Τη στιγμή που τα ελληνικά νησιά έχουν μπει στο στόχαστρο της τουρκικής αμφισβήτησης και οι προκλήσεις της Άγκυρας συνεχίζονται με αμείωτους ρυθμούς, οι εξελίξεις χτυπούν «κόκκινο» και στο μεταναστευτικό, με την κυβέρνηση να κινδυνεύει να παραμείνει επί μακρόν όμηρος των εξελίξεων. Το θέμα συζητήθηκε και στην συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη την περασμένη Τετάρτη, με τον πρωθυπουργό να θέτει στον Τούρκο πρόεδρο το θέμα της συμπεριφοράς των τουρκικών αρχών που -όπως καταγγέλλει η χώρα μας σε κάθε επίπεδο- δεν απαντούν καν πια στις ελληνικές οχλήσεις για βάρκες οι οποίες ξεκινούν από τα τουρκικά παράλια.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση αφορούν όλο το φάσμα της εφαρμογής του σχεδίου της, με το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου να φτάνει στο τέλος του και τα χρονικά περιθώρια που η ίδια έθεσε να στενεύουν απειλητικά. Το… ευχάριστο της υπόθεσης είναι ο «κακός μας ο καιρός», αφού με την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών, περιορίστηκαν και οι μεταναστευτικές ροές, όμως αυτό από μόνο του δεν αποτελεί λύση.
Ο σχεδιασμός της ελληνικής κυβέρνησης για το μεταναστευτικό που ανακοινώθηκε τον προηγούμενο μήνα αντιμετωπίζει προβλήματα στην εφαρμογή του. Τέσσερα είναι τα βασικά «αγκάθια» που αυτή την στιγμή τρομάζουν τους υπευθύνους.
1.Τοπικές αντιδράσεις
Τα Βρασνά, όπου η κινητοποίηση των πολιτών με δυναμικό τρόπο απέτρεψε την εγκατάσταση μεταναστών, ήταν μια περίπτωση που στην κυβέρνηση έλαβαν πολύ σοβαρά υπόψιν τους. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην Ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς παρόμοιες αντιδράσεις βλέπουν τις τελευταίες εβδομάδες από τις τοπικές κοινωνίες των νησιών. Παρ’ όλη την ρητορική της κυβέρνησης για αποσυμφόρηση των νησιών, στην πραγματικότητα το πρόβλημα συνεχίζει να ταλαιπωρεί τους πολίτες, αφού μπορεί να έφυγαν αρκετές χιλιάδες μεταναστών για την ενδοχώρα, ήρθαν όμως στα νησιά νέοι μετανάστες από τα τουρκικά παράλια.
Δεν θα πρέπει εξάλλου να αγνοηθούν και πρωτοβουλίες που δεν βοηθούν την κατάσταση, όπως οι δράσεις του Δημάρχου Λέρου, που ως επικεφαλής πολιτών αποτρέπει την αποβίβαση μεταναστών από άλλα νησιά στον Δήμο του, καθώς και οι επερχόμενες κινητοποιήσεις στους Δήμους της Λέσβου με το νησί να «νεκρώνει» την προσεχή Τετάρτη. Και η κυβέρνηση μπορεί από την πλευρά της να δηλώνει πως έχει εναλλακτικά σχέδια για τους υποψήφιους χώρους στους οποίους θα φτιάξει τα Κλειστά Κέντρα Κράτησης, αλλά οι αντιδράσεις μπορεί να φέρουν αρκετά πίσω χρονικά τον προγραμματισμό. Οι τοπικές κοινωνίες δεν δείχνουν να έχουν πεισθεί από τις κυβερνητικές εξαγγελίες, με το Μέγαρο Μαξίμου να αναζητά διεξόδους.
2. Οι δικαιωματιστές της Ε.Ε.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει θέσει ως στόχο την διεθνοποίηση του μεταναστευτικού και ζητά επιτακτικά την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στο θέμα. Συνεχώς μάλιστα αναφέρεται στο νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο για το άσυλο και τις επιστροφές. Όμως εκεί κρύβεται μια μεγάλη παγίδα για την κυβέρνηση και τον σχεδιασμό της. Γιατί οι ίδιοι άνθρωποι που είναι διατεθειμένοι να ενισχύσουν τα αιτήματα Μητσοτάκη για μεταφορά των μεταναστών στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι αυτοί που πιθανόν, στο όνομα του δικαιωματισμού, να φέρουν αντιρρήσεις στα μέτρα που παίρνει στο εσωτερικό η ελληνική κυβέρνηση για να διαχειρισθεί το ζήτημα.
