Τη σκληρή απόφαση του καθολικού lockdown αναγκάστηκαν να πάρουν πολλοί ηγέτες σε όλο τον κόσμο, προκειμένου να αναχαιτίσουν την πορεία εξάπλωσης του κορωνοϊού. Ωστόσο, η ακόμα σκληρότερη απόφαση είναι αυτή που θα κληθούν να πάρουν το προσεχές διάστημα: Η κοινωνική απομόνωση δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ.
Είναι ένα βραχυπρόθεσμο μέτρο, το οποίο προκαλεί συνέπειες οικονομικής κατάρρευσης που, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα μπορούσαν να είναι ακόμα πιο θανατηφόρες από την ίδια την πανδημία. Οι ηγέτες του πλανήτη, με το βλέμμα στραμμένο στο ημερολόγιο και έχοντας ανακοινώσει πακέτα διάσωσης δισεκατομμυρίων ευρώ, προσπαθούν να υπολογίσουν πότε θα πρέπει να πουν στους πολίτες ότι μπορούν να επιστρέψουν στη δουλειά, ακόμα κι αν αυτό θα σημάνει νέο κύκλο κρουσμάτων και θανάτων!
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας σχεδιάζει το σταδιακό «άνοιγμα» της χώρας από τις 4 Μαίου, αλλά πιέζεται από επιχειρηματίες και λόμπι του πλούσιου Βορρά να κινηθεί γρηγορότερα.
Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ήταν από τους πρώτους που κατέδειξε το δίλημμα, εκφράζοντας την αγωνία του για την εξισορρόπηση των μέτρων καραντίνας έναντι στην επιτακτική ανάγκη να βγει η οικονομία αλώβητη από την πανδημία. «Είναι αδύνατο να ζήσουμε -ακόμη και στην αυτοαπομόνωση-, αν δεν συνεχίσουμε την οικονομική δραστηριότητα που απλά μας επιτρέπει να… ζήσουμε» παραδέχτηκε.
Κυνική παραδοχή ακόμα και αν συνυπολογίσει κανείς πως ο ένοικος του Ελιζέ είναι ανάμεσα στους επικεφαλής κρατών που δεν εκμεταλλεύτηκαν την υγειονομική κρίση για να πετσοκόψουν μισθούς, συντάξεις και εργατικά δικαιώματα, εξαγγέλλοντας μάλιστα -μεταξύ άλλων- τη διάθεση 100 δισ. ευρώ για τη στήριξη της οικονομίας και την κατάργηση 750.000.000 φορολογικών υποχρεώσεων και εισφορών.
Ο Μακρόν εν τέλει ανακοίνωσε παράταση του lockdown τουλάχιστον έως τις 11 Μαΐου, αποδεικνύοντας πως δεν είναι εύκολο να τα βάλεις όλα στη ζυγαριά, και το Παρίσι -επιδεικνύοντας ταχύτατα αντανακλαστικά- αναθεωρούσε την ίδια ώρα επί τα χείρω τις οικονομικές προβλέψεις για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης. Ο Μπρουνό Λεμέρ δήλωσε σχετικά πως η γαλλική οικονομία αναμένεται τώρα να συρρικνωθεί κατά 8% φέτος αντί για 6% που ήταν η πρόβλεψη την περασμένη εβδομάδα.
Φυσικά, δεν είναι λίγοι (κυβερνητικοί και όχι μόνο) αυτοί που δεν βλέπουν με καλό μάτι την παράταση των μέτρων που θα ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στα δημόσια οικονομικά, διογκώνοντας το δημοσιονομικό έλλειμμα του δημόσιου τομέα (στο μεταπολεμικό επίπεδο ρεκόρ του 9% του ΑΕΠ) και ζητούν πιο άμεσα επιστροφή στην κανονικότητα, σε όσο περισσότερους τομείς αυτό είναι εφικτό.
Χαλάρωση παρά την αντίθεση των πολιτών
Μία από τις πλέον πληγείσες από τον νέο κορωνοϊό χώρες παγκοσμίως, η Ισπανία, θα παρατείνει την καραντίνα του πληθυσμού της για άλλες δύο εβδομάδες, έως και τις 9 Μαΐου, δήλωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της, Πέδρο Σάντσεθ. Σημείωσε, ωστόσο, ότι τα αυστηρά μέτρα απομόνωσης θα χαλαρώσουν για τα παιδιά, τα οποία θα μπορούν να βγαίνουν από τις 27 Απριλίου με «περιορισμένο» τρόπο και «υπό όρους, προκειμένου να αποφευχθεί η μετάδοση» της νόσου Covid-19 κι ενώ δεν είχαν το δικαίωμα αυτό από την έναρξη της καθολικής καραντίνας την 14η Μαρτίου.
Στη Γερμανία, όπου το Βερολίνο επεξεργάζεται ήδη το σχέδιο επί του οποίου θα καταστεί εφικτό να επανεκκινήσει η οικονομία. Οι πολίτες μπορεί να μην το επιθυμούν (έρευνα του Ινστιτούτου YouGov έδειξε πως το 44% υποστήριξαν την παράταση των μέτρων, το 12% μάλιστα τάσσεται υπέρ της ενίσχυσής τους), οι επιστήμονες να το κρίνουν πρόωρο, όμως η κυβέρνηση γνωρίζει πως ακόμα και η «ατμομηχανή» της Ευρώπης δεν αντέχει τη βαθιά ύφεση που θα ακολουθήσει. Σύμφωνα με την Άνγκελα Μέρκελ εκτός από το άνοιγμα των μικρότερων καταστημάτων που θα πραγματοποιηθεί αύριο Δευτέρα του Πάσχα, τα σχολεία θα ανοίξουν σταδιακά από τις αρχές Μαΐου.
