Η Ελλάδα φλέγεται! Στάχτες, αποκαΐδια, απόγνωση και οργή. H χώρα θρηνεί τη μεγαλύτερη καταστροφή από το 2007 του φυσικού της πλούτου, της πανίδας και της χλωρίδας της, τις ανυπολόγιστες ζημιές σε κατοικίες και επιχειρήσεις.
Η Αττική παλεύει με τις συνεχείς αναζωπυρώσεις σε Ηλεία, Μεσσηνία, Μάνη, Γύθειο, Φωκίδα, τα μέτωπα είναι ανεξέλεγκτα, ενώ στη Β. Εύβοια που εγκαταλείφθηκε από την πρώτη στιγμή στην τύχη της δεν έχουν πια ζωή, αφού η πύρινη λαίλαπα κατάπιε τα πάντα και εξακολουθεί ακάθεκτη.
Δεν είναι ώρα για ανταλλαγή συγχαρητηρίων μεταξύ σας, κύριοι της κυβέρνησης, αλλά είναι ώρα να κρυφτείτε όταν, σύμφωνα με το EFFIS (European Forest Fire Information System) της Ε.Ε., τα στρέμματα καμένης γης ήδη ανέρχονται για το τρέχον έτος στα 478.000 (που αναμένεται να αυξηθούν) κάτι που μεταφράζεται σε ποσοστιαία αύξηση πάνω από 400% σε σχέση με τον μέσο όρο των ετών 2008-2020, σύμφωνα με την ανάλυση του αντιστράτηγου, υπαρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος ε.α. και εμπειρογνώμονα Αν. Γκουρμπάτση.
Δεν είναι ώρα για αυτοθαυμασμό, όταν τα καμένα στρέμματα αγροτοδασικής έκτασης ήδη υπερβαίνουν κατά πολύ όλο τον ετήσιο απολογισμό του 2017, όπως και του 2018, του 2019 και του 2020. Ενδεικτικά να σημειώσουμε πως το 2019 κάηκαν 74.852 στρέμματα αγροτοδασικής έκτασης, ενώ το 2020 108.852 στρέμματα.
Ο αριθμός των καμένων αγροτοδασικών εκτάσεων δυστυχώς θα αυξηθεί, καθώς το ολοκαύτωμα συνεχίζεται. Μόνο στην Εύβοια έχουν καεί πάνω από 250.000 στρέμματα, σύμφωνα με τις δηλώσεις του δημάρχου Μαντουδίου, Γιώργου Τσαπουρνιώτη. Η πύρινη λαίλαπα κατέκαψε στην περιοχή παρθένα δάση, ελαιόδεντρα (βασική πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους), καλλιέργειες, σπίτια, άγρια ζωή.
Μίσθωση 31 μέσων για την αεροπυρόσβεση, για πρώτη φορά στην ιστορία
Και όλη αυτή η καταστροφή συμβαίνει ενώ, όπως υπογραμμίζει ο κ. Γκουρμπάτσης, «για πρώτη φορά στην ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος, αλλά και γενικότερα στην ιστορία της αεροπυρόσβεσης στην Ελλάδα κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο έχουν μισθωθεί συνολικά 31 πτητικά μέσα για την αεροπυρόσβεση, με κόστος μόνον για την εγκατάσταση 49.149.2000 ευρώ, χωρίς το κόστος του πτητικού έργου που υπολογίζεται στο ίδιο ύψος. Και αυτό όταν το έτος 2019 μισθώθηκαν συνολικά 18 πτητικά μέσα, με συνολικό κόστος δηλαδή για εγκατάσταση και το πτητικό έργο 31.390.000 ευρώ, και το 2020 μισθώθηκαν συνολικά 21 πτητικά μέσα, με κόστος μόνον για την εγκατάσταση, χωρίς το πτητικό έργο, ύψους 31.565.000 ευρώ».
Η «κυριακάτικη δημοκρατία» είχε μάλιστα αποκαλύψει από τις αρχές Ιουνίου πως τα «έξι αμφίβια air tractors μισθώθηκαν με απευθείας ανάθεση από εταιρία της Αυστραλίας!» υπογραμμίζοντας παράλληλα πως τίθεται θέμα αδιαφανών διαδικασιών, καθώς και κατασπατάλησης δημόσιων πόρων.
