Αποκαρδιωτική είναι η εικόνα στις υπηρεσίες δόμησης της χώρας. Το φιλόδοξο εγχείρημα, που άρχισε το 2010 μέσω του «Καλλικράτη» για τη μεταφορά των ΥΔΟΜ στους δήμους, φαίνεται ότι απέτυχε. Δώδεκα χρόνια μετά οι περισσότερες υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες, χωρίς να διαθέτουν πολύ συχνά τις απαιτούμενες ειδικότητες μηχανικών.
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Πολλές από αυτές, μάλιστα, εξυπηρετούν μεγάλο εύρος περιοχών, καθώς μόνο οι μισοί δήμοι διαθέτουν υπηρεσία δόμησης, κάτι που οδηγεί σε σημαντικές καθυστερήσεις του έργου τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πέντε χρόνια μετά την ισχύ του ν. 4495/2017 για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, ακόμα εκκρεμούν οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι για τις υπαγωγές αυθαιρέτων κατασκευών. Το ίδιο συμβαίνει με τους αντίστοιχους ελέγχους στις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες χωρίς προέγκριση, καθώς και με τη συγκρότηση των Παρατηρητηρίων Δόμησης. Χρειάζονται δηλαδή ακόμα και πέντε χρόνια για να ελεγχθεί μια οικοδομική άδεια.
Τα στοιχεία από την ετήσια έρευνα που πραγματοποίησε η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) είναι αποκαλυπτικά:
- Από τους 332 δήμους της χώρας, οι 168 μόλις δήμοι (51%) διαθέτουν υπηρεσία δόμησης ενώ οι 164 (49%) όχι.
- Από τις 168 ΥΔΟΜ, οι 16 (10%) λειτουργούν μερικώς, λαμβάνοντας υποστήριξη από άλλες ΥΔΟΜ.
- Από τις 168, τέσσερις δεν διαθέτουν καθόλου προσωπικό, 22 δεν έχουν καθόλου μηχανικό ΠΕ, 28 απασχολούν μόνο έναν μηχανικό ΠΕ ή ΤΕ, άλλες 28 μόνο δύο και 16 διαθέτουν 3 μηχανικούς. Οι 98, από τις 168 δηλαδή, ΥΔΟΜ λειτουργούν με ελλιπέστατο προσωπικό, πολύ κάτω ακόμη και από τα ελάχιστα κριτήρια του νόμου.
- Η μεγάλη πλειονότητα των δήμων κάτω των 10.000 κατοίκων δεν διαθέτει ΥΔΟΜ.
- Τριάντα τρεις δήμοι άνω των 25.000 κατοίκων δεν διαθέτουν υπηρεσίες δόμησης, εκ των οποίων 16 είναι άνω των 40.000 κατοίκων.
- Είκοσι τρεις από τους 47 δήμους μητροπολιτικών κέντρων (οι μισοί δηλαδή) είναι χωρίς πολεοδομία.
Οπως επισημαίνεται στην έρευνα, από το 2013 που έγινε και η τελευταία καταγραφή των ΥΔΟΜ από την ΕΕΤΑΑ, μόνο 12 δήμοι απέκτησαν ΥΔΟΜ. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στην αδυναμία στελέχωσης της ΥΔΟΜ.
Ποια είναι η κατάσταση ανά Περιφέρεια
Οι περισσότερες ΥΔΟΜ ανήκουν στην κατηγορία με πληθυσμό άνω των 25.0000 κατοίκων, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και όλες οι πρωτεύουσες νομών (Περιφερειακών Ενοτήτων). Σύμφωνα με το άρθρο 95 του ν. 3852/2010, στους δήμους που δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ παρέχεται διοικητική υποστήριξη από τον δήμο της έδρας του νομού καθώς και τους δήμους που μεταφέρθηκαν οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες της Ν.Α. που ασκούσαν αυτές τις αρμοδιότητες μέχρι τις 31/12/2010.
Σε μερικές περιπτώσεις η διοικητική υποστήριξη παρέχεται από δύο ΥΔΟΜ και αφορά υποστήριξη σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες, π.χ. στον Δήμο Παιανίας η ΔΕ Παιανίας υποστηρίζεται από την ΥΔΟΜ του Δ. Μαρκοπούλου – Μεσογαίας και η ΔΕ Γλυκών Νερών από την ΥΔΟΜ του Δήμου Παλλήνης.