Στην γειτονική Αυστρία η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει και σε μια δεύτερη φάση σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων, αυτή τη φορά στους χώρους του αθλητισμού και του πολιτισμού. Με την πρώτη φάση χαλάρωσης των μέτρων, που ισχύει από τα μέσα της εβδομάδας και περιλαμβάνει τη σταδιακή επανεκκίνηση της οικονομίας με την επαναλειτουργία εμπορικών καταστημάτων και κάποιων επιχειρήσεων, η Αυστρία είναι μία από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη που προχωρά σε σταδιακή άρση των μέτρων και σε μερική επιστροφή σε κάποια κανονικότητα, στηριζόμενη προφανώς στα αρκετά ενθαρρυντικά μηνύματα από την εξέλιξη της νόσου στη χώρα.
Παράλληλα, όμως, η κυβέρνηση συνασπισμού του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος και των Πρασίνων δεν παραλείπει να τονίζει τη σημασία των μέτρων στην αντιμετώπιση της κρίσης και να ζητά την πειθαρχία στην περαιτέρω τήρησή τους.
Την ίδια ώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, μία από τις σκληρότερα πληγείσες από την πανδημία χώρες, η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον δέχεται επικρίσεις από την αντιπολίτευση, καθώς δεν έχει παρουσιάσει στρατηγικό σχέδιο για την επόμενη φάση, της άρσης των περιοριστικών μέτρων.
Πόσο μάλλον που κρατικό ινστιτούτο προβλέπει ότι μία περίοδος τρίμηνης ισχύος των περιοριστικών μέτρων, συνοδευόμενη από τρίμηνη προοδευτική άρση τους, θα κοστίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο μία ιστορική πτώση κατά 13% του ΑΕΠ, επιπλέον 2.000.000 ανέργους και δημόσιο έλλειμμα στο 14% του ΑΕΠ.
Στην Πορτογαλία, από την άλλη πλευρά, είναι οι επικεφαλής επιχειρήσεων, τα συνδικάτα και οι γιατροί που ασκούν πιέσεις στην κυβέρνηση να ενισχύσει τα μέτρα δημόσιας υγείας, ώστε να επιτρέψει τη σταδιακή χαλάρωση του πανεθνικού lockdown που έχει επιβληθεί. Σε επιστολή που εστάλη στον πρωθυπουργό της χώρας Αντόνιο Κόστα και τον πρόεδρο Μαρτσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, οι 167 υπογράφοντες προτρέπουν την κυβέρνηση να κάνει υποχρεωτική τη χρήση προστατευτικών μασκών και να εγκαταστήσει ανέπαφα μηχανήματα με αντισηπτικό χεριών στους δημόσιους χώρους.
Ο επικεφαλής για θέματα υγείας της Ιρλανδίας, ο Άντονι Χόλοχαν, δήλωσε την Πέμπτη ότι το πρώτο κύμα της επιδημίας του κορωνοϊού έχει περιοριστεί στον γενικό πληθυσμό. Αυτό δημιούργησε ελπίδες ότι τα μέτρα καραντίνας θα αρχίσουν να αίρονται από τις 5 Μαΐου. Όμως ο Χάρις προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε χαλάρωση των πιο αυστηρών μέτρων θα γίνει με αργούς ρυθμούς και σταδιακά. Οι άνω των 70 ετών έχουν σαφείς οδηγίες να μην βγαίνουν καθόλου έξω.
«Θα επιστρέψουν και τα κρούσματα»
Ωστόσο οι επιστήμονες προειδοποιούν: Όταν λήξει το lockdown, θα επανέλθουν τα κρούσματα. Όπως εξηγεί ο Μουτζντάμπα Ραχμάν, διευθυντής Ευρώπης του EurasiaGroup, είναι δεδομένο πως θα υπάρξει νέος κύκλος κρουσμάτων, καθώς τα μέτρα κοινωνικής απομάκρυνσης, ακόμα και τα πλέον ριζοσπαστικά, μπορούν να λειτουργήσουν μόνο προσωρινά, κι αυτό για να επιβραδύνουν την εξάπλωση της νόσου ώστε να αντέξουν τα δημόσια συστήματα υγείας.
Μόλις οι κυβερνήσεις άρουν τα μέτρα, όπως κάνει τώρα η Κίνα για να σώσει την οικονομία της και όπως δειλά δειλά αρχίζει να κάνει η Ιταλία, τα κρούσματα θα αυξηθούν πάλι, λέει ο Γερμανός ιολόγος Κρίστιαν Ντρόστεν, που ανέπτυξε το τεστ του κορωνοϊού, και σύμβουλος της γερμανικής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της νόσου. «Ως γιατρός που εκπαιδεύεται στην επιδημιολογία λοιμωδών νοσημάτων, μπορώ να πω μόνο το ίδιο πράγμα που λένε και οι συνάδελφοί μου. Με το που θα επαναλειτουργήσει η δημόσια ζωή, τα κρούσματα θα αναζωπυρωθούν».
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ένα εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο σε 12 με 18 μήνες, όμως η διατήρηση της κοινωνικής αποστασιοποίησης αυτό το διάστημα θα οδηγούσε εκτός από την οικονομική καταστροφή και σε παγκόσμια κατάθλιψη.
