Ένα στέλεχος της μνημονιακής κυβέρνησης Σαμαρά, πολιτικό και όχι υπηρεσιακό, που υπήρξε αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας αρκετών διαβουλεύσεων με τους τροϊκανούς, μου εκμυστηρεύτηκε πριν από μερικά χρόνια πώς έβλεπε να διαπραγματεύονται με τους ξένους κορυφαίοι υπουργοί εκείνης της περιόδου.
- Από τον Γιώργο Χαρβαλιά
«Ο Στουρνάρας», μου είπε, «δεν είχε και πολλά να χωρίσει με τους δανειστές. Στα λίγα που τον ενδιέφεραν, κυρίως προσωπικά, έδινε έξυπνες μάχες οπισθοφυλακής, αλλά όταν έβλεπε τα σκούρα, έστριβε αλά γαλλικά. Εξ ου και το μνημειώδες “forget it Yannis” του Σόιμπλε. Ο Άδωνις, με την ακατάσχετη λογοδιάρροια που τον διακρίνει, παρίστανε ότι παζαρεύει, αλλά τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Και ο Χατζηδάκης απλά δεν διαπραγματευόταν.
Έπαιρνε γραμμένες τις οδηγίες με μέιλ και προσπαθούσε να τις επιβάλει, όπως εκείνη την αλήστου μνήμης “εργαλειοθήκη” που παραλίγο να διαλύσει τα ελληνικά φαρμακεία και τους ντόπιους γαλακτοπαραγωγούς, εις όφελος πολυεθνικών».
Κάπως έτσι εικάζω ότι ο τελευταίος απέκτησε την πρεμούρα για την «απολιγνιτοποίηση της Ελλάδας». Γραμμένη την πήρε από τους συνήθεις υπόπτους Γερμανούς και προσπαθεί να την επιβάλει με διαδικασίες fast track, χωρίς σχέδιο βιώσιμης υποκατάστασης, χωρίς αντισταθμιστικούς ευρωπαϊκούς πόρους και, το κυριότερο, χωρίς κανένα περιβαλλοντικό όραμα. Κι ας λέει ότι η πολιτική του γίνεται στο όνομα του αγώνα για την κλιματική αλλαγή.
Το σχέδιο, βέβαια, δεν είναι καινούργιο. Με το που έπιασε τον βούρδουλα της μνημονιακής «επιτήρησης» το Βερολίνο, θέλησε να ελέγξει την ενεργειακή αναδιάρθρωση της Ελλάδας, προσαρμόζοντάς τη στα μέτρα των δικών του οικονομικών συμφερόντων. Θυμάστε εκείνο το περίφημο σχέδιο «Ηλιος» του Γερμανοβιετναμέζου αντικαγκελάριου Φίλιπ Ρέσλερ, που φιλοδοξούσε να μετατρέψει κάθε κάμπο και ραχούλα της Ελλάδας σε απέραντο κάτοπτρο;
Για να εξάγουν φωτοβολταϊκά οι Γερμανοί και να καρπώνονται τις ελαφρύνσεις στο Χρηματιστήριο των Ρύπων; Ε, κάτι τέτοιο πάει να γίνει και σήμερα: ανεμογεννήτριες απ’ άκρη σ’ άκρη στα ελληνικά βουνά, φαραωνικά φωτοβολταϊκά πάρκα και μια ΔΕΗ τεμαχισμένη, έτοιμη για ξεπούλημα, αφού θα έχει χάσει όλα τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Καθόλου άσχημα για τους Φρίτσηδες, που ελέγχουν ήδη τηλεπικοινωνίες και αεροδρόμια, θησαυρίζοντας με «επενδύσεις» που δανειοδοτήθηκαν από χρεοκοπημένες ελληνικές τράπεζες. Καθόλου άσχημα για ορισμένα ντόπια συμφέροντα, που φρόντισαν και τοποθετήθηκαν γρήγορα στην ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο.
Μόνο που, αν θυμάστε καλά, τουλάχιστον οι μεγαλύτεροι από εσάς, από το δημοτικό μαθαίναμε ότι τα λιγνιτικά κοιτάσματα αποτελούσαν βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα για την οικονομία της πατρίδας μας. Πάνω τους στήθηκαν μεγάλες μονάδες παραγωγής ρεύματος, προσφέροντας χιλιάδες θέσεις εργασίας και ανάσα ζωής σε υποβαθμισμένες περιοχές της ελληνικής περιφέρειας. Μόνο στη δυτική Μακεδονία, μια περιοχή με υψηλή ανεργία, η ΔΕΗ συμμετέχει κατά 40% στο τοπικό ΑΕΠ και από αυτήν ζουν χιλιάδες οικογένειες.
