Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δεν συνηθίζει να κρύβει τις προθέσεις του. Μιλώντας στους δημοσιογράφους πριν από λίγες ημέρες, αποκάλυψε τα σχέδιά του να επεκταθεί η δράση του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή.
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
«ΝΑΤΟ, σωστά, και στη συνέχεια έχουμε ME, Middle East (Μέση Ανατολή). Θα το αποκαλούσαμε NATOME. Είμαι καλός στα ονόματα, σωστά; Τι όμορφο όνομα! NATOME» εξομολογήθηκε ο Αμερικανός πρόεδρος, αφήνοντας μάλλον εμβρόντητους τους Αμερικανούς δημοσιογράφους για τη νέα πολιτική που χαράζει μάλλον μόνος του ο Τραμπ.
Φαίνεται, όμως, ότι έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες του Ποτόμακ, όταν ο Τραμπ συνήθιζε να καταγγέλλει το ΝΑΤΟ ως μια «άδικη συμφωνία» για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το 2018, μάλιστα, είχε πει αρκετές φορές ότι σκέφτεται να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από το ΝΑΤΟ. Τώρα, όμως, φαίνεται ότι ο Αμερικανός πρόεδρος υποστηρίζει έναν διευρυμένο ρόλο για τη συμμαχία, μετά και τις δραματικές εξελίξεις στις σχέσεις ΗΠΑ – Ιράν.
Ο ίδιος ο Τραμπ τηλεφώνησε μάλιστα στον γ.γ. του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ και συμφώνησαν να υπάρξει μεγαλύτερη εμπλοκή του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή, για να συνεισφέρει περισσότερο στην περιφερειακή ασφάλεια.
Ο Τραμπ ζήτησε επίσης από τις ευρωπαϊκές χώρες να συμμετάσχουν σε μια αμερικανική εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» εναντίον του Ιράν – αλλά το αίτημα αυτό είναι δύσκολο να γίνει δεκτό λόγω και των διαφορετικών οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων. Μέχρι στιγμής, μάλιστα, μόνο η Εσθονία έχει εκφραστεί επισήμως υπέρ προοπτικής Τραμπ για το «ΝΑΤΟΜΕ»
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να στηρίζουν την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, παρά την απόσυρση των ΗΠΑ, και μετέχουν στον μηχανισμό INSTEX, με τον οποίο δίνεται η δυνατότητα στο Ιράν να αποφύγει τις αμερικανικές κυρώσεις με την προώθηση εμπορικών συναλλαγών ανθρωπιστικού περιεχομένου.
Όλο το Σαββατοκύριακο πάντως, όπως αποκάλυψε το αμερικανικό περιοδικό «National Interest», ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο το πέρασε στα τηλέφωνα με τουλάχιστον επτά ξένους ομολόγους του για να εξηγήσει και κυρίως να στηρίξει την πολιτική Τραμπ για το «ΝΑΤΟΜΕ»
Μεταξύ των ομολόγων του με τους οποίους είχε συνομιλία τα ξημερώματα της Δευτέρας ήταν και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στον οποίο «επανέλαβε την ανάγκη να διαδραματίσει το ΝΑΤΟ μεγαλύτερο ρόλο στην περιοχή».
Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστή η αντίδραση της Τουρκίας στα σχέδια Τραμπ, καθώς δεν υπάρχουν πληροφορίες για τις επαφές του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου για τη Συρία Τζέιμς Τζέφρι στην Τουρκία το Σαββατοκύριακο. Ένα ερασιτεχνικό βίντεο που μετέδωσε τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο, πάντως, δείχνει τον Τζέιμς Τζέφρι να μιλά στο τηλέφωνο, ενώ περιμένει στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, και να υπονοεί ότι η Άγκυρα συμφώνησε για βαθύτερη συμμετοχή στην πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να επιβεβαιώσει ή να απορρίψει τις εικαζόμενες τηλεφωνικές συνομιλίες σε ένα αεροδρόμιο και η τουρκική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον απέφυγε να σχολιάσει το βίντεο.
Οι σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία μπορεί να είχαν περάσει από φάση έντασης λόγω της προηγούμενης αμερικανικής υποστήριξης στους Κούρδους της Συρίας, αλλά μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα αυτή η Ουάσινγκτον φαίνεται ότι έχει αλλάξει ρότα.
«Η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα εξακολουθούν να χρειάζονται η μία την άλλη» υποστηρίζει σε κύριο άρθρο του το αμερικανικό περιοδικό «Foreign Αffairs», προσθέτοντας ότι αν και οι δύο χώρες βρίσκονταν σε πορεία σύγκρουσης, και ειδικά τους τελευταίους έξι μήνες, οι σχέσεις τους επιδεινώθηκαν δραματικά. «Η Τουρκία είναι μια στρατηγικής σημασίας μουσουλμανική χώρα που διαθέτει και τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ. Τα αμερικανικά συμφέροντα θα πληγούν εάν η σχέση μεταξύ των δύο χωρών καταρρεύσει εντελώς ή εάν η Τουρκία καταστεί πραγματικός αντίπαλος των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι μόνοι παράγοντες που θα επωφεληθούν από μια βαθύτερη ρήξη είναι εκείνοι -συμπεριλαμβανομένων του Ιράν και της Ρωσίας- που θέλουν να απομακρύνουν την Τουρκία από τη Δύση. Αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επιδιώξουν να αποφύγουν» γράφει το «Foreign Affairs».
Φυσικά, υπάρχει και ο αντίλογος! Όπως λέει ο Μάικλ Ρούμπιν, αναλυτής του συντηρητικού think tank American Enterprise Institute και πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου, είναι «αφελής» η μεταστροφή του προέδρου Τραμπ προς την αναθέρμανση της σχέσης του με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, η οποία ενδυναμώνει έναν άνδρα που έχει διευκολύνει το Ισλαμικό Κράτος και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις.
Σύμφωνα με τον Ρούμπιν, «ο Ερντογάν θεωρεί ότι αντιπροσωπεύει το παγκόσμιο Ισλάμ σε μια μάχη ενάντια στον δυτικό φιλελευθερισμό, ο οποίος οδεύει σε παρακμή. Σύμφωνα με την κοσμοθεωρία του Ερντογάν και του περιβάλλοντός του, οι ΗΠΑ δεν είναι εταίροι ούτε σύμμαχοι, αλλά η πρωταρχική απειλή για την Τουρκία, με αντικρουόμενα συμφέροντα που ανάγονται σε βάθος 100 χρόνων».
