Οι χθεσινές εκλογές της Κύπρου σηματοδοτούν το τέλος της εποχής Αναστασιάδη. Το κεντρικό ερώτημα είναι τι χώρα αφήνει πίσω του έπειτα από μία δεκαετία Προεδρίας, αλλά και 43 χρόνια ενεργού εμπλοκής στην πολιτική σκηνή. Ο απολογισμός για την πορεία του δικηγόρου περιλαμβάνει περισσότερα «ναι» από «όχι», πιο πολλά «μείον» παρά «συν». Αφήνει πίσω του μια Κύπρο σε θολά νερά.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Η πιο βαριά σκιά ευθύνης για τον Αναστασιάδη παραμένει η θέση του στο δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν το 2004, όταν ακόμα τότε ήταν πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού. Ως ηγέτης του ΔΗ.ΣΥ. πήγε κόντρα στη βούληση του κυπριακού λαού. Τάχθηκε με το «ναι», όταν ο λαός του είπε «όχι» σε ποσοστό 76%.
Ο μετέπειτα Πρόεδρος ισχυριζόταν ότι εκείνο το σχέδιο, που ευνοούσε ξεκάθαρα την πλευρά των Κατεχόμενων, ήταν η ενδεδειγμένη λύση για την επίλυση του Κυπριακού. Μάλιστα, κατά καιρούς ήθελε να παρουσιάσει τον εαυτό του ως δικαιωμένο από τις εξελίξεις για την επιλογή του 2004.
Ομως, η αδιάλλακτη κι άκρως βουλιμική στάση της Τουρκίας, από τότε μέχρι και σήμερα, δικαίωσε απόλυτα μόνο το ένστικτο των Κύπριων ψηφοφόρων που απέρριψαν συντριπτικά το σχέδιο. Οχι τα πολιτικά κριτήρια του Αναστασιάδη, που τότε προκάλεσαν ακόμα και τον κίνδυνο διάσπασης για το κόμμα του.
Το δεύτερο μεγάλο βάρος που κουβαλάει φεύγοντας από την Προεδρία ήταν το ψέμα που είχε πει για να εκλεγεί Πρόεδρος το 2013. Με την κυπριακή οικονομία να έχει μπει ήδη στο στόχαστρο, ο Αναστασιάδης έκανε προεκλογική καμπάνια με βασική του δέσμευση ότι «δεν πρόκειται να υπογράψω μνημόνιο που να προνοεί κούρεμα καταθέσεων».
Το παραμύθι των ισχυρών διασυνδέσεων
Ο Αναστασιάδης «πουλούσε» τότε το εύηχο παραμύθι ότι διαθέτει τις ισχυρές διασυνδέσεις με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, άρα και με τη Μέρκελ, για μια καλύτερη συμφωνία σε σχέση με τους αντιπάλους του.
Παραπλανώντας τους ψηφοφόρους, εξελέγη για πρώτη φορά Πρόεδρος στις 24 Φεβρουαρίου 2013 με ποσοστό 57,5%. Ούτε έναν μήνα μετά, στις 16 Μαρτίου ο Αναστασιάδης αποδεχόταν στο Eurogroup την «πολιτική συμφωνία» για το πετσόκομμα των καταθετών στις κυπριακές τράπεζες και τα άγρια capital controls που έμελλαν να είναι η «προθέρμανση» για τις αδίστακτες πρακτικές της τρόικας και στην Ελλάδα δύο χρόνια αργότερα.
Την ίδια περίοδο δημοσίευμα της κυπριακής εφημερίδας «Χαραυγή» ανέφερε πως συγγενικά πρόσωπα του Προέδρου Αναστασιάδη φυγάδευσαν από τις κυπριακές τράπεζες καταθέσεις ύψους 22.000.000 ευρώ λίγο προτού αποφασιστεί το κούρεμα, επειδή είχαν προνομιακή πληροφόρηση. Σύμφωνα με έγγραφο που είχε βγάλει τότε στη δημοσιότητα ο Σκάι, ο Σόιμπλε είχε ενημερώσει τον Αναστασιάδη πολύ πριν από τις εκλογές, από τον Δεκέμβριο του 2012, ότι επίκειται σκληρό κούρεμα καταθέσεων.
Επιστρέφοντας ταπεινωμένος από τις Βρυξέλλες, ο Αναστασιάδης δήλωνε ότι δέχθηκε πολύ σοβαρές απειλές προκειμένου να πει «ναι» στα capital controls. Ομως, δύο χρόνια αργότερα παραδέχτηκε ότι «οι δεσμεύσεις που είχαμε αναλάβει προ των εκλογών πως δεν θα αποδεχθούμε το κούρεμα των καταθέσεων μας είχαν αυτοπαγιδεύσει, με αποτέλεσμα να υποχωρήσουμε και να πάρουμε οδυνηρές αποφάσεις».
Χθες, προσερχόμενος στο εκλογικό του κέντρο, είπε: «Τερματίζω 43 χρόνια ενεργού εμπλοκής στην πολιτική με ανάμεικτα συναισθήματα». Θα πρέπει, λογικά, να τερματίστηκαν και οι αυταπάτες που είχε. Οχι μόνο για τη βοήθεια που περίμενε από τη… Μέρκελ, αλλά και για το Σχέδιο Ανάν.
Οι διαπραγματεύσεις που ναυάγησαν
Οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό στο Μον Πελεράν το 2016 και το Κραν Μοντανά το 2017 ναυάγησαν ακριβώς επειδή οι Τούρκοι ζητούσαν διαρκώς περισσότερα από αυτά που ήταν διατεθειμένος να δώσει ο έτσι κι αλλιώς «soft» Αναστασιάδης.
Ηταν τότε που ο «καλόβολος» Πρόεδρος της Κύπρου θα πρέπει να συνειδητοποίησε ακριβώς τι επρόκειτο να είχε συμβεί αν στο δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν έβγαινε το «ναι». Αν ο Αναστασιάδης δεχόταν στις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά και το Μον Πελεράν όσα απαιτούσαν λαίμαργα οι Τούρκοι, με τις πλάτες του ΟΗΕ, τότε δεν θα μπορούσε καν να επιστρέψει στην Κύπρο.
Στα τελευταία βήματά του στην πολιτική σκηνή το προφίλ του δέχθηκε σκληρά χτυπήματα και από σκάνδαλα. Αρχικά, το 2020 με την υπόθεση διαφθοράς για τις «χρυσές βίζες» και τη βιντεοσκοπημένη αντίδρασή του να απαιτεί από τους δημοσιογράφους να μην του υποβάλουν οποιοδήποτε ερώτημα για το συγκεκριμένο θέμα. Το 2021, ωστόσο, παραδέχθηκε: «Αναγνωρίζω και αναλαμβάνω τις πολιτικές ευθύνες που βαρύνουν την κυβέρνηση».
Στα τέλη της ίδιας χρονιάς ο Αναστασιάδης εμφανίστηκε στα Pandora Papers έπειτα από έρευνα διεθνούς ομάδας δημοσιογράφων. Εκεί φαινόταν ότι μέσω της δραστηριότητας που ανέπτυξε το δικηγορικό γραφείο του ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ήταν ακόμα αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης με το ΔΗ.ΣΥ., προσφέρονταν δικηγορικές υπηρεσίες σε εταιρείες «κέλυφος» με κρυφά ονόματα Ρώσων ολιγαρχών. O Κύπριος Πρόεδρος αρκέστηκε τότε να δηλώσει απλά άγνοια και ότι δεν έχει σχέση με το γραφείο εδώ και χρόνια.
Πάνω στην αγωνία για την υστεροφημία του ο Αναστασιάδης έβγαλε προς το τέλος της προεδρικής θητείας του ακόμα και το «πατριδόμετρο» για να ισχυριστεί πως όλα τα έκανε σωστά. Για τα πεπραγμένα του, όμως, θα κριθεί ο ίδιος από την Ιστορία, αν δεν έχει ήδη ζυγιστεί ύστερα από τόσα επώδυνα «ναι».
Βιογραφικό
Γεννήθηκε το 1946 στο Πέρα Πεδί της Λεμεσού. Σπούδασε Νομικά στο ΕΚΠΑ, με μεταπτυχιακό στο Λονδίνο. Στη συνέχεια άνοιξε δικηγορικό γραφείο στη Λεμεσό. Στα φοιτητικά του χρόνια υπήρξε στέλεχος στη νεολαία της Ενωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου. Επιστρέφοντας στην Κύπρο ήταν, το 1976, εκ των ιδρυτικών μελών του Δημοκρατικού Συναγερμού. Το 1997 εξελέγη πρόεδρος του ΔΗ.ΣΥ. και το 2013 έγινε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας