Ο Γιάννης Μπέζος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου και της τηλεόρασης, ο οποίος εδώ και χρόνια έχει δώσει με πολλή δημιουργικότητα, φαντασία και αφοσίωση δουλειές που έχουν γράψει ιστορία στο σανίδι και στη μικρή οθόνη. Κυρίως όμως έχουν αφήσει ένα όμορφο αποτύπωμα στην ψυχή και τη μνήμη του θεατή.
- Συνέντευξη στη
Μαρία Ανδρέου
Το «Enjoy»* τον συνάντησε πριν από τη μεγάλη του περιοδεία με την παράσταση «Οι γαμπροί της Ευτυχίας». Στη συζήτηση που είχαμε μαζί του σταθήκαμε ιδιαίτερα στη σκέψη του ότι «η τέχνη και δη στην Ελλάδα δεν είναι για τα εύκολα αλλά για τα δύσκολα». Είναι μεγάλη χαρά να ακούς έναν αξιόλογο καλλιτέχνη που έχει πολιτική τοποθέτηση και το θάρρος να τη λέει. Μιλήσαμε επίσης για τη σειρά του ΑΝΤ1 «Μην ψαρώνεις», για την οποία ο Γιάννης Μπέζος τα βάζει… με τους τηλεθεατές. «Βαρέθηκα να ακούω ότι το κοινό διαμαρτύρεται και ότι είναι δυσαρεστημένο για την τηλεόραση που βλέπει. Λοιπόν, αν έχουν μαγειρικές απαιτήσεις και στη βραδινή ζώνη, εκτός από την πρωινή και τη μεσημεριανή, ας μην ενοχλούνται για το επίπεδό της, γιατί γίνονται και ποιοτικά σίριαλ με μεράκι,τα οποία δεν τα βλέπουν» λέει χαρακτηριστικά.
- Κύριε Μπέζο, οι πρώτοι μεταπολεμικοί συγγραφείς της ελληνικής κωμωδίας, όπως ο Νίκος Τσιφόρος και ο Πολύβιος Βασιλειάδης, αγαπούσαν με πάθος τη ζωή, γιατί είχαν ζήσει την Κατοχή. Τα θεατρικά έργα τους ακούμπησαν τότε τον κόσμο και του πρόσφεραν μεγάλη παρηγοριά. Θεωρείτε σήμερα, που ο Ελληνας είναι σαν να βγαίνει από έναν μεγάλο «οικονομικό πόλεμο», ότι οι «Γαμπροί της Ευτυχίας» μπορούν να μας ελαφρύνουν την καρδιά;
Η κωμωδία πιστεύω ότι δεν έχει να κάνει με πολέμους και οικονομικές κρίσεις. Η κωμωδία από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα ακολουθεί τη φύση και τη ζωή. Έχει τη δική της πορεία και σε καιρούς ειρηνικούς και σε καιρούς πολέμου. Στέκεται εκεί, ψηλά. Και ευτυχώς. Χαίρομαι πολύ που σκηνοθετώ αυτήν την εξαιρετική φάρσα με χαρακτήρες ελληνικούς, με φυσιογνωμίες γνωστές σε όλους μας, αναγνωρίσιμες, με τις οποίες μπορεί καθένας μας να ταυτιστεί. Πήρα ένα κείμενο στα χέρια μου άρτιο, διαμάντι, και αυτό που προσπάθησα και πέρσι και φέτος με τους «Γαμπρούς της Ευτυχίας» να κάνω στο θέατρο και τώρα με την καλοκαιρινή περιοδεία είναι να βγάλω το αβίαστο γέλιο, το καθαρό γέλιο, αυτό που βγαίνει από την ψυχή. Οι «Γαμπροί της Ευτυχίας» είναι ένα στοίχημα κοινού ρυθμού, ηθοποιών και θεατών. Το μεγάλο και πηγαίο γέλιο είναι ο στόχος. Η προϋπόθεση είναι η χαρά των ανθρώπων της σκηνής.
- Με τόσα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που έχει ο Έλληνας πιστεύετε ότι έχει διάθεση να γελάσει; Γελάει με την καρδιά του στο θέατρο ή είναι λίγο μαγκωμένος;
Αν η κωμωδία είναι καλή, αν αυτό που βλέπει του αρέσει και του προκαλεί το γέλιο, τότε, ναι, έχει όρεξη να γελάσει. Δεν θα σκεφτεί εκείνη τη στιγμή τα οικονομικά του προβλήματα. Θα τον παρασύρει το έργο, η εξέλιξη της φάρσας. Μα όσοι έρχονται στο θέατρο και πληρώνουν εισιτήριο έρχονται με την ανάγκη να γελάσουν. Αρα μιλάμε για ένα κοινό με μεσογειακό ταμπεραμέντο, που είναι στο DNA του η κωμωδία, χαμογελαστό, που αντιδρά στη φαρσοκωμωδία, την αγαπάει. Αν το κείμενο είναι έξυπνο, φυσικά και θα γελάσει.
- Σας το λέω γιατί η εποχή μας είναι δύσκολη. Έχουμε βγει στην επιφάνεια ύστερα από αλλεπάλληλα Μνημόνια και είμαστε όλοι μας πολύ κουρασμένοι…
Πιστεύω ότι αν ανατρέξουμε στην ελληνική ιστορία από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα δεν θα βρούμε μια εύκολη εποχή. Λίγα χρόνια ήταν ειρηνικά. Να μιλήσουμε για ποια εποχή; Τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, του Βαλκανικούς, τη Μικρασιατική Καταστροφή, τους πρόσφυγες, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Εμφύλιο, τη μετανάστευση, τη φτώχεια, τη χούντα, τη Μεταπολίτευση; Άρα η τέχνη στην Ελλάδα δεν έχει φτιαχτεί για τα εύκολα, αλλά για τα δύσκολα! Μέσα σε αυτά έχει ανθήσει, με τα δύσκολα πορεύεται και μέσα από αυτά αντλεί έμπνευση και η κωμωδία. Είναι ανάγκη το θέατρο και ο κινηματογράφος να είναι ζωντανά, να αφουγκράζονται την κοινωνία και να κάνουν τη δική τους συνταγογράφηση…
- Στους «Γαμπρούς της Ευτυχίας» βλέπουμε τον αδερφό να παραμένει ανύπαντρος για χάρη της αδερφής του που δεν λέει να παντρευτεί, γιατί είναι λίγο ιδιότροπη, όχι τόσο ομορφούλα, ενώ έχει περάσει και η πρώτη νιότη της. Πόσο καλή ή κακή είναι η προσκόλληση στην οικογένεια;
Έχει και τα καλά της η ελληνική οικογένεια, έχει και τα άσχημά της και δυστυχώς εξακολουθεί να τα έχει. Παρ’ όλα αυτά είναι ένας πολύ σημαντικός θεσμός στην Ελλάδα και κυρίως στις μεσογειακές χώρες, που λείπουν οι δομές του κράτους και αναπληρώνεται το κενό από την οικογένεια. Οσο και να θέλουμε να λέμε ότι ανήκουμε «εις την Δύσιν», γεωγραφικά είμαστε πολύ κοντά στην Ανατολή και εκεί η οικογένεια έχει πρωταρχικό ρόλο. Αλλά και η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία έχει διαφορετικό προσανατολισμό από την Καθολική και αυτό βέβαια μας έχει επηρεάσει στον τρόπο ζωής. Πάντως, στα δύσκολα η ελληνική οικογένεια πάντα βοηθά. Είναι το πρώτο κοινωνικό κύτταρο το οποίο μας φροντίζει και συνεχίζει μέχρι το τέλος της ζωής μας. Εδώ όμως βλέπω και την αρνητική πλευρά, γιατί πολύ εύκολα περνά η οικογένεια στην υπερπροστασία ή στην επιβολή των δικών της θέσεων ζωής στα μέλη της. Αλλά «Οι γαμπροί της Ευτυχίας» δεν κάνουν κοινωνική κριτική για τα ήθη και τις αξίες της ελληνικής οικογένειας. Δεν τους νοιάζει αυτό. Το έργο είναι μια θεότρελη φάρσα με άκρως κωμικούς χαρακτήρες.
- Αναγνωρίζουμε οικεία πρόσωπα στην κωμωδία;
Πάντα. Η ελληνική φαρσοκωμωδία είναι κομμάτι μας. Θα μας αποκαλύπτει ένα τμήμα του εαυτού μας, που παραφυλάει κρυφογελώντας για να τρομάξει την περιβόητη στις μέρες μας «σοβαρότητά» μας.
