίσω από τις «οικονομικά συμφέρουσες» κινεζικές προτάσεις κρύβονται στρατηγικά σχέδια και ότι τα ανταλλάγματα ζητούνται σε μεταγενέστερο στάδιο. Η ίδια προειδοποίηση διατυπώνεται για την ανάμειξη κινεζικών εταιριών, με πρώτη τη Huawei, στα νέα δίκτυα 5G, καθώς υπάρχει πιθανότητα ελέγχου και παρεμβάσεων σε τηλεπικοινωνιακά συστήματα πολιτικού, εμπορικού και στρατιωτικού ενδιαφέροντος.
Όπως έχει αποκαλύψει η «δημοκρατία» από τις 2 Δεκεμβρίου 2019, οι ΗΠΑ έχουν ζητήσει την υπογραφή συμφωνίας για την ασφάλεια των δικτύων 5G, αιφνιδιάζοντας την κυβέρνηση, η οποία πίστευε ότι διέθετε μεγάλα χρονικά περιθώρια μέχρι τη διαμόρφωση κοινής θέσης της Ε.Ε. για τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά τους και τους όρους προς το Πεκίνο, ίσως μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2020.
* Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη.
