H επερχόμενη βιογραφική ταινία του Pablo Larraín για τη μοναδική Μαρία Κάλλας, με πρωταγωνίστρια την Angelina Jolie, ήταν αρκετή για να επανέλθει ξανά στην επικαιρότητα ο θρύλος που λέγεται «Ωνάσης» και η Ελλάδα να μπει και πάλι στο προσκήνιο του παγκόσμιου star system.
- Από τον Νίκο Νικόλιζα
Αν και το όνομα Ωνάσης ποτέ δεν πρόκειται να σβήσει από την Ελλάδα, ωστόσο η είδηση και μόνο των γυρισμάτων της χολιγουντιανής ταινίας στη χώρα μας ξύπνησε μνήμες από την εποχή της δυναστείας του Ελληνα κροίσου!
Η Λευκάδα φέτος, και ειδικότερα το Νυδρί, είχε περισσότερο κόσμο από κάθε άλλη φορά, καθώς πλήθος διεθνών ΜΜΕ κάλυπτε κάθε βήμα της Jolie, η οποία μεταμορφώθηκε σε Μαρία Κάλλας. Με αφορμή την ταινία «Maria», η «Espresso» βρέθηκε στα χώματα του Ωνάση στο Νυδρί και κατέγραψε τρεις μοναδικές μαρτυρίες των τελευταίων ανθρώπων που εργάστηκαν για εκείνον τόσο πάνω στη θαλαμηγό «Χριστίνα» όσο και στον θρυλικό Σκορπιό, το νησί που λάτρεψε όσο και τα παιδιά του.
Εβλεπε τα πάντα
Ενα από τα ονόματα που από την εποχή του Ωνάση έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στο Νυδρί και στη Λευκάδα είναι εκείνο του Γιώργου Χατζητάκη. Του ανθρώπου που από το 1962, όταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης τον προσέλαβε για τη θαλαμηγό του «Χριστίνα», και μέχρι το 2001 υπηρετούσε το ίδρυμα πάνω στον Σκορπιό. Ο Γιώργος Χατζητάκης ήταν ο «άνθρωπος σκιά» του Αριστοτέλη Ωνάση. Είναι εκείνος που ήταν παρών στον γάμο του με την Τζάκι Κένεντι, στις φιλοφρονήσεις του Ελληνα κροίσου στη Μαρία Κάλλας, εκείνος που υπηρέτησε τον Τσόρτσιλ πάνω στη θαλαμηγό όταν ήταν φιλοξενούμενος του Ωνάση. Παρών, όμως, και στις τραγικές στιγμές της οικογένειας! Τόσο με το αεροπορικό δυστύχημα του Αλέξανδρου όσο και με τις «κακοτοπιές» της Χριστίνας Ωνάση. Συναντήσαμε έπειτα από πολύ κόπο τον άνθρωπο που είδε το τέλος της δυναστείας Ωνάση στο Νυδρί μέσω φίλων, οι οποίοι τον έπεισαν να μας μιλήσει, αν και ο ίδιος δεν το έχει ξανακάνει ποτέ στο παρελθόν. «Είχα ορκιστεί να μη μιλήσω ποτέ. Θεωρώ, όμως, ότι με όσα πω ίσως βάλω ένα λιθαράκι στην ιστορία του ογκόλιθου που λέγεται Ωνάσης» είναι τα πρώτα του λόγια, όταν τον συναντήσαμε στο Νυδρί, κάτω από το χάλκινο άγαλμα του Ελληνα κροίσου, που με δική του πρωτοβουλία δημιουργήθηκε στο σημείο του λιμανιού.