- Πώς βλέπετε τη στροφή της ελληνικής κοινωνίας προς τη Δεξιά;
Δυστυχώς η Αριστερά, η Κεντροαριστερά στη χώρα μας, άλλα έλεγε ως αντιπολίτευση και άλλα έκανε ως κυβέρνηση. Μάλλον όταν η αντιπολίτευση γίνεται κυβέρνηση, συνειδητοποιεί ότι τη χώρα μας τη διοικούν οι θεσμοί της Ευρώπης και εκεί πρέπει να συμπλεύσεις μαζί τους, αλλιώς, από τη στιγμή που δανείζεσαι από αυτούς, τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα αν ορθώσεις το ανάστημά σου και τους πας κόντρα. Αν πούμε κάτι άλλο, θα ήταν επιπόλαιο. Γι’ αυτό σας μιλάω τόσο ρεαλιστικά. Έκλεισε ένας κύκλος διακυβέρνησης με την Αριστερά, ξεκινά ένας κύκλος διακυβέρνησης με τη Δεξιά. Θα περίμενε κανείς από την Αριστερά να προστατεύσει κατά τη διακυβέρνησή της όχι μόνο τα κατώτερα στρώματα αλλά κυρίως τη μεσαία τάξη που κινεί την αγορά και την ανάπτυξη. Από την πρωτογενή ανάπτυξη και την αγροτιά μέχρι τον τουρισμό και την τέχνη. Δυστυχώς δεν έκανε κάτι τέτοιο, αλλά και την υπερφορολόγησε. Τους πλούσιους κανείς δεν τους άγγιξε, όπως γίνεται πάντα. Αλλά αυτό παγκοσμίως δεν το περιμένει και κανείς να γίνει… Λίγοι κατέχουν τον πλούτο και γι’ αυτούς υπάρχουν άλλα μέτρα και σταθμά. Το θέμα είναι η μεσαία τάξη και τι κάνεις γι’ αυτήν. Δυστυχώς στην Ελλάδα συμπεριφερόμαστε ακόμη σαν υπήκοοι μιας άλλης χώρας, σαν ραγιάδες…
- Γιατί συμβαίνει αυτό;
Δεν θα σας πω ότι φταίνε οι άλλοι, οι έξω. Φταίμε εμείς. Οταν θα αλλάξουμε εμείς τη σκέψη μας, θα αλλάξει και ο τόπος μας. Και ας αρχίσουμε από τα πιο απλά. Γιατί δεν τηρούμε στη χώρα μας τους νόμους; Γιατί δεν τους σεβόμαστε; Γιατί παρανομούμε; Πώς θα λειτουργήσει ένα κράτος μέσα στην ανομία και στο λάδωμα; Αυτή δεν είναι σωστή δημοκρατία. Οι θεσμοί μας είναι τραυματισμένοι γιατί εμείς δεν τους σεβόμαστε. Τι να τις κάνουμε τις μεταρρυθμίσεις, όταν το υπάρχον Σύνταγμα δεν το σεβόμαστε;
- Πιστεύετε ότι η Ευρώπη όπως έχει διαμορφωθεί είναι μια αμιγώς οικονομική ένωση των λαών της ή έχει καταφέρει να είναι μια ουσιαστική κοινωνική και πολιτιστική ένωση;
Μου φαίνεται απίθανο να ενωθεί η Ευρώπη πολιτιστικά, πέρα από την κοινή θρησκεία που όλες οι χώρες είναι χριστιανικές. Άλλη κουλτούρα έχουν οι Γερμανοί, άλλη οι Γάλλοι, άλλη οι Βρετανοί, άλλη οι Ισπανοί και μην ξεχνούμε ότι για αιώνες αυτές οι χώρες ήταν σε πολέμους. Δεν είναι εύκολο παραδοσιακά σοσιαλιστικές χώρες να τα βρούνε με τη Γερμανία και με τον τρόπο που κυβερνά σήμερα όλη την Ευρώπη. Και φυσικά χώρες όπως η Βρετανία, με ισχυρή οικονομία, με αποικιακή νοοτροπία μιας πρώην αυτοκρατορίας, δεν μπορεί να καθίσει και να ελέγχεται από τα γερμανικά συμφέροντα. Είναι ισχυρές χώρες, πολύ μεγάλες, με αντικρουόμενα συμφέροντα… Βλέπετε τώρα τι γίνεται με την Ιταλία, που δεν είναι διατεθειμένη να κάνει πίσω στις σκληρές τραπεζικές επιταγές της Ε.Ε.; Αν δεν κάνουν πίσω οι Βρυξέλλες, θα έρθουν μεγάλη ρήξη και κρίση. Προς το παρόν μιλάμε για μια αμιγώς νομισματική ένωση. Το να συνεννοηθούν 28 χώρες με διαφορετική κουλτούρα, πολιτισμό, ιστορία, ήθη και έθιμα μου φαίνεται αδύνατον. Θέλει πολύ χρόνο. Η ένωση δεν μπορεί να έρθει μέσα από ένα κοινό υποχρεωτικό τραπεζικό σύστημα. Αντιμετωπίζεται το ίδιο ένας λαός από τη βόρεια Ευρώπη με τους λαούς του Νότου; Μιλάμε για διαφορετική νοοτροπία.
