Σαρωτικό κύμα ελέγχων εξαπολύει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) σε περισσότερους από 2,8 εκατομμύρια φορολογούμενους, που δηλώνουν εισοδήματα μεταξύ 10.000 και 20.000 ευρώ ετησίως. Οι αρχές θεωρούν αυτήν την κατηγορία «κρίσιμη μάζα» φορολογούμενων, καθώς εντοπίζονται συχνά φαινόμενα απόκρυψης εισοδημάτων και κατάχρησης κοινωνικών παροχών.
Το νέο μοντέλο ελέγχου αξιοποιεί τεχνητή νοημοσύνη, διασταυρώσεις τραπεζικών στοιχείων, αναλύσεις δαπανών και ηλεκτρονικών συναλλαγών. Στο μικροσκόπιο δεν μπαίνουν μόνο οι «παραδοσιακά ύποπτοι» ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά και μισθωτοί, συνταξιούχοι και εισοδηματίες. Στόχος είναι να διαπιστωθεί αν δηλωμένα εισοδήματα ανταποκρίνονται στη ζωή που φαίνεται να ζουν.
Ηλεκτρονικό μάτι σε τραπεζικούς λογαριασμούς και lifestyle
Η ΑΑΔΕ ήδη πραγματοποιεί εκτεταμένες διασταυρώσεις με βάση:
- Καταθέσεις και κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών
- Συναλλαγές με POS
- Αγορές και πωλήσεις μέσω Airbnb και άλλων πλατφορμών
- Ιδιωτικές δαπάνες όπως δίδακτρα, νοσήλια, ασφαλιστήρια, ακόμη και λογαριασμούς supermarket
Σε δεκάδες περιπτώσεις ήδη έχουν εντοπιστεί αποκλίσεις άνω των 100.000 ευρώ σε τραπεζικές κινήσεις, από φορολογούμενους που δήλωναν λιγότερα από 10.000 ευρώ. Οι περιπτώσεις αυτές έχουν μπει σε προτεραιότητα, καθώς θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως υποκρύπτουν αδήλωτο εισόδημα ή παραποίηση δηλώσεων.
Οι ελεγκτικές φάσεις
Η επιχείρηση της ΑΑΔΕ ξεδιπλώνεται σε τρία στάδια:
1. Ανάλυση ρευστότητας και καθαρής θέσης
Οι ελεγκτές συγκρίνουν τις εισροές (καταθέσεις, μετρητά, ενισχύσεις) και τις εκροές (δαπάνες, επενδύσεις) ενός φορολογούμενου με τα δηλωμένα εισοδήματα. Αν προκύπτει σημαντική διαφορά που δεν δικαιολογείται με νομικά παραστατικά (δάνεια, κληρονομιές, πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων κ.ά.), τότε ενεργοποιούνται οι έμμεσες τεχνικές προσδιορισμού εισοδήματος.
2. Αποκλίσεις και προσκλήσεις σε εξηγήσεις
Όσοι παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις θα κληθούν να δικαιολογήσουν την αναντιστοιχία. Αν οι εξηγήσεις δεν κρίνονται επαρκείς ή αληθείς, τότε:
- Υπολογίζεται πρόσθετος φόρος με συντελεστή 33%
- Επιβάλλεται πρόστιμο 50% επί του φόρου
- Προστίθενται προσαυξήσεις και τόκοι
3. Έλεγχος επιδομάτων και φορολογικών απαλλαγών
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται σε περιπτώσεις όπου φορολογούμενοι «μαγείρεψαν» τα εισοδήματά τους ώστε να εξασφαλίσουν:
- Κοινωνικά επιδόματα
- Συμμετοχή σε στεγαστικά και φοιτητικά προγράμματα
- Φορολογικές απαλλαγές ή ελαφρύνσεις
Η ΑΑΔΕ διασταυρώνει τις δηλώσεις με πραγματικά περιουσιακά στοιχεία, ανάλυση δαπανών και συμμετοχή σε προγράμματα. Ήδη έχουν εντοπιστεί εκατοντάδες περιπτώσεις με δαπάνες δεκαπλάσιες των δηλωθέντων εισοδημάτων.
Τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός για το 2025
Ο επιχειρησιακός σχεδιασμός της ΑΑΔΕ για το έτος 2025 προβλέπει:
- 120.000+ διασταυρώσεις εισοδημάτων και δαπανών
- 10.000+ πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου
- Ελέγχους σε βραχυχρόνιες μισθώσεις χωρίς ΑΜΑ (Αριθμό Μητρώου Ακινήτου)
- Επιχειρήσεις με «ύποπτο» μηδενικό ΦΠΑ
- Ξενοδοχειακές μονάδες με «πειραγμένα» στοιχεία κρατήσεων
Ο διπλός στόχος της ΑΑΔΕ
Η επιχείρηση αυτή, που συνδυάζει τεχνολογικά εργαλεία, ανάλυση big data και διασύνδεση ψηφιακών πλατφορμών, έχει διπλό στόχο:
- Αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων, που αποτελούν αιτία αιμορραγίας για τα δημόσια έσοδα
- Δικαιοσύνη στη φορολογία, ώστε να επιβεβαιώνεται ότι όσοι δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα, πράγματι ζουν βάσει αυτών