Σαν σε ταινία
«Εγώ ήμουν δίπλα στον Αρίστο, πάνω στο βαπόρι “Χριστίνα”, από το 1962 έως και το 1977, οπότε και η κόρη του Χριστίνα αποφάσισε να το δώσει στο κράτος. Εκτοτε έως και το 2001 ήμουν στον Σκορπιό με απόφαση της Χριστίνας Ωνάση» λέει ο Γιώργος Χατζητάκης, ο οποίος βλέπει τη ζωή του να περνάει μπροστά από τα μάτια του σαν φιλμ ταινίας, για χάρη της «Espresso». Toυ ζητάμε να ξεκινήσει την ιστορία του δίπλα στον Ωνάση από την αρχή. «Εντελώς τυχαία έπιασα δουλειά στον Αρίστο. Βρέθηκα σε ένα καφενεδάκι που έψαχναν εργάτες για δουλειά στον Πειραιά. Τότε έψαχνε ο Ωνάσης έναν καμαρότο. Λέει ο καφετζής “αυτός ψάχνει για δουλειά”. Με βλέπει ο άνθρωπος του Ωνάση, με ρώτησε κάποια πράγματα και μετά με έστειλε στη Γλυφάδα. Από εκεί το βαρκάκι με έβαλε στο “Χριστίνα”, και το ίδιο βράδυ φύγαμε για Μόντε Κάρλο. Η πρώτη μας επαφή με τον Ωνάση ήταν το καλοκαίρι του ’63, όταν ήρθαμε στον Σκορπιό». Τα λόγια του, απλά και λιτά. Θυμάται τα πάντα με πλήρη διαύγεια. Οπως και τότε που πρωτόπιασε δουλειά. «Θυμάμαι ήταν η εποχή που ο Ωνάσης ήθελε να αγοράσει τον Σκορπιό. Ομως, δεν είχε αποφασίσει ποιο από τα νησάκια τού κάνει. Κάναμε μια βόλτα με τη θαλαμηγό και τελικά αποφάσισε πως θα κάνει τον Σκορπιό τον δικό του επίγειο παράδεισο. Τα συμβόλαια τα υπέγραψε τέλος του ’63 και τα πρώτα συνεργεία μπήκαν στο νησί στις αρχές του ’64. Εδώ στο Νυδρί οι κάτοικοι ήταν πολύ λίγοι. Τον δέχτηκαν με μεγάλη δυσπιστία στην αρχή, γιατί φοβούνταν ότι θα τους καταστρέψει το τοπίο. Είχε ένα πρόβλημα με το νερό, δεν ήθελαν να του δώσουν νερό από το Νυδρί για να το μεταφέρει στον Σκορπιό. Ετσι αποφάσισε να αγοράσει κάποια οικόπεδα, έκανε γεωτρήσεις και βρήκε δικό του νερό. Στην αρχή το κουβαλούσε με φεριμπότ και αργότερα έκανε υπόγειο αγωγό».
Ο Γιώργος Χατζητάκης, όπως μας είπε, «κρατάει» όλες τις αναμνήσεις από τον Ωνάση σαν κόρη οφθαλμού. Και αυτό γιατί θεωρεί πως όλη η περιοχή στο Νυδρί φτιάχτηκε από τον Ωνάση και πήρε τεράστια αξία σε παγκόσμια κλίμακα. «Ο Ωνάσης ως άνθρωπος είχε τις καλές του, είχε και τις κακές του, όπως όλοι μας. Ηταν Ελληνας της Μικράς Ασίας και δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του. Πολύ δουλευταράς. Κάποτε που μου είπε την ιστορία του, έλεγε πως είχε πολλά προβλήματα εκεί με έναν Τούρκο αξιωματικό. Ομως, δεν ήθελε να θυμάται το παρελθόν, κατά έναν μυστήριο τρόπο. Απέφευγε να μιλάει για όλη τη ζωή του, παρά μόνο για όσα εκείνος ήθελε».
Μέσα στο «Χριστίνα» ο Γιώργος Χατζητάκης είχε αναλάβει να είναι καμαρότος του Ωνάση και με τον καιρό εξελίχθηκε να τροφοδοτεί όλο το καράβι και να έχει αναλάβει τη σίτισή του. Οι προσωπικότητες που πέρασαν από τη θαλαμηγό σήμερα φαντάζουν μυθικά πρόσωπα. «Είδα πολύ μεγάλες προσωπικότητες. Καταρχάς είδα τον Τσόρτσιλ. Ερχόταν κάθε Ιούλιο για έναν μήνα και ήταν, θα έλεγα, ο αγαπημένος του Ωνάση. Την τελευταία φορά μπήκε μέσα στο βαπόρι με αναπηρικό αμαξίδιο. Τον είχαμε πάρει από το Μόντε Κάρλο. Επίσης, είχαμε φιλοξενήσει την Γκρέις Κέλι, τον Ρενιέ, την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, τον Εντι Γουίλιαμς και, φυσικά, τη Μαρία Κάλλας, που ήταν συνεχώς μαζί μας και την έβλεπα ανελλιπώς έως το 1968».
