Μια διεθνής ομάδα ειδικών από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και τη Νέα Ζηλανδία ολοκλήρωσε τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα χαρτογράφηση ενεργών ρηγμάτων στη χερσαία Ελλάδα. Χρησιμοποιώντας εξαιρετικά λεπτομερή Ψηφιακά Μοντέλα Εδάφους από το Ελληνικό Κτηματολόγιο, οι επιστήμονες κατέγραψαν εκατοντάδες νέα ρήγματα και αναθεώρησαν σημαντικά τα ήδη γνωστά, δημιουργώντας τη βάση Active Faults Greece (AFG), που δημοσιεύθηκε στο Scientific Data.
Μια χώρα σε γεωλογική «πίεση»
Οι ερευνητές εξηγούν ότι η Ελλάδα παραμορφώνεται συνεχώς, καθώς βρίσκεται ανάμεσα στην Αφρικανική και Ευρασιατική πλάκα. Οι μετακινήσεις αυτές γεννούν ενεργά ρήγματα, πολλά από τα οποία παραμένουν κρυμμένα κάτω από βλάστηση, πόλεις ή γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες. Η χαρτογράφηση τους θεωρείται κρίσιμη, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπου ο τουρισμός και η ενέργεια αποτελούν βασικούς πυλώνες ανάπτυξης.
Τι περιλαμβάνει η νέα βάση ενεργών ρηγμάτων
Η AFG αποτελεί τον πρώτο πανελλαδικό χάρτη ενεργών ρηγμάτων βασισμένο αποκλειστικά στο «αποτύπωμά» τους στο ανάγλυφο της γης.
Συνολικά καταγράφηκαν 3.815 ίχνη ρηγμάτων, τα οποία ομαδοποιήθηκαν σε 892 ενεργά ή πιθανά ενεργά ρήγματα – περισσότερα από τα μισά αποτυπώνονται για πρώτη φορά. Στη βάση περιλαμβάνονται επίσης 35 επιφανειακές διαρρήξεις που σχετίζονται με ιστορικούς σεισμούς.
Κάθε ρήγμα κατηγοριοποιείται με βάση την πρόσφατη γεωμορφολογική του δραστηριότητα:
- Ενεργό, όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πρόσφατης παραμόρφωσης
- Πιθανώς ενεργό, όταν διακρίνεται στο ανάγλυφο, αλλά τα δεδομένα δεν είναι πλήρη
- Αβέβαιο, όταν απαιτούνται περισσότερες μελέτες για επιβεβαίωση
Περισσότερα από 2.000 ίχνη χαρακτηρίζονται ενεργά, ενώ περίπου 1.600 θεωρούνται πιθανώς ενεργά. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα ενεργά ρήγματα επηρεάζουν τη διαμόρφωση κοιλάδων, ποταμών και ορεινών μετώπων, κάτι που δείχνει ότι ορισμένα παραμένουν ακόμη «αόρατα» κάτω από νεότερα ιζήματα.
Η επανάσταση των ψηφιακών μοντέλων εδάφους
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι τα σύγχρονα DEMs επιτρέπουν τη μελέτη του εδάφους με πρωτοφανή ακρίβεια. Οι τρισδιάστατες αυτές απεικονίσεις αφαιρούν την «ενόχληση» των πόλεων και της βλάστησης, αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες που δεν είναι ορατές στο φυσικό περιβάλλον. Ωστόσο, σημειώνουν ότι η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί – η εμπειρία του γεωλόγου παραμένει καθοριστική για την ορθή ερμηνεία των δεδομένων.
Η χαρτογράφηση των ενεργών ρηγμάτων δεν αποτελεί μόνο επιστημονικό επίτευγμα. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, οι νέες πληροφορίες μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τα μοντέλα σεισμικής επικινδυνότητας της χώρας και να βοηθήσουν στον σχεδιασμό ασφαλέστερων υποδομών – από γέφυρες και δρόμους έως ενεργειακά έργα.
Ανοιχτά δεδομένα για όλους
Η βάση δεδομένων AFG είναι δημόσια διαθέσιμη και συνοδεύεται από διαδραστικό χάρτη, στον οποίο πολίτες, μηχανικοί και ερευνητές μπορούν να εντοπίζουν τα ενεργά ρήγματα που βρίσκονται στην περιοχή τους. Η επιστημονική ομάδα εκτιμά ότι το έργο αυτό θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τομέα της σεισμολογίας και μοντέλο για άλλες σεισμικά ενεργές χώρες.
*Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Δείτε επίσης:
- Καμπανάκι Λέκκα για λειψυδρία: Προσοχή στις αφαλατώσεις και τέλος στην ανεξέλεγκτη υπεράντληση
- Λειψυδρία alert: Αττική, Λέρος και Πάτμος σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης
