Σχεδόν καμία από τις ιδιωτικοποιήσεις ή τις σημαντικές επενδύσεις στη χώρα την τελευταία δεκαετία δεν χρηματοδοτήθηκε από ξένο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, αντίθετα οι διεθνείς επενδυτές που απέκτησαν πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία της Ελλάδα πήραν δάνεια από τις ελληνικές τράπεζες!
Ούτε οι Ευρωπαίοι ούτε οι (ελάχιστοι) Αμερικανοί επενδυτές ήρθαν στη χώρα μας μαζί με τις τράπεζές τους, αλλά απευθύνθηκαν στα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία τους χορήγησαν πλουσιοπάροχα δάνεια. Τελευταίο κρούσμα είναι η επικείμενη συμφωνία της Εθνικής Τράπεζας για χρηματοδότηση της αμερικανικής Mohegan που αναλαμβάνει το καζίνο στο Ελληνικό.
Εξαίρεση αποτέλεσαν ορισμένες ασιατικές τράπεζες που χρηματοδότησαν επενδύσεις στη χώρα μας ακολουθώντας επιχειρήσεις από την Κίνα ή τη Νότια Κορέα. Για παράδειγμα, η Bank of China συμμετέχει στο κοινοπρακτικό σχήμα που εξέδωσε ομολογιακό δάνειο 400.000.000 ευρώ για τον ΑΔΜΗΕ προκειμένου να χρηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής – Κρήτης. Βέβαια, η κινεζική State Grid κατέχει μειοψηφικό πακέτο και συμμετέχει στη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ.
Επιπλέον οι Κινέζοι περιορίζουν τη συμμετοχή τους, αφού το 2018 οι Bank of China και Industrial and Commercial Bank of China (ICBC) είχαν δώσει δάνειο 200.000.000 ευρώ στον ΑΔΜΗΕ. Τώρα το βάρος μεταφέρεται κυρίως στις ελληνικές τράπεζες που θα αναχρηματοδοτήσουν το συγκεκριμένο δάνειο. Επίσης μια κορεατική τράπεζα χρηματοδότησε τη συμμετοχή της LG στο σύστημα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στην Αθήνα που ανέπτυξε μαζί με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή.
Ο ΔΕΣΦΑ
Αντίθετα, στην περίπτωση του ΔΕΣΦΑ, που αγοράστηκε από την κοινοπραξία SENFLUGA Energy Infrastructure Holdings, στην οποία συμμετέχουν η ιταλική Snam, η ισπανική Enagas και η βελγική Fluxys (αρκετά αργότερα το 10% πέρασε στον όμιλο Κοπελούζου), δεν εμφανίστηκε καμία ευρωπαϊκή τράπεζα να χρηματοδοτήσει μια συμφωνία που έφτασε τα 535.000.000 ευρώ. Ούτε οι Ιταλοί ούτε οι Ισπανοί ούτε οι Βέλγοι τραπεζίτες έσπευσαν να χρηματοδοτήσουν την ιδιωτικοποίηση. Οι τρεις ισχυροί ενεργειακοί όμιλοι απευθύνθηκαν, πάλι, στην Εθνική Τράπεζα, που τους χορήγησε δεκαετές ομολογιακό δάνειο 350.000.000 ευρώ. Τα υπόλοιπα κεφάλαια προήλθαν από τα ταμεία των τριών ομίλων.
Πάντα τα ίδια
Την ίδια εικόνα συναντά κάποιος αν ξεψαχνίσει και τις άλλες μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις που έγιναν στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. Στις περισσότερες των περιπτώσεων ισχυροί ξένοι όμιλοι απέκτησαν πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία, ενίοτε κρατικά μονοπώλια που μεταμορφώθηκαν εν μια νυκτί σε ιδιωτικά μονοπώλια, χωρίς να προέλθει ούτε ευρώ από τις διεθνείς τράπεζες. Ολοι έσπευδαν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, δηλαδή στους Ελληνες φορολογουμένους, που το στήριξαν με νύχια και με δόντια τα τελευταία χρόνια.
