Το 2025 αποτελεί ένα ιδιαίτερο ορόσημο για την Ξάνθη, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου μουσικοσυνθέτη Μάνου Χατζιδάκι. Παρά τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της εποχής, η μουσική του συνεχίζει να ακτινοβολεί διεθνώς, αποτελώντας πηγή έμπνευσης και δύναμης για χιλιάδες ανθρώπους στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Με τραγούδια που ξεχώρισαν για τους στίχους και τη συναισθηματική τους ένταση, κέρδισε την αγάπη και τον σεβασμό του κοινού, καθιστώντας τον έναν από τους πιο σπουδαίους και εμβληματικούς καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Η Ξάνθη, ο τόπος όπου πέρασε ένα μεγάλος μέρος των παιδικών του χρόνων έχει κάθε λόγο να τιμάει αυτή την ξεχωριστή επέτειο. Στην πόλη με τα χίλια χρώματα, η μνήμη του παραμένει πάντα ζωντανή και επίκαιρη χάρη στο εντυπωσιακό αρχοντικό, όπου έζησε ο ίδιος και η οικογένειά του.
Το Μουσικό Σχολείο Ξάνθης, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του, ετοίμασε ένα αφιέρωμα στον μεγάλο συνθέτη. Μέσα από ένα όμορφο βίντεο, διάρκειας τεσσεράμισι λεπτών (www.youtube.com/watch?v=2AbH9k7447w&t=5s), οι μαθητές και οι δάσκαλοι του σχολείου τιμούν το έργο του και την επιρροή του στην ελληνική μουσική παράδοση.
«Με ιδιαίτερη χαρά μοιραζόμαστε με όλους αυτό το αφιέρωμα, ως φόρο τιμής στη μουσική κληρονομιά που άφησε πίσω του», τονίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο υποδιευθυντής του Μουσικού Σχολείου Ξάνθης, Παναγιώτης Κουτάκης, που είχε και την ιδέα για τη δημιουργία του συγκεκριμένου βίντεο. «Αυτό το αφιέρωμα αποτελεί μια ευκαιρία να θυμηθούμε την πλούσια κληρονομιά του Μάνου Χατζιδάκι», συνεχίζει ο κ. Κουτάκης και προσθέτει: «ταυτόχρονα, όσοι το δουν να γνωρίσουν το σπίτι, όπου ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης είχε τα πρώτα μουσικά του ακούσματα. Το βίντεο αυτό δίνει την ευκαιρία σε όσους δεν έχουν έρθει στην Ξάνθη να θαυμάσουν έστω και από μακριά το εντυπωσιακό αρχοντικό (Grand Maison – το Μεγάλο Σπίτι όπως το αποκαλούσαν οι παλιοί Ξανθιώτες λόγω του μεγέθους του), μέσα από τις φωνές της χορωδίας των μαθητών μας, ερμηνεύοντας ένα από τα μουσικά του έργα».
Μια μουσική ξενάγηση στο εντυπωσιακό αρχοντικό
Το βίντεο περιδιαβαίνει τους χώρους του μοναδικής αρχιτεκτονικής και αισθητικής αρχοντικού, που βρίσκεται στις παρυφές της παλιάς πόλης. Οι συνολικά εξήντα μαθητές της Α’ τάξης του Μουσικού Σχολείου Ξάνθης, παραταγμένοι στην είσοδο, στην επιβλητική μαρμάρινη σκάλα και στις αίθουσες με τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες, υπό τη διεύθυνση της Ηράκλειας Ασλανίδου ερμηνεύουν το τραγούδι «Νυχτερινός Άγγελος» σε στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη και μουσική του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη. Το τραγούδι περιλαμβάνεται στο δίσκο «Για την Ελένη», που πρωτοκυκλοφόρησε το 1978. Τα παιδιά συνοδεύει μουσικά στο πιάνο ο Λευτέρης Μπαρμπαγιάννης, ενώ τη σκηνοθετική επιμέλεια είχε ο Στεπάν «Armon» Γιακουπιάν.