Ως προς την επικοινωνιακή διαχείριση του ολοκαυτώματος που συντελείται, πηγές του Πυροσβεστικού Σώματος επισημαίνουν τα εξής σημεία:
- Όχι, δεν έπνεαν άνεμοι ισχύος 6 μποφόρ που δυσχέραιναν το έργο της κατάσβεσης. «Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, η φωτιά θα είχε φτάσει στην Ιταλία», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Γκουρμπάτσης στη «δημοκρατία». Αυτό που συνέβη και το γνωρίζει και ο νεοδιορισμένος πυροσβέστης που πιάνει για πρώτη φορά στη ζωή του μάνικα στα χέρια του είναι πως, όταν η φωτιά έχει ξεφύγει, δημιουργεί μικροκλίμα δικό της. Όπως σημειώνεται από τη Μετεωρολογική Υπηρεσία, στη Βαρυμπόμπη επικρατούσε άπνοια και αναπτύχθηκε ακραία συμπεριφορά πυρός «εξαιτίας της πυκνής και εξαιρετικά ξηρής διαθέσιμης καύσιμης ύλης» (αποτέλεσμα της παρατεταμένης ανομβρίας, του καύσωνα των τελευταίων ημερών και των κακοκαιριών του χειμώνα – Ιανός, Μήδεια).
- Η απουσία ενδιαφέροντος για την πρόληψη ήταν ολοκληρωτική, γεγονός που υπογραμμίζουν δασολόγοι και περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως δεξαμενές, αντιπυρικές ζώνες, συγκέντρωση καύσιμης ύλης. Πολλώ δε μάλλον μετά τις κακοκαιρίες του χειμώνα, όπως η Μήδεια, ήταν αναπόφευκτο να καταστούν το φιτίλι για το ολοκαύτωμα που βρίσκεται σε εξέλιξη.
- Η λειτουργία του 112 δεν περιορίζεται στην αποστολή μηνύματος προς τους πολίτες και μετά ας κόψουν το κεφάλι τους. Απαιτεί ολοκληρωμένα συστήματα σε συνεργασία με τις εκάστοτε τοπικές δημοτικές Αρχές για μεταφορά των πολιτών και δη των ευάλωτων ομάδων με ασφάλεια.
- Ερώτημα -και για τον κ. Γκουρμπάτση- προκαλεί το γεγονός πως, ενώ το επίπεδο επικινδυνότητας ήταν στο 4, τα tractors που είναι και για εναέρια επιτήρηση δεν περιπολούσαν. Όπως και το γεγονός πως δεν είχε από νωρίς απογειωθεί το Canadair ενώ είναι γνωστό ότι από 38 βαθμούς Κελσίου και άνω έχει δυσκολία απογείωσης και όχι πτήσης;
- Απορία προκαλεί και το γεγονός πως αγνοήθηκε επιδεικτικά η Β. Εύβοια, παρά τις συνεχείς εκκλήσεις για εναέρια μέσα. Όπως και το γεγονός ότι την πρώτη μέρα της εκδήλωσης της πυρκαγιάς στη Β. Εύβοια επιχειρούσαν μόλις 35 οχήματα με συνολικά 90 άτομα προσωπικό της Πυροσβεστικής για μέτωπο φωτιάς που εκτεινόταν πέραν των 30 χιλιομέτρων, σύμφωνα με πηγές της Πυροσβεστικής που επιχειρούσαν ειδικά στην περιοχή. Διότι, οι δηλώσεις του υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας, Ν. Χαρδαλιά, σύμφωνα με τις οποίες στην περιοχή της Β. Εύβοιας επιχείρησαν 165 πυροσβέστες με πεζοπόρα και 58 οχήματα αφορά την επόμενη ημέρα της εκδήλωσης της πυρκαγιάς.
- Ερώτημα παραμένει και το γιατί, αν υπάρχουν υπόνοιες για εμπρησμούς στην Αρχαία Ολυμπία, δεν επικηρύσσονται οι εμπρηστές, όπως συνέβη το 2007 στην Ηλεία.
- Ο κ. Χαρδαλιάς αναφέρθηκε στη ενημέρωσή του σε 118 πυρκαγιές ως ακραίο γεγονός. Κι όμως, όπως υπενθυμίζει ο κ. Γκουρμπάτσης, στις 23/10/2001 σημειώθηκαν 170 πυρκαγιές. Στις 13/7/2000 καταγράφηκαν 147, στις 27/6/2007 επίσης 124, στις 20/8/2009 άλλες 124, ενώ στις 7/9/2004 σημειώθηκαν 123 πυρκαγιές.
