Το σύνθημα της εποχής είναι «για να σώσεις τον κόσμο γίνε τραπεζίτης και όχι γιατρός». Αντίθετα στο ρεύμα που διαστρεβλώνει κάθε αξία μπροστά στο χρήμα, κάποιοι γοητεύονται ακόμα -ευτυχώς- από τους παραδοσιακούς τρόπους για να κάνουν τη σημαντική διαφορά στις ζωές των άλλων. Η πανδημία επιβεβαίωσε για ποιο λόγο οι γιατροί θα είναι πάντα πιο πολύτιμοι από τους… τραπεζίτες.
- του Bασίλη Γαλούπη
Ο Αλέξανδρος Πρωτονοτάριος είναι ένας νεαρός επιστήμονας που συνεχίζει, ως ερευνητής στην Αγγλία, τη σπουδαία ιατρική παράδοση της Νάξου. Λίγοι το γνωρίζουν, αλλά στο ελληνικό νησί οφείλει πολλά η παγκόσμια Καρδιολογία.
Μία από τις πρώτες φορές που το ευρύ ελληνικό κοινό άκουσε για τη «νόσο της Νάξου» ήταν τον Αύγουστο του 2007. Τότε, παραμονές του αγώνα ΑΕΚ – Σεβίλλης για το Τσάμπιονς Λιγκ, είχε χάσει τη ζωή του από ανακοπή ο 22χρονος Αντόνιο Πουέρτα που αγωνιζόταν στην ισπανική ομάδα. Κατέρρευσε στον αγωνιστικό χώρο, κατά τη διάρκεια αγώνα πρωταθλήματος της χώρας του.
Η παγκόσμια αθλητική κοινότητα παρακολουθούσε συγκλονισμένη, το ευρωπαϊκό παιχνίδι στο ΟΑΚΑ αναβλήθηκε κι όλοι αναζητούσαν την αιτία του αιφνίδιου θανάτου. Μια ισχυρή επιστημονική άποψη ήταν ότι ο νεαρός ποδοσφαιριστής «έφυγε» από τη «νόσο της Νάξου», μια «κρυφή» κληρονομική μυοκαρδιοπάθεια που λόγω συγκεκριμένου γονιδίου ενδημεί στην περιοχή της Μεσογείου και αποτελεί σημαντική αιτία αιφνίδιου θανάτου νέων ανθρώπων έως 30 ετών.
Ο άνθρωπος που είχε ανακαλύψει τη «νόσο της Νάξου» ήταν ο Νίκος Πρωτονοτάριος (1956-2014), σημαντικός ερευνητής και ιατρός καρδιολόγος που γεννήθηκε στην Απείρανθο της Νάξου. Μετά τις σπουδές του στην Αθήνα επέστρεψε το 1983 στη γενέτειρά του και μαζί με τη σύζυγό του, επίσης ιατρό, Αντιγόνη-Ελένη Τσατσοπούλου εντόπισε και μελέτησε τις πρώτες περιπτώσεις αρρυθμιογόνου μυοκαρδιοπάθειας.
Η εργασία τους, που δημοσιεύτηκε το 1986 στο διεθνές καρδιολογικό επιστημονικό περιοδικό «British Heart Journal», έγινε γνωστή στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα ως «νόσος της Νάξου» («Naxos Disease»). Εκτοτε η επιστήμη καταφέρνει να εντοπίσει ευκολότερα αυτές τις περιπτώσεις, που αποτελούν μία από τις σημαντικότερες αιτίες αιφνίδιων θανάτων νέων ανθρώπων. Οι ζωές που σώθηκαν τα επόμενα χρόνια ήταν πολλές.
Το 1992, μαζί με τη σύζυγό του και τον δίδυμο αδερφό του, ιατρό Τοτόμη Πρωτονοτάριο, προχώρησε στην ίδρυση του Ιατρικού Κέντρου «Γιάννης Πρωτονοτάριος», το οποίο έφτασε να αναφέρεται παγκοσμίως δίπλα στα μεγαλύτερα κέντρα μυοκαρδιοπαθειών.
Σήμερα ο Αλέξανδρος Πρωτονοτάριος συνεχίζει στον ίδιο δρόμο των μεγάλων Ναξιωτών επιστημόνων με εξειδίκευση στην Καρδιολογία και έρευνα πάνω στην αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια. Ο νεαρός επιστήμονας πήρε αυτές τις μέρες το βραβείο καλύτερου νέου Ευρωπαίου καρδιολόγου ερευνητή για πρωτότυπη έρευνα και επιστημονική Αριστεία στο πανευρωπαϊκό καρδιολογικό συνέδριο του 2022.
Η δουλειά του Πρωτονοτάριου στη Βρετανία την τελευταία επταετία, αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, αποδίδει καρπούς και ήδη αναγνωρίζεται. Για την έρευνά του στον αυξημένο κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου σε ασθενείς με αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια λόγω ενός γονιδίου μίλησε στο επιστημονικό περιοδικό «European Heart Journal», που κυκλοφόρησε στις 7 Ιανουαρίου.
«Ως κλινικός ιατρός πρέπει να ισορροπήσω την καριέρα μου με την ακαδημαϊκή μου εργασία. Στο μέλλον θα ήθελα να ηγούμαι της δικής μου ομάδας και να συνεχίσω να ερευνώ τη μυοκαρδιοπάθεια ως κλινικός γιατρός. Το όφελος για τους κλινικούς γιατρούς που διεξάγουν έρευνα είναι ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα που βλέπουμε στην κλινική πράξη και να το διερευνήσουμε πραγματικά, ελπίζοντας ότι θα βρούμε μια λύση γι’ αυτό» είπε και πρόσθεσε:
«Ερευνώ την αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας από το 2013. Είναι μια σχετικά σπάνια γενετική νόσος του καρδιακού μυός, που οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ως κοινή αιτία αιφνίδιου θανάτου σε νεαρά άτομα. Το ενδιαφέρον μου ήταν πάντα η αναζήτηση τρόπων πρόβλεψης του κινδύνου αιφνίδιου θανάτου σε αυτούς τους ασθενείς. Η εργασία που παρουσίασα στο συνέδριο της ESC και δημοσίευσα στο “European Heart Journal” ήταν μια σχετικά μεγάλη μελέτη, με περισσότερους από 500 ασθενείς από 17 κέντρα. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η έρευνα τράβηξε τόσο μεγάλη προσοχή».
Ο Αλέξανδρος Πατριανάκος, μέλος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και διευθυντής Καρδιολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης, δήλωσε υπερήφανος για τον Αλέξανδρο Πρωτονοτάριο: «Μεγάλη η χαρά να διαβάζεις για έναν “δικό μας” γιατρό που έκανε τα πρώτα του βήματα στην Κρήτη να διακρίνεται στο εξωτερικό» έγραψε στα social media ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου.
Ακόμα ένας Ελληνας επιστήμονας αποφάσισε με το που αποφοίτησε από ελληνικό πανεπιστήμιο να αναζητήσει την τύχη του αλλού, μέσα στα μαύρα μνημονιακά χρόνια της δεκαετίας του 2010 που έδιωξαν τόσα πολλά και καλά «μυαλά» από τη χώρα μας. Ο Αλέξανδρος Πρωτονοτάριος, από τα πρώτα κιόλας δείγματα της δουλειάς του στη Βρετανία, κατάφερε να ξεχωρίσει. Ηδη είναι ένας βραβευμένος ερευνητής στην Καρδιολογία κι έχει μπροστά του μια λαμπρή καριέρα, με στόχο να βοηθήσει τους συνανθρώπους του.
Αν μη τι άλλο, μέσα στο αφόρητα και μονότονα αρνητικό τοπίο της εποχής μας, με μια καθημερινότητα γεμάτη «κακές» ειδήσεις, τέτοια καλά νέα για το έργο Ελλήνων επιστημόνων που ανοίγουν νέους δρόμους με τις ιατρικές έρευνές τους στο εξωτερικό μπορούν να δώσουν μια σταγόνα αισιοδοξίας στον κόσμο.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νάξο από γονείς γιατρούς. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, αποφοίτησε το 2013 και από το 2015 εργάζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από το 2017 ασχολείται ως ερευνητής πλήρους απασχόλησης στο University College London και στο St Bartholomew’s Hospital στο Λονδίνο. Με την πρόσφατη έρευνά του για την πρόβλεψη κινδύνου αιφνίδιου θανάτου σε ασθενείς με αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια πήρε το βραβείο καλύτερου νέου Ευρωπαίου καρδιολόγου ερευνητή για πρωτότυπη έρευνα και επιστημονική Αριστεία στο πανευρωπαϊκό καρδιολογικό συνέδριο του 2022.