Βέβαια, υπάρχει και ο αντίλογος, καθώς αρκετοί υποστηρίζουν πως σωστά οι ελληνικές τράπεζες χρηματοδότησαν αυτά τα «φιλέτα», γιατί θα πάρουν σίγουρα πίσω τα λεφτά τους. Πρόκειται δηλαδή για χρηματοδοτήσεις σχεδόν μηδενικού ρίσκου, αφού οι εταιρίες που ιδιωτικοποιήθηκαν κινούνται σε τομείς που δεν επηρεάζονται σημαντικά από τα σκαμπανεβάσματα της οικονομίας. Συνεπώς τα δάνεια είναι περισσότερο από εξασφαλισμένα.
Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν, όμως, πως με τη συνεχή αιμοδοσία των ξένων ομίλων που αγοράζουν κρατικά περιουσιακά στοιχεία οι ελληνικές τράπεζες στερούνται ρευστότητας που θα μπορούσαν να διοχετεύσουν στις εγχώριες επιχειρήσεις. Ειδικά όταν εδώ και χρόνια συζητάμε για τα προβλήματα ρευστότητας κυρίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας μας.
Οι ελληνικές τράπεζες ετοιμάζονται τώρα να βάλουν πλάτη και στις νέες συμφωνίες που αναμένονται, είτε μέσω του ΤΑΙΠΕΔ είτε μέσω της πώλησης άλλων κρατικών περιουσιακών στοιχείων.
Το πάρτι με τα εμπορικά ακίνητα
Οι ελληνικές τράπεζες χρηματοδότησαν και το πάρτι ξένων αγοραστών, κυρίως επενδυτικών εταιριών, με τα ελληνικά εμπορικά ακίνητα. Ισχυροί διεθνείς όμιλοι, όπως η αμερικανική Hines, πήραν δάνεια από εγχώριες τράπεζες για να αποκτήσουν σημαντικά ακίνητα. Η Hines, εκτός από το πρώην ξενοδοχείο «ΛΗΔΡΑ» (σήμερα λειτουργεί ως «Grant Hyatt»), απέκτησε και ξενοδοχεία στην Κρήτη, κτίριο γραφείων στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, το εμπορικό κέντρο Athens Heart στην Πειραιώς κ.ά.
Μέσα από πολλές αντίστοιχες συναλλαγές οι τράπεζες είχαν, πάντως, οφέλη, καθώς μετέτρεψαν «κόκκινα» δάνεια σε ενήμερα. Είτε επειδή οι ξένοι αγοραστές αγόρασαν μια προβληματική εταιρία (ιδιοκτήτη του ακινήτου) που δεν πλήρωνε τα δάνειά της και στο εξής θα πληρώνουν κανονικά είτε επειδή μια επιχείρηση πούλησε ένα ακίνητο σε ξένους αγοραστές και τα έσοδα από τη συναλλαγή πήγαν για αποπληρωμή δανεισμού.
Έφυγαν πρώτες στην κρίση
Οι ξένες τράπεζες όχι μόνο δεν χρηματοδοτούν εταιρίες από τη χώρα τους που αγοράζουν ελληνικά περιουσιακά στοιχεία. Ηταν αυτές που έφυγαν πρώτες και τρέχοντας όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση. Ενα παράδειγμα αποτέλεσαν οι αυτοκινητόδρομοι με συμβάσεις παραχώρησης. Έντεκα ελληνικές τράπεζες (προ κρίσης, καθώς στη συνέχεια ακολούθησαν οι συγχωνεύσεις…) είχαν συνεισφέρει το 50% των δανειακών κεφαλαίων για την κατασκευή των οδικών αξόνων και 32 ξένες τράπεζες το υπόλοιπο 50%. Οι περισσότερες από τις ξένες το έβαλαν στα πόδια και χρειάστηκαν διετείς διαπραγματεύσεις για να βρεθεί νέο μοντέλο χρηματοδότησης των οδικών αξόνων και να στηριχτούν οι ελληνικές τράπεζες και οι ελληνικές κατασκευαστικές επιχειρήσεις.