Να σημειωθεί πως το οίκημα, το οποίο σήμερα είναι χαρακτηρισμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο, είναι επισκέψιμο για το κοινό και λειτουργεί ως πολυχώρος τέχνης και πολιτισμού. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και, όπως εξηγεί η δραστήρια Ξανθιώτισσα ξεναγός και μουσειολόγος Νατάσα Μιχαηλίδου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «το κτίριο, ήταν ιδιοκτησία του Ισαάκ Δανιέλ, ενός Εβραίου, από τους πιο πλούσιους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Το επάγγελμά του ήταν χρηματιστής και ταυτόχρονα ασχολείτο με το καπνεμπόριο και τις μεσιτείες. Αγόρασε το οικόπεδο και το έκτισε σε δυο φάσεις. Είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό δείγμα αποτύπωσης της κοσμοπολίτικης αντίληψης της Ξάνθης. Δεν είναι τυχαίο ότι το σπίτι χτίσθηκε σε προνομιακή θέση, πάνω σε ύψωμα, για να έχει θέα σε όλη την έκταση της τότε πόλης».
Η οικογένεια Χατζιδάκι νοίκιαζε τον δεύτερο όροφο του διατηρητέου κτιρίου «Grand Maison», όταν ο δικηγόρος πατέρας του Μάνου, Γεώργιος Χατζιδάκις, μετακομίζει για επαγγελματικούς λόγους στην Ξάνθη. Κατά ορισμένους, ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε σε αυτό, τον Οκτώβριο του 1925, ενώ κατά κάποιους άλλους εγκαταστάθηκε εκεί σε ηλικία δυο ετών, όταν ήρθε η οικογένειά του και πέρασε ορισμένα από τα παιδικά του χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στο σπίτι αυτό ο Χατζιδάκις ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι στον μαγικό κόσμο της μουσικής χάρη στο μεγάλο πιάνο που υπήρχε στο σπίτι και στα μαθήματα που πήρε από την Αρμένισα δασκάλα μουσικής, Άννα Αλτουνιάν. Το 1932, η οικογένεια Χατζιδάκι εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα.
Σήμερα, στον δεύτερο όροφο του κτιρίου, παλιές φωτογραφίες του Μάνου Χατζιδάκι και της οικογενείας του, της Αρμένισσας δασκάλας του, όπως επίσης παρτιτούρες των έργων του, ιδιόχειρες μουσικές σημειώσεις και λιγοστά προσωπικά αντικείμενα μαρτυρούν το πέρασμα του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη από τους χώρους του σπιτιού, που αναμφισβήτητα σημαδεύτηκε από την παρουσία του.
Κάθε χρόνο, το Μουσικό Σχολείο Ξάνθης διοργανώνει το ετήσιο μαθητικό μουσικό φεστιβάλ «Ξάνθη, ΠΟΛΙΣ ΟΝΕΙΡΩΝ», αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι, όπου συμμετέχουν μουσικά σχολεία από ολόκληρη την Ελλάδα. Η φετινή διοργάνωση, που θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο του 2025, είναι σίγουρο πως θα έχει μια ξεχωριστή σημασία καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του κορυφαίου μουσικοσυνθέτη.
«Με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από τη γέννησή του μεγάλου αυτού Έλληνα», υπογραμμίζει ο κ. Κουτάκης, «νομίζω πως πρέπει να αναλογιστούμε ξανά την αξία της μουσικής του, η οποία παραμένει αιώνια και αναλλοίωτη, καθώς συνεχίζει να ακτινοβολεί μέσα στον χρόνο. Πρέπει να επαναξιολογήσουμε τη δύναμη που έχει η μουσική του να συγκινεί, να εμπνέει και να ενώνει ανθρώπους κάθε ηλικίας και προέλευσης σε ολόκληρο τον κόσμο».