Οι συνήθειες του κροίσου
Ο Γιώργος Χατζητάκης θυμάται και τα τεράστια τραπέζια που έστηναν για τους εκλεκτούς καλεσμένους του Ελληνα κροίσου. «Ο Ωνάσης ήταν ο πιο γενναιόδωρος οικοδεσπότης. Τα τραπέζια είχαν πάνω από κάθε είδους χαβιάρι μέχρι ό,τι πιο ακριβό υπήρχε στον κόσμο εκείνη την εποχή από εδέσματα. Είχε έναν Γάλλο και έναν Ελληνα μάγειρα. Ο Ωνάσης προτιμούσε την ελληνική κουζίνα. Περνούσε κατά τις 11 το πρωί και έλεγε στον μάγειρα τον Μπάμπη “Μπάμπη, βάλε μου να δοκιμάσω” και έτρωγε εκείνη την ώρα. Μετά έλεγε σε εμένα “βάλε μου ένα ποτήρι κρασί” και τα πίναμε παρέα. Επίσης δεν θα ξεχάσω και τα πάρτι στον Σκορπιό που έκανε για τους προσκεκλημένους του. Εφερνε από την Αθήνα τον Σταμάτη Κόκοτα και τον Χρηστάκη, που ήταν οι αγαπημένοι του, και γλεντούσε μέχρι το πρωί» θυμάται με συγκίνηση και περηφάνια για όσα έζησε στο πλευρό του. «Η Μαρία (σ.σ.: Κάλλας) ήταν η πιο σπουδαία κυρία που γνώρισα ποτέ μου. Ηταν πολύ πράος χαρακτήρας. Πολλές φορές ο Αρίστος τής φώναζε χωρίς λόγο και εκείνη ούτε καν του κρατούσε κακία. Μια σωστή κυρία σε όλα της. Λάτρευε την Ελλάδα και μιλούσε με πολύ μεγάλο θαυμασμό για τη χώρα. Επίσης είχε τρελή αγάπη στον Ωνάση, όπως κι εκείνος στη Μαρία. Ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω τι συνέβη και χώρισαν» λέει με παράπονο, καθώς πιστεύει πως αν δεν γινόταν ο γάμος με την Τζάκι, η Μαρία και ο Αρίστος θα έμεναν για πάντα μαζί. «Για εμένα η Μαρία και ο Αρίστος δεν χώρισαν ποτέ στην πραγματικότητα. Θα σας πω τα γεγονότα όπως τα έζησα εγώ. Ημασταν στο Μαϊάμι και ξεκινήσαμε να φύγουμε. Κατά τον απόπλου μέσα στη θάλασσα παίρνει τηλέφωνο ο Ωνάσης και λέει “θα έρθει ένα επίσημο πρόσωπο, θα ήθελα να είστε όλοι προσεκτικοί”. Και όπως κι έγινε. Ηρθε η Τζάκι αντί της Κάλλας. Και μέσα σε έναν μήνα ανακοίνωσε τον γάμο τους. Οσοι ήμασταν πάνω στο “Χριστίνα” δεν καταλάβαμε ποτέ γιατί έγινε αυτός ο γάμος και πως διέλυσε τη σχέση του με τη Μαρία. Η Κάλλας τον υπεραγαπούσε. Θα σας πω κάτι και θα φανεί παράξενο: ακόμα και όταν είχε χωρίσει με τη Μαρία και ήταν παντρεμένος με την Τζάκι και είχε προβλήματα ο Ωνάσης εξαφανιζόταν για κάποιες μέρες. Πεταγόταν και έβλεπε τη Μαρία στο Παρίσι».