- Είδαμε να δρα η Ευρώπη με κοινό λόγο στην περίπτωση της κυπριακής ΑΟΖ… Εστειλαν όλες οι χώρες μαζί ένα τελεσίγραφο στον Ερντογάν…
Γιατί εκεί τα γαλλικά, τα ιταλικά συμφέροντα είναι κοινά. Ο πλούτος ενώνει. Στα δύσκολα θυμόμαστε την παραδοσιακή ιστορική φιλία των λαών της Ευρώπης. Αστεία πράγματα. Η πολιτική του Ερντογάν ενώνει τους Ευρωπαίους και θυμούνται τα κοινά ευρωπαϊκά σύνορα. Γιατί στη θάλασσα υπάρχουν πλούτος και εκμετάλλευση. Η ενέργεια μας ενώνει, η παραγωγή. Οταν είχε ξεκινήσει όμως το θέμα με τους πρόσφυγες, στην Ελλάδα ήμασταν μόνοι μας, τότε δεν μιλούσαν για κοινά σύνορα. Μέχρι που το πρόβλημα τους άγγιξε και αυτούς.
- Πότε θα αλλάξει η Ελλάδα;
Έπειτα από πολλές γενιές. Όταν αλλάξει η παιδεία μας. Δεν περιμένω να αλλάξει τίποτα από αύριο, καμία ιστορική μετατροπή. Δεν αλλάζουν τα πράγματα χωρίς παιδεία, δουλειά. Με αυτά τα δύο έρχεται το αποτέλεσμα. Δεν φταίει μόνο το γεγονός ότι ως λαός χάσαμε την Αναγέννηση λόγω τουρκικού ζυγού, είναι ότι σχεδόν ύστερα από 200 χρόνια από την απελευθέρωση του κράτους λειτουργούμε με τη νοοτροπία του ρουσφετιού. Η αλλαγή θα έρθει στην Ελλάδα όχι με κάτι το ανατρεπτικό, αλλά με την κοινή λογική. Δηλαδή να σεβόμαστε τους νόμους. Με φυσιολογικό… τρόπο. Σας μίλησα για την παιδεία, γιατί η παιδεία ήταν πάντα προβληματική στη χώρα μας. Τα σχολεία αφήνουν τα παιδιά μας αμόρφωτα. Δεν μιλάνε καλά ελληνικά, άρα δεν σκέφτονται σωστά τόσο εθνικά όσο και οικουμενικά.
- Ποιος είναι ο καλός πολιτικός;
Αυτός που λέει αλήθεια στον λαό, που δεν του λέει «μπράβο», που δεν τον παραμυθιάζει. Ο ελληνικός λαός δυστυχώς αρέσκεται στα παραμύθια. Αλλά τι να κάνουμε, πρέπει να ακούσουμε κι αυτά που δεν μας αρέσουν, που δεν μας κάνουν, τα οποία αρνούμαστε. Όπως ο γιατρός λέει στον ασθενή του να προσέξει τη διατροφή του γιατί θα έχει προβλήματα, έτσι και ο πολιτικός πρέπει να πει στον ψηφοφόρο ποια είναι η οικονομική κατάσταση της χώρας.
- Καλά κάνουν τα παιδιά μας που μεταναστεύουν;
Και τι να κάνουν; Να κάτσουν να μείνουν μέσα στη μιζέρια; Καλά κάνουν και θέλουν να πιάσουν τη ζωή από τα μαλλιά τώρα που έχουν τα νιάτα τους και έχουν λαμπρά πτυχία στα χέρια τους. Αν δεν δημιουργήσουν τώρα, τότε πότε;
- Το θέατρο δούλεψε μέσα στην κρίση;
Στο θέατρο πάντα θα δουλεύουν οι καλές παραστάσεις, ανεξαρτήτως κρίσης.
- Πώς σας φαίνεται η τηλεόραση σήμερα;
Ο κόσμος ζητά καλή τηλεόραση. Ε, λοιπόν, φέτος κάποια κανάλια τού έδωσαν καλή τηλεόραση. Γιατί δεν είδαν καλές σειρές μυθοπλασίας και είδαν ριάλιτι; Γιατί μας κάνουν τον «δύσκολο» οι τηλεθεατές; Λοιπόν, και ο κόσμος έχει την ευθύνη του για την τηλεόραση που θέλει και το κατάλαβα φέτος όχι με τη «Ζωή εν τάφω» στην ΕΡΤ, που ήταν μια ιδιαίτερη σειρά, αλλά με το σίριαλ του ΑΝΤ1 «Πέτα τη φριτέζα». Γιατί στις 9 το βράδυ ο τηλεθεατής βλέπει ανοησίες και «φαστ-φουντ» δουλειές και όχι παραγωγές με ποιότητα και μεράκι; Βαρέθηκα να ακούω ότι το κοινό διαμαρτύρεται και ότι είναι δυσαρεστημένο. Λοιπόν, αν έχουν μαγειρικές απαιτήσεις και στη βραδινή ζώνη, εκτός από την πρωινή και τη μεσημεριανή, να μην ενοχλούνται. Ας βλέπουμε επί 24 ώρες σεφ να μαγειρεύουν. Αυτό θέλουν, αυτό θα έχουν.
*Το «Enjoy» κυκλοφορεί δωρεάν με την «κυριακάτικη δημοκρατία»
