Συνεχίζονται σε όλη την Ελλάδα οι αντιδράσεις για το Προεδρικό Διάταγμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το οποίο οριοθέτησε τα όρια των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων.
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο, «κυριακάτικη δημοκρατία»
Πλήθος φορέων ζητά την απόσυρση των διατάξεων, υποστηρίζοντας ότι το Π.Δ. αγνοεί τις χωρικές, κοινωνικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, και οδηγεί σε απαξίωση της υπαίθρου. Το ΥΠΕΝ από την πλευρά του επιχειρεί μέσα από ερωταπαντήσεις να αντικρούσει τις αντιδράσεις, προαναγγέλλοντας νομοθετική ρύθμιση για τα ακίνητα που τέθηκαν εκτός των ορίων των οικισμών.
Πώς, όμως, θα διαπιστώσει κάποιος αν το ακίνητό του βρίσκεται εντός ή εκτός οικισμού; Θα πρέπει να απευθυνθεί σε έναν μηχανικό, ο οποίος θα βρει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για ένα ακίνητο. Ο λόγος για τοπογραφικά διαγράμματα της Γεωγραφικής Υπηρεσίας του Στρατού (ΓΥΣ) σε κλίμακα 1:5.000, αεροφωτογραφίες κατά το δυνατόν εγγύτερες στο 1923, εφόσον υφίστανται, αλλιώς ιστορικούς ορθοφωτοχάρτες της περιόδου 1945-1960, πιο πρόσφατες αεροφωτογραφίες, κατά το δυνατόν εγγύτερες στο 1983, παλαιότερες πράξεις της Διοίκησης περί καθορισμού του ορίου του οικισμού, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, καταχωρισμένες στο αρχείο της αρμόδιας Υπηρεσίας Δόμησης (ΥΔΟΜ) ή άλλων συναρμόδιων υπηρεσιών. Επίσης, οποιαδήποτε διαπιστωτική πράξη σχετική με το όριο του οικισμού, κάθε σχετική προγενέστερη διοικητική πράξη, γνωμοδοτήσεις, έγγραφα στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών και τίτλους ιδιοκτησίας.
Με βάση τα προαναφερόμενα στοιχεία και τις αεροφωτογραφίες, ο μηχανικός θα προσδιορίσει στο περίπου αν το ακίνητο βρίσκεται μέσα στο συνεκτικό, διάσπαρτο ή αραιοδομημένο τμήμα του οικισμού και αν αλλάζει η αρτιότητα και η οικοδομησιμότητά του. Θα διαπιστώσει ακόμη αν το ακίνητο θα βρίσκεται εντός ή εκτός σχεδίου, όταν ολοκληρωθεί η εκπόνηση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου.
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», με προϋπολογισμό που αγγίζει το 1 δισεκατομμύριο ευρώ και πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, εκπονούνται ή θα εκπονηθούν 227 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια για 731 Δημοτικές Ενότητες, 18 Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια για 99 Δημοτικές Ενότητες, 12 Αυτοτελείς Μελέτες Οριοθέτησης Οικισμών, Αυτοτελής Μελέτη για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης και Αυτοτελής Μελέτη Χαρακτηρισμού Δημοτικών Οδών, με στόχο την οργάνωση του χώρου στο 80% της Επικράτειας.
Ολος αυτός ο σχεδιασμός δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τα τέλη του 2026. Εως τότε, σύμφωνα με το υπουργείο, δεν αλλάζει κάτι για τους περισσότερους, καθώς οι ρυθμίσεις του νέου Π.Δ. για την οριοθέτηση των οικισμών είναι κατευθύνσεις για τον πολεοδομικό σχεδιασμό και θα ισχύσουν σε δύο έως τρία έτη, με την έκδοση των Π.Δ. των νέων Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
Οπως υποστηρίζει το ΥΠΕΝ, το τοπίο διαφοροποιείται μόνο για αδόμητα ακίνητα στη ζώνη Γ, την οποία απέρριψε το Συμβούλιο της Επικρατείας και δεν περιλήφθηκε στο Προεδρικό Διάταγμα. Ωστόσο, οι αποφάσεις του ΣτΕ δεν σημαίνουν επί της αρχής αποκλεισμό αδόμητων ακινήτων σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, καθώς θα υπάρξουν σίγουρα περιπτώσεις νομαρχιακών αποφάσεων που θα πληρούν τα κριτήρια του ΣτΕ και τα ακίνητα του οικισμού θα ενταχθούν πλήρως στην εκ νέου ζωνοποίηση της περιοχής.
«Σε αντίθετη περίπτωση, όμως, το ΥΠΕΝ εξετάζει νομοθετική ρύθμιση -στο πνεύμα των αποφάσεων του ΣτΕ- με την οποία για τα αδόμητα ακίνητα που έχουν πραγματική, λειτουργική και γεωγραφική σχέση με τον οικισμό θα επαναπροσδιοριστεί η αρτιότητά τους με όρους ευμενέστερους από τις διατάξεις για την εκτός σχεδίου δόμηση, αλλά προφανώς όχι ίδιους με αυτούς που απολαμβάνουν οι εντός οικισμού περιπτώσεις» αναφέρει το υπουργείο. Διευκρινίζει ότι από το πεδίο εφαρμογής του Π.Δ. εξαιρούνται οι οικισμοί άνω των 2.000 κατοίκων, οι νέοι οικισμοί μετά το 1983, όπως και οι παραλιακοί οικισμοί που εντάσσονται σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες, όπως η Αττική, η Εύβοια, η Κορινθία, η Θεσσαλονίκη, η Πιερία και η Χαλκιδική.