Στον γάμο της Τζάκι Κένεντι και του Ωνάση ο Γιώργος Χατζητάκης ήταν παρών και θυμάται λεπτομέρειες από εκείνη την ημέρα. Οπως θυμάται πως η πρώτη φορά που φιλοξένησαν στο «Χριστίνα» την Τζάκι ήταν το 1963, όταν ήταν σύζυγος του προέδρου της Αμερικής. «Τότε έκανε κρουαζιέρα στα νησιά και φτάσαμε μέχρι και το Αγιον Ορος και την Κωνσταντινούπολη. Στον γάμο της με τον Αρίστο ήρθαν, θυμάμαι, οι πιο στενοί συγγενείς και φίλοι του ζευγαριού. Ηταν δεν ήταν 50 άτομα και καμιά 400αριά δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο. Δεν θα ξεχάσω που ήταν κρυμμένοι παντού, σε κάθε γωνιά της περιοχής. Από τότε και μετά άρχισε το Νυδρί να παίρνει ζωή και να γίνεται τουριστικό θέρετρο με παγκόσμιο κύρος χάρη στο όνομα του Ωνάση» λέει ο Γιώργος Χατζητάκης, ο οποίος ακόμα και σήμερα βουρκώνει για τον άνθρωπο που του έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσει τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του κόσμου στο πλευρό του. Επίσης θυμάται ότι ποτέ δεν είχε δική του ασφάλεια για να κυκλοφορήσει στις χώρες όπου έδενε η θαλαμηγός: «Ο Αρίστος δεν φοβόταν για τη ζωή του και σας το λέω με πλήρη γνώση. Δεν είχε ούτε έναν φύλακα. Θυμάμαι, έβγαινε στη Νέα Υόρκη και περπατούσε με τις ώρες μόνος του. Το ίδιο στην Ελλάδα, το ίδιο στο Παρίσι, στην Ιταλία. Παρόλο που η Αστυνομία του ζητούσε να έχει προσωπική φρουρά».
«Δάκτυλος» Ρουσέλ
Λίγο πριν από το τέλος αυτής της μυθικής περιπλάνησης ο Γιώργος Χατζητάκης θυμάται και τον τελευταίο απόγονο της δυναστείας, την Αθηνά Ωνάση, και πώς έκλεισε ο κύκλος της δυναστείας. «Την Αθηνά την έφερε η Χριστίνα όταν γεννήθηκε το 1985 και μετά την ξανάφερε το 1995 σε ηλικία δέκα ετών. Τότε τη γνωρίσαμε για μία και μοναδική φορά. Και το κορίτσι αυτό δεν ξαναπάτησε ποτέ τα χώματα της Ελλάδας. Βέβαια, υπαίτιος είναι ο πατέρας της, ο Τιερί Ρουσέλ. Για το ότι η Αθηνά δεν αποδέχτηκε ποτέ την Ελλάδα, τον Σκορπιό και όλα τα άλλα, αιτία ήταν ο πατέρας της, ο οποίος ήθελε ίδιον όφελος τα πάντα. Την έκανε να μισήσει οτιδήποτε ελληνικό. Τον γνωρίσαμε και τον Τιερί. Ηταν ένας ξεπεσμένος πλούσιος και τίποτα άλλο. Ο μόνος που αγάπησε τη Χριστίνα ήταν ο Ρώσος, ο Καούζοφ. Ακόμα και όταν πέθανε η Χριστίνα εκείνος είχε αγοράσει σπίτι εδώ στο Νυδρί και τον πηγαίναμε στο εκκλησάκι και άναβε το καντηλάκι της στο μνήμα στον Σκορπιό. Ο Καούζοφ την έβαλε στον σωστό δρόμο και της έκοψε όλα τα υπνωτικά χάπια. Αν έμενε η Χριστίνα μαζί του θα ζούσε μέχρι σήμερα και θα είχε πάρει άλλη τροπή η ιστορία της δυναστείας Ωνάση»
«Ο Αλέξανδρος δεν ήθελε να βλέπει καθόλου την Κένεντι»
Φτάνοντας η συζήτηση στα παιδιά του και πώς ο ίδιος συναναστρεφόταν μαζί τους, ο Γιώργος Χατζητάκης θυμάται τον μοναδικό Αλέξανδρο και την ατίθαση Χριστίνα: «Η απώλεια του Αλέξανδρου ήταν τρομακτική για όλη την οικογένεια Ωνάση. Πολύ μεγάλη απώλεια. Θυμάμαι τον Αλέξανδρο να έρχεται συνέχεια στον Σκορπιό. Λάτρευε τον πατέρα του, τη θάλασσα και τον αέρα. Ηταν ένα εξαιρετικό πλάσμα και ο θάνατός του διέλυσε και τον Αρίστο. Η Χριστίνα ήταν εντελώς διαφορετικός χαρακτήρας. Στον Σκορπιό ήρθε μετά τον θάνατο του πατέρα της. Ερχόταν μια φορά τον χρόνο για καμιά μέρα και έφευγε. Και το είχε παράπονο ο Αρίστος αυτό. Με τον πατέρα της συναντιόταν μόνο στο Παρίσι. Ηταν πολύ ατίθαση και δεν είχε καμιά σχέση με τον χαρακτήρα του Αλέξανδρου. Τα παιδιά δεν αποδέχτηκαν ποτέ ούτε τη Μαρία ούτε την Τζάκι. Την πρώτη τη θεωρούσαν υπαίτια γιατί χώρισε από τη μητέρα τους ο πατέρας τους και τη δεύτερη δεν ήθελαν ούτε να τη βλέπουν. Θυμάμαι, μάλιστα, μια φορά στο λιμάνι ο Αλέξανδρος φώναζε στον πατέρα του “γιατί τη φέρνεις εδώ αυτήν;” Ο Αρίστος δεν πίστεψε ποτέ ότι έπεσε το αεροπλάνο με τον γιο του. Και τον έφαγε αυτό το μαράζι». Ρωτάμε την προσωπική άποψη του κυρίου Χατζητάκη για τον θάνατο του Αλέξανδρου και αν αυτός συνδέεται με τον γάμο του Αρίστου και της Τζάκι. Σκέφτεται. «Δεν νομίζω. Περισσότερο σχέση είχε ο θάνατός του με τα λόμπι πετρελαίου και όσα είχαν συμβεί εκείνη την εποχή παρά με την Τζάκι».
