Το παρατσούκλι του στην παιδική ηλικία ήταν «Μόγλης». Οταν τον έχαναν όλοι στη γειτονιά όπου μεγάλωσε, στη Νεάπολη της Νίκαιας, ήξεραν ότι θα τον βρουν στο βουνό να ψάχνει γεράκια και αετούς. Του άρεσε από παιδί να τα παρατηρεί ώρες ατέλειωτες. Η πρώτη του επαφή με αυτά τα θαυμάσια αρπαχτικά ήταν με ένα τραυματισμένο γεράκι και ήταν η στιγμή που χάραξε την πορεία της ζωής του Σταύρου Αθανασίου.
- Από τον
Μάνο Μεϊμαράκη
Σήμερα, 20 χρόνια μετά, ο διακεκριμένος Έλληνας γερακάρης εκπαιδεύει γεράκια και αετούς να ρίχνουν απειλητικά drones πάνω από ευπαθείς πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, το «χάρισμά» του κίνησε το ενδιαφέρον του πρίγκιπα του Αμπού Ντάμπι να τον γνωρίσει προσωπικά και να γίνουν στενοί φίλοι, ενώ ετοιμάζεται να ανακοινώσει την πρώτη σχολή ιερακοθηρίας στην Ελλάδα από την εποχή του Βυζαντίου. «Ημουν 14 ετών τότε. Οταν βρήκα το τραυματισμένο γεράκι, ένιωσα την ανάγκη να το περιθάλψω, ήταν πληγωμένο στο φτερό και ήταν μωρό. Το πήρα, το γιάτρεψα με τις γνώσεις που είχα τότε ως παιδί και κάπως έτσι άρχισε το ταξίδι μου με την ιερακοθηρία».
Αρχισε να μαθαίνει τη μυστική επικοινωνία με τους αετούς και τα γεράκια από έναν Ελληνα γερακάρη και δάσκαλο, συνέχισε συναντώντας γερακάρηδες ανά την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, μέχρι που ήρθε η ώρα να μάθει να πετά όπως οι αετοί. Κατατάχθηκε ως αλεξιπτωτιστής στην 1η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών του Ελληνικού Στρατού και ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία ως εκπαιδευτής της Σχολής Αλεξιπτωτιστών των Ειδικών Δυνάμεων. Δεν χόρταινε δράση με τίποτα και στα 24 του εντάχθηκε στην Ομάδα ΔΙΑΣ.
«Στην ΕΛ.ΑΣ. από μεράκι»
«Στην ΕΛ.ΑΣ. πήγα από μεράκι και μπήκα κατευθείαν στα βαθιά, έμεινα στη ΔΙΑΣ 11 χρόνια, μέχρι πριν από δύο μήνες. Πέρασα από πολλά, πυροβολισμούς, συλλήψεις, καταδιώξεις. Το Πάσχα του 2012 σε σήμα για διάρρηξη, 20 λεπτά πριν από την Ανάσταση, καταδιώκαμε τους διαρρήκτες και με πυροβόλησε με κυνηγετική καραμπίνα στην πλάτη ένας ηλικιωμένος γιατί νόμιζε ότι ήμουν διαρρήκτης. Το αλεξίσφαιρο με έσωσε. Συνεχίσαμε όμως την καταδίωξη, συλλάβαμε και τους διαρρήκτες και τον παππού. Ευτυχώς στην καραμπίνα είχε μέσα φυσίγγια για τσίχλες και όχι για γουρούνια» λέει γελώντας.
Η απόφασή του να φύγει από την Αστυνομία ήταν δύσκολη και ήρθε ύστερα από πολλή σκέψη. «Η ΔΙΑΣ είναι ένα ξεχωριστό κομμάτι της Αστυνομίας, έχει γράψει ιστορία και έχει να προσφέρει ακόμα πολλά. Ομως είχα επωμιστεί ένα πολύ μεγάλο βάρος, να προωθήσω την ιερακοθηρία στην Ελλάδα. Δεν θα μπορούσα να δώσω όλο μου τον εαυτό στην Αστυνομία και ταυτόχρονα να αφοσιωθώ στην ιερακοθηρία».