Ειδικότερα, στην Αττική, από τους 66 δήμους, οι 34 δεν διαθέτουν πολεοδομία. Οι μεγαλύτερες πολεοδομίες εξακολουθούν να είναι του Δήμου Αθηναίων (εξυπηρετεί και τους Δήμους Βύρωνα, Δάφνης – Υμηττού, Καισαριανής, Ζωγράφου, Ηλιούπολης και Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας) και του Πειραιά (εξυπηρετεί και τους Δήμους Κορυδαλλού, Περάματος, Αγκιστρίου, Αίγινας, Κυθήρων, Σπετσών, Υδρας και μερικώς τον Πόρο). Πολλούς δήμους εξυπηρετούν και οι πολεοδομίες Αγίας Παρασκευής (Βριλησσίων, Παπάγου – Χολαργού, Πεντέλης, Φιλοθέης – Ψυχικού και Χαλανδρίου), Νέας Ιωνίας (Γαλατσίου, Ηρακλείου, Λυκόβρυσης – Πεύκης και Μεταμόρφωσης) και Αιγάλεω (Αγίας Βαρβάρας, Αγίων Αναργύρων – Καματερού, Ιλίου και Πετρούπολης).
Στα νησιά η κατάσταση είναι απογοητευτική. Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου από τους 34 δήμους πολεοδομία διαθέτουν οι 12, στο Βόρειο Αιγαίο οι 7 από τους 11, στο Ιόνιο οι 5 από τους 11. Για παράδειγμα, η υπηρεσία δόμησης Θήρας εξυπηρετεί και την Ανάφη, την Ιο, τη Σίκινο και τη Φολέγανδρο, η υπηρεσία της Ρόδου το Καστελόριζο, την Τήλο, τη Χάλκη και τη Σύμη, της Σύρου την Κέα, την Κύθνο και τη Μύκονο.
Κανένας από τους 35 μικρούς νησιωτικούς δήμους (έως 3.500 κάτοικοι) δεν διαθέτει πολεοδομία.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στις υπόλοιπες Περιφέρειες της χώρας. Στην Ανατολική Μακεδονία διαθέτουν υπηρεσία δόμησης μόνο οι μισοί δήμοι (οι 11 στους 22).
Στη Δυτική Ελλάδα λειτουργεί ΥΔΟΜ στους 10 από τους 19 δήμους, στη Δυτική Μακεδονία στους 6 από τους 13, στην Ηπειρο στους 8 από τους 18, στη Θεσσαλία στους 14 από τους 25, στην Κεντρική Μακεδονία στους 26 από τους 38, στην Πελοπόννησο στους 18 από τους 26, στη Στερεά Ελλάδα στους 10 από τους 25 και στην Κρήτη λειτουργεί ΥΔΟΜ μόνο στους 9 από τους 24 δήμους.
Οι μηχανικοί ζητούν εδώ και τώρα λύση
Τα χρόνια και άλυτα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες δόμησης της χώρας οδήγησαν τις ομοσπονδίες ΠΟΕ-ΟΤΑ, ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ και ΠΟΜΗΤΕΔΥ στην απόφαση απεργίας – αποχής των μελών τους από μια σειρά από υπηρεσίες. Οπως επισημαίνουν σε εξώδικη γνωστοποίησή τους προς τους υπουργούς Εσωτερικών, ΥΠΕΝ και Οικονομικών, την οποία κοινοποίησαν στην Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδος, την Ενωση Περιφερειών Ελλάδος και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, η στελέχωση και η λειτουργία των υπηρεσιών δόμησης πανελλαδικά είναι τραγικές.
Εξηγούν ότι η μετάβαση με τον Καλλικράτη (ν. 3852/2010) των πολεοδομικών αρμοδιοτήτων από τις νομαρχίες στους δήμους έγινε άτακτα, χωρίς κριτήρια και χωρίς καμία προδιαγραφή (μεταφορά προσωπικού, υλικού, μηχανογράφησης, αρχείου κ.λπ.), με αποτέλεσμα τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα διοικητικής φύσεως (κυρίως υποστελέχωσης) να έχουν διογκωθεί. Οι ομοσπονδίες ζητούν την επαρκή στελέχωση των ΥΔΟΜ με μηχανικούς ΠΕ και ΤΕ όλων των απαιτούμενων ειδικοτήτων καθώς και με το αναγκαίο προσωπικό όλων των εμπλεκόμενων κλάδων.
Αιτούνται νέες και επαρκείς σε αριθμό προσλήψεις μηχανικών ΠΕ και ΤΕ μέσω του ΑΣΕΠ, όλων των ειδικοτήτων, καθώς και του λοιπού αναγκαίου προσωπικού όλων των εμπλεκόμενων κλάδων, με μόνιμες και σταθερές σχέσεις εργασίας κατά αποκλειστικότητα στις ΥΔΟΜ, με τη ρητή απαγόρευση ότι οι δήμαρχοι δεν θα μπορούν να μετακινούν τους υπαλλήλους στις τεχνικές ή σε άλλες υπηρεσίες των δήμων.
Σημειώνεται ότι το αίτημα για την άμεση στελέχωση των υπηρεσιών δόμησης στηρίζει και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος.