Η παραίτηση του επικεφαλής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) Άγγελου Μπίνη, πριν από λίγες ημέρες, μεταφράστηκε αρχικά ως μία απόδειξη πως πολλά «ποντίκια» πηδούν στη θάλασσα για να γλιτώσουν από το επιτελικό κράτος του Κυριάκου Μητσοτάκη που βουλιάζει.
- Της Εμμανουέλας Τσουδερού
Ήταν μία αρχική εκτίμηση, για να εξηγηθεί η συγκεκριμένη αποχώρηση, επειδή ο κ. Μπίνης δεν ήταν απλά ένας επικεφαλής Ανεξάρτητης Αρχής, αλλά κουμπάρος και έμπιστος φίλος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ένας πρόσθετος λόγος ήταν ότι ο κ. Μπίνης τοποθετήθηκε με ακροβασίες στη θέση του διοικητή της ΕΑΔ, η οποία ιδρύθηκε με τον νόμο 4622/2019 περί επιτελικού κράτους, δηλαδή με φωτογραφική προκήρυξη θέσης, άνευ προηγουμένου. Για να τοποθετεί στην Ανεξάρτητη Αρχή ο κουμπάρος του κ. Μητσοτάκη, η κυβέρνηση σήκωσε το βάρος πολλών πολιτικών αντιπαραθέσεων που σχετίζονταν, μεταξύ άλλων, τόσο με τη νομιμότητα της τοποθέτησής του στην ηγεσία της ΕΑΔ όσο και με τα ερωτηματικά που υπήρχαν για τις ικανότητές του, που δεν έμοιαζαν επαρκείς ώστε να ανταποκριθεί στα επαγγελματικά του καθήκοντα ως «διοικητής». Σε αυτή την αρχική ερμηνεία περί εγκατάλειψης του πλοίου συνηγορούσε και η πληροφορία που αποδεικνύεται ράδιο αρβύλα, πως ο κ. Μπίνης άφησε μία εξασφαλισμένη πενταετή θητεία, γιατί ετοιμάζει τις βαλίτσες του για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις Βρυξέλλες, όπου θεωρητικά είχε προσληφθεί με διαγωνισμό.
Τελικά, βέβαια, όπως έγινε γνωστό χθες, ο κ. Μπίνης δεν μετακομίζει στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά στη Frontex και προφανώς -σύμφωνα και με πληροφορίες- με τις ευλογίες της κυβέρνησης. Έτσι η ερμηνεία μάλλον αλλάζει. Η αλλαγή πόστου του κ. Μπίνη είναι μάλλον η επιβράβευσή του για το γεγονός πως μετέτρεψε με επιτυχία την Εθνική Αρχή Διαφάνειας σε Εθνική Αρχή Κουκουλώματος κι όχι η απεμπόλησή του από το κυβερνητικό άρμα. Ίσως και μία προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας να έχει παίξει τον ρόλο της.
Το τέλος των ουσιαστικών ελέγχων για τη διαφθορά
Η ίδρυση της ΕΑΔ σήμανε αυτόματα την κατάργηση πλήθους σωμάτων ελεγκτών του Δημοσίου, όπως το Γραφείο του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ), η Γενική Γραμματεία για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς (ΓΕΓΚΑΔ), το Σώμα Ελεγκτών – Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ), το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) και το Σώμα Επιθεωρητών Δημοσίων Εργων (ΣΕΔΕ).
Έτσι, ο κ. Μπίνης, με βάση τις κυβερνητικές επιταγές, ακύρωσε κάθε δημόσιο έλεγχο και μετέτρεψε την ΕΑΔ σε δημοτική αστυνομία. Για την ακρίβεια, δεν άφησε μπαράκι για μπαράκι που να μην ελέγξει, αφού οργάνωσε αμέτρητους αιφνίδιους αντικαπνιστικούς ελέγχους στην εστίαση. Παράλληλα, έριξε τις δυνάμεις του στους ελέγχους πολιτών για τα μέτρα κατά του κορωνοϊού, που περιελάμβαναν ακόμη και το μέτρημα των αποστάσεων των πάγκων στις λαϊκές αγορές της χώρας. Ιδιαίτερα αιχμηρός, δε, υπήρξε στις εφόδους που έκανε για να διαπιστώσει εάν τηρούνται τα απουσιολόγια των ΕΠΑ.Λ. της χώρας. Τέτοιον αδυσώπητο αγώνα κατά της διαφθοράς έδωσε ο κ. Μπίνης!
