Κάθε μέρα, χιλιάδες πολίτες κατεβαίνουν στις αποβάθρες του μετρό για να μετακινηθούν γρήγορα και οικονομικά. Όμως, πίσω από την αίσθηση ασφάλειας και τον ρυθμικό ήχο των συρμών, κρύβεται ένας αόρατος κίνδυνος: η ποιότητα του αέρα.
Μετρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, τόσο από ερευνητικά ιδρύματα όσο και από ανεξάρτητους φορείς, δείχνουν ότι τα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων (PM2.5 και PM10) στις αποβάθρες συχνά ξεπερνούν τα επιτρεπόμενα όρια που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι επιβάτες (και ιδιαίτερα όσοι κινούνται καθημερινά) εκτίθενται σε ένα μείγμα σκόνης από τα φρένα, μικροσωματιδίων μετάλλων από τις ράγες και άλλων ρύπων που παραμένουν εγκλωβισμένοι στο υπόγειο περιβάλλον.
Η παρατεταμένη έκθεση σε αυτή την ατμόσφαιρα μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία: αναπνευστικά προβλήματα, ερεθισμούς, αλλά και μακροπρόθεσμες επιβαρύνσεις για την καρδιαγγειακή λειτουργία. Το ανησυχητικό είναι πως οι σταθμοί του μετρό —παρά τη σύγχρονη εικόνα τους— δεν διαθέτουν πάντα τα απαραίτητα συστήματα εξαερισμού και καθαρισμού του αέρα, με αποτέλεσμα η κατάσταση να μένει ουσιαστικά ανεξέλεγκτη.
Οι συγκοινωνίες οφείλουν να προσφέρουν στους πολίτες όχι μόνο ταχύτητα και ευκολία, αλλά και ασφάλεια. Και η ασφάλεια δεν περιορίζεται μόνο στην αποφυγή ατυχημάτων, αλλά περιλαμβάνει και το δικαίωμα του επιβάτη να αναπνέει καθαρό αέρα. Η πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς μεταφορών πρέπει να πάρουν στα σοβαρά το ζήτημα και να δώσουν άμεσα λύσεις: βελτίωση του εξαερισμού, τακτικοί έλεγχοι και δημοσιοποίηση των μετρήσεων.
Γιατί το μετρό είναι η καρδιά της αστικής κινητικότητας. Κι αν η καρδιά αυτή πάλλεται σε περιβάλλον μολυσμένο, τότε η ζημιά δεν είναι μόνο ατομική, αλλά και κοινωνική.
Επιπτώσεις για την υγεία
- Βραχυπρόθεσμες: ερεθισμός των αναπνευστικών οδών, βήχας, αίσθημα βάρους στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή ιδιαίτερα για ευπαθείς ομάδες (παιδιά, ηλικιωμένους, άτομα με άσθμα ή άλλες πνευμονικές παθήσεις).
- Μακροπρόθεσμες: σημαντικές υποψίες για αύξηση κινδύνου χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, καρδιολογικών προβλημάτων, πιθανώς και καρκίνων του αναπνευστικού.
- Επιπλέον, υπάρχει ψυχολογική επιβάρυνση: η αίσθηση ότι δεν υπάρχει έλεγχος και ότι ένας καθημερινός χώρος μετακίνησης μπορεί να είναι επιβαρυμένος, δημιουργεί ανησυχία.
Τι ευθύνεται για αυτή την επιβάρυνση
- Σωματίδια από τις ράγες, τα φρένα και την τριβή: το τρίψιμο των τροχιών, των φρένων και άλλων μηχανικών στοιχείων παράγει μέταλλα και κομμάτια υλικών που αιωρούνται.
- περιορισμένος εξαερισμός: στους σταθμούς κάτω από το έδαφος, ιδίως τους παλιότερους, ο αέρας εγκλωβίζεται.
• συγκέντρωση επιβατών: αυξάνει την παραγωγή CO₂, σωματιδίων από τα ρούχα και το σώμα, κ.ά.
• εξωτερική ρύπανση που μπαίνει μέσα από τις εισόδους, καθώς και η μεταφορά σκόνης όταν ανοίγουν οι πόρτες των συρμών.