Τέλος εποχής, θα μου πείτε. Ο λιγνίτης είναι ρυπογόνος, η Γκρέτα φωνάζει και πληρώνουμε πρόστιμα. Όμως γιατί βιαζόμαστε να τον ξεφορτωθούμε, πρώτοι και καλύτεροι, ενώ άλλες χώρες, όπως η Πολωνία, που διαθέτουν ανάλογα πλεονεκτήματα, απαιτούν και παίρνουν συνεχείς παρατάσεις; Ακόμη και η Γερμανία, που μας σπρώχνει στον γκρεμό, διατηρεί χρονικό ορίζοντα το 2038!
Γιατί ο Χατζηδάκης αγνόησε και το καταληκτικό ορόσημο του πρωθυπουργού για το 2028 και το έφερε μία πενταετία νωρίτερα; Είναι πιο έξυπνος ή περιβαλλοντικά πιο ευαίσθητος από τους κουτόφραγκους της Εσπερίας; Μακάρι, αλλά δεν το νομίζω. Απλώς είναι πιο «πρόθυμος» από τους προκατόχους του να συμμορφωθεί σε υποδείξεις.
Οι κοινωνίες στη Μεγαλόπολη και την Πτολεμαΐδα σιγοβράζουν. Γιατί έχουν καταλάβει ότι η απολιγνιτοποίηση-εξπρές, η λεγόμενη και «δίκαιη μετάβαση», δεν υπόκειται σε κάποιο εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Και ταυτόχρονα γιατί δεν έχουν πειστεί ότι οι μεγάλες λιγνιτικές μονάδες θα υποκατασταθούν από άλλες πιο «φιλικές» προς το περιβάλλον, που θα διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας.
Έχουν δίκιο να ανησυχούν. Πόρους για μια βιώσιμη προς τις τοπικές κοινωνίες μεταβατική περίοδο είναι βέβαιον ότι δεν έχει εξασφαλίσει ο Χατζηδάκης. Για κάποια 140.000.000 μιλάει από το Πράσινο Ταμείο, την ώρα που η Γερμανία, με ορίζοντα, ξαναλέμε, 15 χρόνια αργότερα, έσπευσε να καπαρώσει με το έτσι θέλω 40 δισ. από τον ειδικό κοινοτικό προϋπολογισμό ύψους 104 δισ. της Ε.Ε., που θα χρηματοδοτήσει τη μετάβαση στην οικονομία μηδενικών ρύπων το… 2050.
Κάτι… κουλά ισχυρίζεται το υπουργείο για τις χαμένες θέσεις εργασίας μόνιμων υπαλλήλων και εργολαβικών της ΔΕΗ, που υπολογίζονται σε περισσότερες από δέκα χιλιάδες. Θα βρουν δουλειά, λέει, οι απολυμένοι στις εργασίες αποκατάστασης και επιχωμάτωσης των λιγνιτικών πεδίων μέχρι να στηθούν τα φωτοβολταϊκά. Οι τεχνικοί, δηλαδή, θα γίνουν εν μια νυκτί… σκαφτιάδες. Και οι εναερίτες… οδηγοί μπουλντόζας.
Μα ακόμη κι αν γίνουν όλα αυτά τα ωραία που οραματίζεται η κυβέρνηση, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η υποκατάσταση από νέες πηγές ενέργειες θα είναι εν τέλει πιο φιλική για το περιβάλλον. Μπορεί να χαρούν η Γκρέτα και η Μέρκελ, αλλά δεν θα χαρούν καθόλου οι κάτοικοι της Μεγαλόπολης όταν δουν τη μετατροπή του δάσους σε ένα νταμάρι με φυτεμένα φωτοβολταϊκά. Κι ας έχουν απαλλαγεί από το φουγάρο.
Για να μην κοροϊδευόμαστε και για να μην καλλιεργούμε ψευδαισθήσεις: Οι ανανεώσιμες δεν είναι πανάκεια. Έχουν ημερομηνία λήξεως και απαιτούν εργασίες υποδομής που καταστρέφουν τοπία μοναδικού φυσικού κάλλους. Επιπλέον, για να αποσυναρμολογηθούν, μόλις τερματίσουν τη λειτουργική περίοδό τους, χρειάζονται τεράστια ποσά, ενώ τα πτερύγια των ανεμογεννητριών που οδεύουν προς αντικατάσταση αποτελούν μη ανακυκλώσιμα απόβλητα.
Βάζω τελεία εδώ, αλλά θα επανέλθω. Για τη ΔΕΗ. Μήπως και ιδρώσει το αυτί κανενός αρμοδίου. Από Ευελπίδων μεριά…