Στον Σκορπιό η ζωή ήταν κάτι πρωτόγονο. Ηρεμία, μπάνια και κυρίως όχι φωνές. «Κάθε πρωί θα έβλεπες τον Αρίστο να κατηφορίζει στο εκκλησάκι του και να κάθεται εκεί με τις ώρες. Τον θυμάμαι επίσης μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου το καλοκαίρι του ’73 να είναι εδώ, σκιά του εαυτού του. Το ίδιο και το καλοκαίρι του ’74, έμεινε εδώ όλους τους μήνες. Σαν να μην ήθελε να εγκαταλείψει καθόλου τον γιο του. Μετά τον θάνατό του ήταν ένας ζωντανός νεκρός. Θυμάμαι που τον βλέπαμε να γυρίζει από το εκκλησάκι όπου είχε θάψει τον γιο του, και ήταν ένα ερείπιο. Δεν μιλούσε σε κανέναν, δεν μας έκανε την παραμικρή σύσταση. Είχε αφεθεί στη μοίρα του. Και, φυσικά, όλοι εμείς το είχαμε καταλάβει ότι θα πεθάνει. Επειτα από τέσσερις μήνες άρχισαν η βλεφαρόπτωση και ο αργός θάνατός του».
Οι τελευταίες δραματικές ημέρες
Οι τελευταίες μέρες του Ωνάση, για τον Γιώργο Χατζητάκη ήταν και οι πιο δραματικές, καθώς ήταν κοντά στον Ελληνα κροίσο μέχρι την τελευταία του στιγμή: «Ο τελευταίος μήνας ήταν ο πιο δραματικός για τον Αρίστο. Ημουν κοντά του στο Παρίσι μαζί με την αδερφή του, τη Γαρουφαλίδου, και την κόρη του Χριστίνα. Η Τζάκι έλειπε στην Αμερική με τα παιδιά της όλο αυτό το διάστημα και ήρθε την ημέρα της κηδείας. Ηταν σαν ένα φυτό. Δεν είχε καμιά επαφή με το περιβάλλον. Ούτε έβλεπε ούτε άκουγε. Τον είχαν γυμνό πάνω σε ένα κρεβάτι μέχρι που πέθανε». Ρωτάμε τον Γιώργο Χατζητάκη αν είχε ακούσει και εκείνος για την ταρίχευση του Αλέξανδρου. Βουρκώνει και χαμηλώνει τα μάτια. «Ο Αλέξανδρος ήταν ταριχευμένος. Και θα σας πω κάτι που δεν έχω πει ούτε στους δικούς μου ανθρώπους. Οταν πέθανε η Χριστίνα χρειάστηκε να ανοίξουμε τον τάφο του Αλέξανδρου γιατί έμπαζε από κάπου νερά. Και αυτό που αντικρίσαμε ήταν κάτι που δεν μου φεύγει από το μυαλό. Υπήρχε κανονικά μέσα στον τάφο ο Αλέξανδρος σαν ζωντανός. Είχε μουμιοποιηθεί. Είχε το δέρμα του κανονικά. Τον είδα με τα μάτια μου και η εικόνα αυτή με συντροφεύει μέχρι και σήμερα».