Στην πραγματικότητα, οι αποφασιστικές κινήσεις που φαίνεται να του εξασφάλισαν τη θέση στη Frontex ήταν: αφενός η άρνησή του να παραδώσει τα έγγραφα που έδειχναν τα κριτήρια επιλογής των μέσων ενημέρωσης που πήραν χρήματα από τη λίστα Πέτσα, παρά την ύπαρξη δικαστικής απόφασης, που τον υποχρέωνε. Και, αφετέρου, το θάψιμο της πορισματικής έκθεσης για την προμήθεια αντιιικών φαρμάκων επί υπουργίας Δημήτρη Αβραμόπουλου, που μεταξύ άλλων οδήγησε στην πράξη αρχειοθέτησης της υπόθεσης του πρώην υπουργού για πιθανή εμπλοκή του στο σκάνδαλο Novartis.
Το ΣτΕ θα αποφασίσει για τη νομιμότητα της διάταξης που τον διόρισε
Πολλοί θυμόμαστε (αλλά δεν αναπολούμε) τη σκανδαλώδη διάταξη Υπουργικής Απόφασης (8882/2021) που υπεγράφη από τον υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη, η οποία όριζε τα απαραίτητα προσόντα για την πλήρωση της θέσης του διοικητή της ΕΑΔ.
Είχε προηγηθεί ο ν. 4622/2019, που όριζε στο άρθρο 90 πως η επιλογή του διοικητή της Αρχής γίνεται με ανοικτό διαγωνισμό και με βάση «προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια», τα οποία είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη σημαντικής διοικητικής εμπειρίας σε θέσεις ευθύνης και η αποδεδειγμένη εμπειρία τουλάχιστον δέκα ετών σε πολιτικές/έργα καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς. Προσδιοριζόταν, ακόμη, πως θα ληφθούν θετικά επιπρόσθετα προσόντα, σε περίπτωση ισοψηφίας, δύο επικρατέστερων υποψηφίων.
Τα παραπάνω χρειάστηκε να επαναπροσδιοριστούν στην εν λόγω υπουργική απόφαση επειδή ο κ. Μπίνης δεν τα διέθετε. Τουλάχιστον τα περισσότερα. Χρέη φωτογράφου ανέλαβε, όπως αναφέραμε, ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης. Για να το κάνει εξίσωσε τα μέχρι πρότινος επιπρόσθετα προσόντα, με τα βασικά και κομβικά, επειδή αυτά ήταν που κυρίως διέθετε ο κ. Μπίνης, προκειμένου να μοριοδοτηθεί αυθαίρετα.
Η πρόκληση, βέβαια, δεν έμεινε χωρίς αντίδραση. Λίγο καιρό αργότερα έγινε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) κατά της υπουργικής απόφασης του Μάκη Βορίδη, η οποία συζητήθηκε στις 2/6/2022. Η απόφαση, που μπορεί να εκδοθεί σύντομα, θα κρίνει τη συνταγματικότητα της πράξης του υπουργού Εσωτερικών. Υπάρχει περίπτωση ο διορισμός του κ. Μπίνη στη θέση του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής να κριθεί αντισυνταγματικός από το ΣτΕ; Πιθανόν! Το μόνο σίγουρο είναι πως μέχρι τότε ο κ. Μπίνης θα μας κουνάει το μαντίλι από τη Frontex. Αφού, βέβαια, προηγουμένως επιτέλεσε τον ρόλο για τον οποίο προσελήφθη στη θέση, δηλαδή να τυπώνει στάμπες σε μπλουζάκια κατά της Διαφθοράς, αντί να την κυνηγάει.
Ενδιαφέρον έχει πλέον με ποιο καθεστώς και ποια νομοθετική ρύθμιση θα διοριστεί ο επόμενος διοικητής της ΕΑΔ. Προς το παρόν έχει αναλάβει να αναπληρώσει τη θέση η φίλη του κ. Μπίνη, Αλεξάνδρα Ρογκάκου, όπως εξάλλου ορίζει ο νόμος.