Ειδικά τα κλειστά κέντρα κράτησης, αποτέλεσαν ήδη ένα ζήτημα για το οποίο ζητήθηκαν διευκρινίσεις από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης για τον σχεδιασμό της και μάλιστα εστάλη επιστολή στον κ. Χρυσοχοϊδη στην οποία ετίθετο το θέμα της «κράτησης» μεταναστών ως ένα έσχατο μέτρο. Το συγκεκριμένο ζήτημα, όπου εμπλέκονται από την μια οι εθνικές πολιτικές και αποφάσεις και από την άλλη τα κεντρικά ιδεολογήματα της ελίτ των Βρυξελλών, είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να απασχολεί την κυβέρνηση, καθώς το σχοινί στο οποίο καλείται να ισορροπήσει, ανάμεσα στην αποφασιστική αντιμετώπιση του προβλήματος και την ικανοποίηση αυτών που θεωρούν ότι η μετανάστευση είναι δικαίωμα, είναι πολύ λεπτό.
3.Οι ΜΚΟ
Τα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ στην χώρα μας δραστηριοποιήθηκε ένας τεράστιος αριθμός Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Ο πραγματικός λόγος, πίσω από τα μεγάλα λόγια ήταν η απόφαση της ΕΕ να παράσχει ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπιστικής βοήθειας που δόθηκε στην χώρα μας μέσω ΜΚΟ. Αυτό δημιούργησε μια ροή χρήματος που λειτούργησε επί αρκετά χρόνια και είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία ενός πολύπλοκου οικονομικο-πολιτικού πλέγματος σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα μεγάλο μέρος των αρμοδιοτήτων της διαχείρισης του μεταναστευτικού πέρασε de facto σε αυτές τις ΜΚΟ.
Το να απομακρυνθούν αυτές δεν είναι καθόλου εύκολο, ειδικά όταν κάποιες από αυτές έχουν πρόσβαση, όχι μόνον στις κυβερνήσεις των χωρών τους, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και θεωρούν μάλιστα ότι οι αποφάσεις της κυβέρνησης στην διαχείριση του μεταναστευτικού έρχονται δεν τις δεσμεύουν καθώς οι Ευρωπαϊκές οδηγίες υπερβαίνουν την εθνική νομοθεσία. Μάλιστα Ιδρυτής ΜΚΟ που δραστηριοποιείται στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, έγραψε ξεκάθαρα ότι οποιαδήποτε απόφαση της χώρας μας που έρχεται σε αντίθεση με «ανθρώπινα δικαιώματα», το διεθνές δίκαιο και την δομή των νόμων της ΕΕ, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί. Αυτές οι ΜΚΟ έχουν συνήθως συνδέσμους, οι οποίοι θα επιχειρήσουν να επηρεάσουν μπροστά ή πίσω από τις σκηνές προκειμένου να διατηρηθεί ο ρόλος τους.
Φρούδες ελπίδες για αύξηση των επιστροφών στην Τουρκία
4. Όλος ο σχεδιασμός της κυβέρνησης βασίζεται σε ένα αξίωμα. Ότι η Τουρκία θα αρχίσει να δέχεται πολλαπλάσιους αριθμούς επιστροφών και θα έχει ενεργό ρόλο στην παρεμπόδιση των ροών. Όπως είχε δηλώσει ο Αλκιβιάδης Στεφανής, στόχος είναι τελικά να μην υπάρχουν ούτε καν περιπολίες του ελληνικού λιμενικού στα θαλάσσια σύνορα, αλλά να γίνονται αντιληπτές οι προσπάθειες μετάβασης με το που ξεκινούν, να ειδοποιείται η τουρκική πλευρά και να τις σταματά αυτή.
Φυσικά με δεδομένες τις καταγγελίες από ελληνικής πλευράς ότι το τουρκικό λιμενικό δεν ανταποκρίνεται καν τον τελευταίο καιρό στις οχλήσεις των Ελλήνων, το όλο οικοδόμημα μοιάζει πολύ εύθραυστο.
Επιπλέον είναι δεδομένο ότι η στάση της Τουρκίας θα επηρεάζεται τόσο από τις σχέσεις της με την ΕΕ αλλά και από το γενικότερο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και το ζήτημα θα μπει στο όλο παζάρι που επιχειρεί να κάνει και το οποίο περιλαμβάνει τα ενεργειακά ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου.