«Αν υπάρχει βόμβα στο drone, θα θυσιαστεί»
Ο Σταύρος Αθανασίου αγαπά αυτά τα πλάσματα σαν να είναι μέρη τα οποία έχουν αποσπαστεί από το κορμί του και έχουν μεταμορφωθεί σε αετούς και γεράκια. Αν σε μια αποστολή πέθαινε κάποιο, θα το βίωνε πολύ δυσάρεστα, παρόλο που γνωρίζει την ιδιαίτερη φύση τους. «Με τα γεράκια δεν μπορείς να επενδύσεις στο συναίσθημα, όπως κάνουμε με άλλα ζώα, τα αρπαχτικά δεν αγαπάνε. Αγαπάνε μόνο το ταίρι τους στο ζευγάρωμα, τον άνθρωπο τον βλέπουν μόνο ως συνεργάτη τους. Ναι, το δύσκολο είναι όταν σε ένα drone υπάρχει βόμβα. Αν υπάρχει βόμβα, θα θυσιαστεί, μαχητής είναι. Αν κάποιος επιχειρήσει να κάνει κακό με ένα drone και δει ότι του το έχει πάρει το γεράκι, δεν θα διστάσει να πυροδοτήσει τον μηχανισμό» λέει με πίκρα. «Ετσι ήμουν κι εγώ όταν ήμουν στον δρόμο με την Αστυνομία, μπορούσε ανά πάσα στιγμή να γίνει κάτι».
Στα γεγονότα του Έβρου τον Μάρτιο του 2020, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η πολιορκία του φυλακίου στις Καστανιές από χιλιάδες αλλοδαπούς, αξιωματικός του ΓΕΣ τού ζήτησε να μεταβεί στην περιοχή για την κατάρριψη των τουρκικών drones τα οποία πετούσαν σε ολόκληρη την περιοχή. «Τα γεράκια είναι πιο ευέλικτα σε περιπτώσεις που αντιμετωπίζουμε μικρά και γρήγορα drones. Με τους αετούς μπορούμε να ρίχνουμε και πιο μεγάλα». Τα γεράκια και οι αετοί βλέπουν μέχρι και 10 χιλιόμετρα μακριά λόγω της τηλεσκοπικής όρασής τους. «Πιάνουν τα drones στον αέρα, τα προσγειώνουν σε ασφαλές σημείο, γιατί τα θεωρούν απειλή, και κάθονται επάνω τους μέχρι να πάμε εμείς στο σημείο».
Προστασία αεροδρομίων
Ακόμη μία πολύ σημαντική εφαρμογή της ιερακοθηρίας στην Ελλάδα αφορά τη βιολογική προστασία βιομηχανικών μονάδων και αεροδρομίων. Σμήνη περιστεριών συχνά εισβάλλουν σε εργοστασιακούς χώρους προκαλώντας καταστροφές, ενώ σε αεροδρόμια μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και δυστυχήματα όταν κατά την απογείωση μπαίνουν στις τουρμπίνες αεροσκαφών. «Εκεί δημιουργούμε ένα ελεγχόμενο βιοσύστημα, στο οποίο τα γεράκια ως θηρευτές καταδιώκουν τα περιστέρια, καθαρίζουν και ασφαλίζουν την περιοχή». Μέσα από τον βιομιμητισμό των αρπαχτικών πτηνών οι άνθρωποι έχουν αντλήσει πολύ μεγάλη γνώση, η οποία οδήγησε σε τεχνολογικά επιτεύγματα. «Τι βλέπεις;» με ρώτησε. «Ενα γεράκι» «Δες το καλύτερα, τι σου θυμίζει;» συνέχισε, εξηγώντας μου ότι είναι ένα Falcon Peregrine. «Είναι το πιο γρήγορο γεράκι στον κόσμο, αναπτύσσει ταχύτητα 440 χιλιομέτρων την ώρα. Παρατηρώντας το ο άνθρωπος δημιούργησε ένα από τα πιο μαχητικά αεροσκάφη, το F-16».
Πρώτη αποστολή ενώπιον βασιλέων
Μέχρι την πρώτη επίσημη αποστολή είχε καταρρίψει σε πρόβες και εκπαιδευτικές αποστολές με τα γεράκια και τους αετούς του περισσότερα από 100 drones. «Η πρώτη αποστολή στην Ελλάδα ήταν στον γάμο της θυγατέρας ενός πολύ γνωστού Ελληνα επιχειρηματία με προσκεκλημένους όλες τις βασιλικές οικογένειες της Ευρώπης και κορυφαίους επιχειρηματίες. Υπήρχαν δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, με βατραχανθρώπους στη θάλασσα και ελικόπτερα στον αέρα, αλλά αυτό που φοβούνταν ήταν τα drones. Πριν από τον γάμο κάναμε καθημερινές πρόβες με τα γεράκια και σε μία από αυτές είχαν έρθει όλοι από περιέργεια να δουν τι κάνουμε. Σηκώσαμε το drones για την πρόβα, το είδε το γεράκι, πήγε το έπιασε και γύρισε και το προσγείωσε σχεδόν στα πόδια τους. Ενθουσιάστηκαν όλοι, η δε βασίλισσα της Ισπανίας, Σοφία, που ήταν παρούσα, δεν το πίστευε».
Από τότε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις έρχεται από το Ιράκ. «Μια μεγάλη εταιρία έχει αναλάβει να μετατρέψει το παλάτι του Σαντάμ σε τουριστικό θέρετρο και επειδή φοβούνται τρομοκρατικές ενέργειες από μικρά και πολύ γρήγορα drones, τα οποία μπορούν να φέρουν εκρηκτικά, μου πρότειναν να αναλάβω. Το σκέφτομαι! Δεν με φοβίζει ότι είναι εμπόλεμη ζώνη, είμαι άνθρωπος που ζω στα κόκκινα».
Με τον πρίγκιπα του Αμπού Ντάμπι
Η μακρά μυστικιστική σχέση του με τα αρπακτικά πτηνά αλλά και η εκπαιδευτική εμπειρία αρκετών ετών τον οδήγησαν σε μια καταξίωση παγκόσμιου επιπέδου. «Ο πρίγκιπας του Αμπού Ντάμπι Ματζέντ Αλί Αλ Μανσούρι, ως πρόεδρος της IAF, επέλεξε προσωπικά 12 μέντορες από όλον τον κόσμο να μεταλαμπαδεύσουν την τέχνη. Εχω την εξαιρετική τιμή να είμαι ένας από τους 12». Του ζήτησα να με συνοδεύσει στα καταφύγια των πουλιών. Προτού πλησιάσουμε, επικρατούσε η απόλυτη σιγή. Οταν μπήκαμε, ξέσπασε η πιο άγρια, αλλά παράξενα αρμονική συναυλία, με δεκάδες κραυγές να σκίζουν τον αέρα γύρω μας. Χάρηκαν που είδαν τον άνθρωπό τους; Προειδοποιούσαν τον ξένο ο οποίος εισέβαλε στην περιοχή τους; Μόνον ο Σταύρος ήξερε.
«Τον άνθρωπο τον γοητεύει, τον έλκει το άγριο, όσο και να μην το παραδέχονται κάποιοι» μου έλεγε όσο περπατούσαμε στο μονοπάτι που οδηγεί στις φωλιές. «Ο άνθρωπος πορεύθηκε και εξελίχθηκε στη σχέση του με τα ζώα. Αλλα μας βοήθησαν να μεταφερθούμε, άλλα να σπείρουμε τα χωράφια μας, άλλα μας φυλάνε, άλλα μας θρέφουν, αν δεν είχαμε τα ζώα, δεν θα είχαμε εξελιχθεί. Ωστόσο, το γεράκι κι ο αετός είναι τα μόνα ζώα που είναι το αφεντικό στη σχέση με τον άνθρωπο». Μου έδωσε να φορέσω το ειδικό γάντι προκειμένου να αφήσει έναν από τους αετούς του στο χέρι μου, με το ράμφος του σε απόσταση μερικών εκατοστών από το πρόσωπο. Υπάρχει μια μαγεία γύρω από τα πλάσματα, ένα μυστήριο το οποίο σε καλεί να τα περιεργαστείς και να τα αγγίξεις. «Η κατανόηση των ορίων και ο σεβασμός στη φύση είναι το μυστικό για τα πάντα» είπε όσο “διάβαζε” τη διάθεσή τους και αποφάσισε αν θα πλησιάσουμε περισσότερο. «Η Νέμεσις μπορεί να σκοτώσει λύκο. Το πόδι της έχει τέτοια δύναμη που μπορεί να συνθλίψει το ανθρώπινο οστό» μου είπε, κρατώντας έναν θηλυκό μογγόλικο χρυσαετό.
Ιερακοθηρία και αρχαίοι Έλληνες
Η ιερακοθηρία είναι αναγνωρισμένη από την UNESCO ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Οι Έλληνες, δε, από την αρχαιότητα είχαν πολύ ιδιαίτερη σχέση με τους αετούς και τα γεράκια. «Οι αρχαίοι Ελληνες είχαν προσωποποιήσει τους θεούς τους με μεγάλη λατρεία στις μορφές αυτών των πουλιών. Απεικόνιζαν τον Δία ως αετό, την Αθηνά ως κουκουβάγια, τον Απόλλωνα ως γεράκι. Αρχισα, λοιπόν, να σκάβω στην παράδοση και την Ιστορία. Αναφορές για την ιερακοθηρία υπάρχουν και στον Ομηρο, ο οποίος έγραφε ότι οι Ελληνες κυνηγούσαν με τα γεράκια ή ότι τα πρώτα λάφυρα που πήραν από την Τροία ήταν κυνηγετικά γεράκια. Ο Αριστοτέλης επίσης μιλά για την ιερακοθηρία. Εχουν βρεθεί χειρόγραφα, αγάλματα. Η πρώτη σχολή ιερακοθηρίας στον κόσμο ήταν στο Αργος και ανακαλύφθηκε το 1974 σε γαλλική ανασκαφή. Το πρώτο εγχειρίδιο ιερακοθηρίας γράφτηκε από έναν Ελληνα γερακάρη, τον Δημήτριο Πεπαγωμένο, ιατρό του Μιχαήλ Παλαιολόγου, ο οποίος ανακατάλαβε την Πόλη από τους Φράγκους. Πρόσφατα επίσης, σε αρχαιολογική έκθεση βρήκαμε νόμισμα του 400 π.Χ., αφιερωμένο στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο οποίο βλέπουμε γερακάρη να κυνηγάει πάνω στο άρμα με τους αετούς. Ολα αυτά τα ευρήματα με οδήγησαν να αναβιώσω την παράδοση αυτή στην Ελλάδα και να δημιουργήσουμε την πρώτη σχολή ιερακοθηρίας από την εποχή του Βυζαντίου και από την οποία θα μπορεί κάποιος να πάρει κρατική πιστοποίηση γερακάρη και να εργαστεί ως επαγγελματίας. Περιμένουμε μόνο την υπουργική απόφαση και μας έχουν βοηθήσει πολύ και τα υπουργεία και οι δασικές υπηρεσίες» λέει.