ΤΕΕ: Να σταματήσει το γαϊτανάκι του ξαφνικού θανάτου των ιδιοκτησιών
Οι μηχανικοί της χώρας, πάντως, δεν συμμερίζονται την άποψη του υπουργείου, υποστηρίζοντας ότι το Προεδρικό Διάταγμα δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα προσπαθεί να επιλύσει, τορπιλίζοντας τελικά την εξέλιξη των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
Στη συνεδρίασή της το προηγούμενο Σαββατοκύριακο η αντιπροσωπία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος εξέφρασε την κάθετη διαφωνία της με το νέο Π.Δ., καθώς η εφαρμογή του: α) περιορίζει τα μέχρι τώρα όρια των οριοθετημένων οικισμών, β) ακίνητα και ιδιαίτερα οι μικρές ιδιοκτησίες που επί δεκαετίες θεωρούνταν άρτιες και οικοδομήσιμες θα βρεθούν εκτός των νέων ορίων, χάνοντας τη δυνατότητα δόμησης, γ) οδηγεί την περιφέρεια σε περαιτέρω μαρασμό, με αποτέλεσμα την επιδείνωση του στεγαστικού προβλήματος, δ) ακυρώνει θεμελιώδη περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών και ε) υπονομεύει την ασφάλεια δικαίου και τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του διοικουμένου στη Δημόσια Διοίκηση.
«Επιτέλους να σταματήσει το γαϊτανάκι του ξαφνικού θανάτου των ιδιοκτησιών που χάνουν την αξία τους σε μία νύχτα, εμπεδώνοντας το κλίμα ανασφάλειας δικαίου που έχει πλέον εδραιωθεί στη χώρα μας και που πορεύεται με το δόγμα “όποιος πρόλαβε τον Κύριο οίδε”, αφήνοντας για κάποιους περιθώρια ασύδοτης κερδοφορίας και υπερεκμετάλλευσης της γης. Επιπροσθέτως, πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι στις ευνομούμενες χώρες πρέπει να υπάρχει ασφάλεια δικαίου, εμπιστοσύνη στους θεσμούς που δεν απαξιώνουν ιδιοκτησίες σε μία ημέρα, σταθερότητα που είναι το γόνιμο έδαφος για ανάπτυξη και προοπτική» αναφέρει στην απόφασή της η αντιπροσωπία του ΤΕΕ.
Προτείνει να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για το ζήτημα της οριοθέτησης με τρόπο περιβαλλοντικά, αναπτυξιακά, ιδιοκτησιακά δίκαιο, σύμφωνο με τα άρθρα 24 και 17 του Συντάγματος. Επίσης, την άμεση συγκρότηση επιτροπής με συμμετοχή του ΥΠΕΝ, του ΤΕΕ και των σχετικών επιστημονικών επιτροπών για κατάθεση εναλλακτικών προτάσεων, ώστε να διασφαλιστούν τα παραπάνω. Ζητά ακόμα να υπάρξει πρόβλεψη, ώστε στο πλαίσιο των ΤΠΣ οι επίμαχες αραιοδομημένες εκτάσεις (ζώνη Γ) να παραμείνουν εντός οικισμού, με ταυτόχρονη υποχρεωτική πολεοδόμηση της ζώνης Γ.
Η αντιπροσωπία του ΤΕΕ προτείνει να ορίζεται όριο κατάτμησης, όπως και όριο αρτιότητας, αυτό των 2 στρεμμάτων, έως ότου υπάρξει πολεοδόμηση, καθόσον σημασία δεν έχουν μόνο τα όρια αλλά και τι υπάρχει μέσα σε αυτά, στο πλαίσιο μια βιώσιμης ανάπτυξης(λ.χ. δρόμοι, πρασιές, πράσινο, παιδικές χαρές, πλατεία, κοινόχρηστοι χώροι, χώροι για αθλητισμό, για πρόνοια, για εκπαίδευση). Γι’ αυτό και απαιτείται όχι οριζόντια αντιμετώπιση, αλλά ανάλυση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των οικισμών.
Όπου έχουν ασχοληθεί στο θέμα της πολεοδομικής νομοθεσίας (αλλά και αλλού …), τα έχουν κάνει μπάχαλο.
Εκτός σχεδίου δόμηση, ΝΟΚ με τα περιβόητα μπόνους, αυθαίρετα κατ. 5 και τώρα οι οριοθετημένοι οικισμοί.
Πολεοδομική νομοθεσία τελείως διαλυμένη, με νομοσχέδια-τόμους άχρηστων δυσνόητων κειμένων, που είναι για πέταμα.
Είτε είναι παντελώς άσχετοι που δεν έχουν δουλέψει ούτε μία μέρα, είτε εκτελούν εντολές.