Μια νέα πλατφόρμα, μοναδική στο είδος της, έχει κάνει την εμφάνισή της στον ψηφιακό κόσμο εδώ και τέσσερις μήνες από το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου σε συγχρηματοδότηση με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Πρόκειται για το Παρατηρητήριο Συνταγματικών και Θεσμικών Εξελίξεων (www.syntagmawatch.gr), που έχει θέσει ως στόχο την ευαισθητοποίηση και την εξοικείωση των απλών πολιτών – ιδιαίτερα των νέων – με καθημερινά ζητήματα, προκλήσεις, εξελίξεις και προβλήματα, σχετιζόμενα με τη λειτουργία της Δημοκρατίας, των θεσμών και του κράτους δικαίου.
Η πρωτοποριακή αυτή ιστοσελίδα, που επιδιώκει να καθιερώσει στη χώρα μας με συστηματικό τρόπο ένα οργανωμένο μοντέλο παροχής πολιτειακής ενημέρωσης και επιμόρφωσης, αποτελεί μέρος ενός εκπαιδευτικού προγράμματος με τίτλο «Νέοι Πολίτες και Σύνταγμα», που έχει ξεκινήσει το Νοέμβριο του 2018 και αναμένεται να διαρκέσει έως τον Οκτώβριο του 2020.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου καθηγητή κ. Ξενοφώντα Κοντιάδη «Το πρόγραμμα “Νέοι Πολίτες και Σύνταγμα” και η διαδραστική ιστοσελίδα www.syntagmawatch.gr αποτελούν έργο-σημαία για το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου. Οι όροι με τους οποίους διεξάγεται η πολιτική αντιπαράθεση εντός και εκτός Κοινοβουλίου τα τελευταία χρόνια απωθεί τους πολίτες. Η επιστροφή των πολιτών στην πολιτική δεν μπορεί να γίνει με φιέστες και αντιπαραθέσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα, γιατί έτσι επιτείνεται η απουσία πολιτειακής εκπαίδευσης και η συρρίκνωση του ενδιαφέροντος για τη λειτουργία της πολιτείας. Είναι σημαντικό να ενισχυθεί το ενδιαφέρον των πολιτών για τα κοινά και η κατανόησή τους για τους κανόνες διεξαγωγής του πολιτικού παιχνιδιού. Πρωτότυπες εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις όπως η ιστοσελίδα www.syntagmawatch.gr, που αναπτύσσει διάλογο με τον πολίτη του διαδικτύου, μπορούν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση».
Στη διάρκεια του προγράμματος, που υλοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), 300 τουλάχιστον νέοι πολίτες (22-30 ετών) με βάση σύγχρονες βιωματικές και ενεργητικές μεθόδους μάθησης θα αποκτήσουν εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες θεσμικής σκέψης και επιχειρηματολογίας που θα τους καταστήσουν καλύτερους και πιο ενεργούς πολίτες στη δημόσια σφαίρα.
«Το στοίχημα που έχουμε θέσει είναι οι πολίτες, νέοι και μεγαλύτεροι, να βρουν στο Syntagma Watch όχι μια ακόμη ενημερωτική ιστοσελίδα που θα τους αραδιάζει την επικαιρότητα με εντυπωσιακό τρόπο, αλλά μια διαδραστική πλατφόρμα που θα τους κάνει με ουσιώδη τρόπο πιο σοφούς και συνειδητοποιημένους πολίτες, ανακαλύπτοντας τη συμβιωτική σχέση μεταξύ των θεσμικών εξελίξεων και της καθημερινής ζωής», επισημαίνει ο αρχισυντάκτης και Υπεύθυνος Επικοινωνίας – Δικτύωσης του έργου, Δρ. Αχιλλέας Καραδημητρίου.
Την επίτευξη των παραπάνω στόχων έχει επωμιστεί μια πενταμελής ομάδα έργου νέων επιστημόνων. Εκτός από τον Δρ. Επικοινωνίας και ΜΜΕ Αχιλλέα Καραδημητρίου στην ομάδα έργου εντάσσονται ηδικηγόρος κυρία Κασάπη Ζωή (Συντονίστρια), η μαθηματικός κυρία Τεντεγιάννη Ελένη (Υπεύθυνη Διοικητικής Υποστήριξης), η πολιτική επιστήμονας κυρία Γιαννόγλου Βεατρίκη (Υπεύθυνη Γραμματειακής Υποστήριξης) και ο πολιτικός επιστήμονας κ. Ραπανάκης Αντώνης (Υπεύθυνος Περιεχομένου της ιστοσελίδαςsyntagmawatch.gr).
Οι Θεματικές του Παρατηρητηρίου
Το Παρατηρητήριο Συνταγματικών και Θεσμικών Εξελίξεωνπεριλαμβάνει ως προς το περιεχόμενό του τρεις βασικούς θεματικούς πυλώνες:
α) «Επικαιρότητα», όπου ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί σε ευκολονόητες αναλύσεις σημαντικών κοινωνικοπολιτικών ζητημάτων της καθημερινότητας και πώς αυτά επηρεάζουν τη ζωή του και την εξέλιξη της κοινωνίας,
β) «Θέσε την Ερώτησή σου», όπου το κοινό μπορεί να εκφράσει τις απορίες του για θεσμικά και συνταγματικά ζητήματα και να λάβει τεκμηριωμένες απαντήσεις,
γ) «Το Σύνταγμά μου», όπου ο αναγνώστης μπορεί να γνωρίσει με εύληπτο τρόπο την ιστορία του Συντάγματος καθώς και ό,τι προβλέπεται σε αυτό αναφορικά με τη σχέση μεταξύ πολίτη και πολιτείας, τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα, τις εξουσίες που περικλείονται στο δημοκρατικό κράτος δικαίου.
Όπως επισημαίνει η Συντονίστρια της ομάδας έργου, κα Κασάπη Ζωή, «στόχος είναι να εμπλουτίζουμε το περιεχόμενο με συστηματικό τρόπο ώστε να δημιουργηθεί ένα πολύτιμο ψηφιακό αποθετήριο ενημερωτικού και επιμορφωτικού χαρακτήρα, το οποίο θα έχει διαχρονική αξία. Παράλληλα, σε αυτή την προσπάθεια ιδιαίτερη σημασία για τη χρησιμότητα του έργου έχει η ανάπτυξη διαλόγου με τους πολίτες και ιδιαίτερα τους νέους».
Τα ερωτήματα πολιτών που έχουν απαντηθεί μέχρι τώρα αφορούν διάφορες πτυχές των δικαιωμάτων και των θεσμών που περικλείει η σύγχρονη δημοκρατία, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον νόμο περί ευθύνης Υπουργών, τη φορολογική αναπροσαρμογή, το δικαίωμα οπλοκατοχής, τη λειτουργία των Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, τα εργασιακά δικαιώματα, τη συνταγματικότητα ή μη διαφόρων νόμων κλπ. «Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι όσο καιρό λειτουργεί η πλατφόρμα έχουμε δεχθεί μόνο σοβαρές ερωτήσεις από πραγματικά σκεπτόμενους πολίτες που φαίνεται ότι δεν αντιμετωπίζουν επιπόλαια τα ζητήματα των θεσμών, του Κοινοβουλίου και της Δημοκρατίας. Μου δίνεται η αίσθηση ότι τους ενδιαφέρει να βάλουν μια τάξη στο καταιγισμό πληροφοριών που δέχονται από τα Μέσα επικοινωνίας» υπογραμμίζει ο υπεύθυνος περιεχομένου, κ. Αντώνης Ραπανάκης.
Οι Νέοι έχουν Φωνή – Το SyntagmaWatch την κάνει δυνατότερη
Έναν από τους πιο ιδιαίτερους στόχους που θέτει στο επίκεντρο το πρόγραμμα «Νέοι Πολίτες και Σύνταγμα» και ιδιαίτερα η διαδραστική πλατφόρμα SyntagmaWatchείναι η ενίσχυση της φωνής των νέων μέσα από την απόκτηση γνώσεων γύρω από πολιτειακά ζητήματα και την καλλιέργεια χρήσιμων δεξιοτήτων θεσμικής σκέψης και επιχειρηματολογίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά μια σειρά εκπαιδευτικών δράσεων, μεταξύ των οποίων τέσσερις θεματικοί διάλογοι, έξι σεμινάρια, δύο προσομοιώσεις λειτουργίας του Κοινοβουλίου και ένα εργαστήριο συγγραφής Συντάγματος που θα πραγματοποιηθούν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα έως τον Οκτώβριο του 2020. Όπως αναφέρει η υπεύθυνη γραμματειακής υποστήριξης του έργου, κυρία Βεατρίκη Γιαννόγλου, «πρόκειται για πρωτότυπες δράσεις που έχουν σχεδιαστεί από κορυφαίους επιστήμονες με στόχο την παροχή χρήσιμων γνώσεων και δεξιοτήτων με παιγνιώδη και διασκεδαστικό τρόπο».