- Απαντήσεις θα πρέπει να δοθούν και για τα σοβαρότατα οργανικά κενά στο Πυροσβεστικό Σώμα, που υπερβαίνουν τα 3.500, σύμφωνα με τις συνδικαλιστικές ενώσεις των πυροσβεστών, αλλά και για την αποψίλωση της Δασικής Υπηρεσίας. Ποιος θεωρεί ότι το κατάκοπο, εξοντωμένο και αποκαρδιωμένο προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος με τις αλλεπάλληλες 30ωρες βάρδιες πριν από την εκδήλωση καν των πυρκαγιών είναι σε θέση πλέον να ανταποκριθεί στο έργο του;
Αντιπυρική θωράκιση σημαίνει έργα πρόληψης
Σύμφωνα με τη περιβαλλοντική οργάνωση WWF, «η Ελλάδα ανήκει στην πεντάδα των χωρών στην Ε.Ε., στην οποία αντιστοιχεί το 80% των καμένων εκτάσεων. Οι αυξανόμενες θερμές ημέρες και τα όλο και πιο συχνά επεισόδια καύσωνα, οι επαναλαμβανόμενες περίοδοι ξηρασίας, αλλά και οι έντονοι άνεμοι μειώνουν δραματικά την υγρασία στη βλάστηση και στο έδαφος, αυξάνοντας τις μέρες με υψηλό κίνδυνο δασικής πυρκαγιάς και τελικά την τρωτότητα σε δάση, αλλά και καλλιέργειες που καίγονται με μεγαλύτερη ένταση σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια μέσα στα χρόνια… Οι συνέπειες δραματικές για τη μοναδική βιοποικιλότητα της χώρας μας και της Μεσογείου και το ίδιο βέβαια άμεσες και για τους ανθρώπους, τις περιουσίες μας και την οικονομία γενικότερα. Όμως οι επιπτώσεις των πυρκαγιών δεν σταματούν όταν αυτές σβήσουν, καθώς επηρεάζουν την υδρολογική ισορροπία και συνδέονται με πλημμύρες, εντείνουν τη διάβρωση του εδάφους, ενώ παράλληλα μειώνουν τη δυνατότητα των δασών της Μεσογείου να απορροφήσουν διοξείδιο του άνθρακα. Τα παραπάνω κάνουν ξεκάθαρο ότι πρέπει άμεσα να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τις πυρκαγιές δίνοντας έμφαση στην πρόληψη».
Η περιβαλλοντική οργάνωση έχει έγκαιρα επισημάνει πως από το συνολικό ποσό των 241.000.000 ευρώ ανά έτος που έχει διατεθεί για τη δασοπροστασία από διάφορες πηγές (ΠΔΕ, Πράσινο Ταμείο, ΕΣΠΑ, κ.λπ.) κατά την πενταετία 2015-2020 στις αρμόδιες υπηρεσίες μόνο ένα μικρό ποσοστό αφορά την πρόληψη. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό της τάξης του 80% έχει διατεθεί για δράσεις καταστολής.
Παράλληλα, τα επόμενα χρόνια περίπου 1,8 δισ. ευρώ σχεδιάζεται να διατεθούν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 για τις ανάγκες της Πολιτικής Προστασίας με έμφαση στην καταστολή. «Παρόλο που είναι απαραίτητη η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός των μέσων αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Η απάντηση στην αυξανόμενη ένταση των δασικών πυρκαγιών δεν μπορεί να είναι η μονομερής ανάπτυξη των κατασταλτικών μηχανισμών. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία που προκύπτουν από το τρέχον ΕΣΠΑ, στον στόχο “Κλιματική Αλλαγή/Πρόληψη” που δύναται να χρηματοδοτήσει δράσεις πρόληψης και καταστολής δασικών πυρκαγιών η ολοκλήρωση έργων αγγίζει μόνο το 25% του προϋπολογισμού. Από τα ποσά που έχουν διατεθεί μέχρι στιγμής προκύπτει ότι το 82% έχει δοθεί για δράσεις καταστολής και μόνο το 18% για δράσεις πρόληψης».