Τον περασμένο Ιούλιο πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα οι δύο πρώτες εκπαιδευτικές δράσεις (1ος Θεματικός Διάλογος και 1ο Σεμινάριο), η τρίτη επιμορφωτική δράση είναι προγραμματισμένη για την Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου στο Innovathens (Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, 10.00-17.00), ενώ μέσα στο φθινόπωρο το SyntagmaWatchθα ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Για δηλώσεις συμμετοχής οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκέπτονται τον υπερσύνδεσμο https://www.syntagmawatch.gr/draseis/
Οι νέοι μετά τη συμμετοχή τους στις εκπαιδευτικές δράσεις έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τις απόψεις τους για διάφορες πτυχές λειτουργίας της δημοκρατίας σε μια ειδικά διαμορφωμένη ενότητα του Παρατηρητηρίου Συνταγματικών Εξελίξεων με τίτλο YouthViews, η οποία αποσκοπεί στο να ενθαρρύνει τη συμμετοχή της νέας γενιάς στο δημόσιο διάλογο μέσα από τη δημοσίευση κειμένων με τεκμηριωμένο περιεχόμενο.
Στον ελκυστικό χαρακτήρα των πρώτων εκπαιδευτικών δράσεων της Αθήνας, που έλαβαν χώρα στις 10 και 11 Ιουλίου 2019, αναφέρθηκε ο Γιώργος Μαρκάτης, φοιτητής του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου, ο οποίος απέδωσε στο εμφανές στοιχείο της «διαδραστικής εμπειρίας» την ουσία των μαθησιακών δράσεων, δίνοντας τη δυνατότητα, όπως χαρακτηριστικά είπε, «να συμμετέχουμε με την ψυχή μας».Από τις πιο σημαντικές συνιστώσες που δεν θα ξεχάσει ποτέ «η συνεργασία, η ομαδικότητα, το γέλιο, το χιούμορ».
Όπως αναφέρεται και την ιστοσελίδα SyntagmaWatch, ένα από τα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πρώτων εκπαιδευτικών δράσεων της Αθήνας που ξεχώρισαν οι συμμετέχοντες ήταν η ανάδειξη διαφόρων μορφών παθογένειας της κοινωνίας, όπως οι όψεις του λαϊκισμού, οι ψευδείς ειδήσεις, η παγκοσμιοποίηση των διαδικασιών που σχετίζονται με την πολιτική αντιπροσώπευση και συμμετοχή καθώς και το πώς το Σύνταγμα – η κοινωνία μπορεί να απαντήσει στις νέες δυνατότητες παρέμβασης σε ό,τι αφορά τις συμμετοχικές διαδικασίες.
Πιο συγκεκριμένα, η Κατερίνα Μπότσα, απόφοιτη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, δήλωσε εντυπωσιασμένη από τα όσα ειπώθηκαν για το πώς μπορούμε ως κοινωνία να αντιμετωπίσουμε το λαϊκισμό στο πλαίσιο μιας ευρείας γκάμας αντιλήψεων περί θετικής και αρνητικής μορφής του ιδιαίτερου αυτού φαινομένου. Όπως επεσήμανε, «ο λαϊκισμός είναι μια ιδιαίτερη έννοια την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε με ιδιαίτερη προσοχή, γιατί σαφώς θεωρώ ότι είναι απειλή της Δημοκρατίας».
Μετά την ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού προγράμματος (τον Οκτώβριο του 2020) στόχος της ομάδας έργου είναι να διατηρήσει ζωντανό το Παρατηρητήριο Θεσμικών και Συνταγματικών Εξελίξεων, εμπλουτίζοντάς το με ακόμα περισσότερες θεματικές. «Επιδίωξή μας είναι η πολιτειακή εκπαίδευση στη χώρα μας να καταστεί θεσμός μέσα από τη δημιουργία ενός αυτόνομου τμήματος στο πλαίσιο λειτουργίας του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου», υπογραμμίζει η υπεύθυνη διοικητικής υποστήριξης του έργου, κυρία Ελένη Τεντεγιάννη.
