Άραγε, έχετε αναρωτηθεί, πως ήταν στην Ελλάδα του 1900;
- Γράφει ο Τάκης Κάμπρας
Ένας γνωστός φωτογράφος περιηγητής, ο Φρεντ Μπουασονά έγραψε στα 1910: «Αυτός ο λαός, τόσο στις ακτές όσο και στο εσωτερικό της χώρας, ο ψαράς της Αίγινας, ο γεωργός της Αργολίδας, ο βοσκός του Χελμού ή του Παρνασσού, όλος αυτός ο λαός έχει τόσο σπινθηροβόλο πνεύμα». Αλλά και ο Ντανιέλ Μπο-Μποβί, πρύτανης της Σχολής Καλών Τεχνών της Γενεύης, ο οποίος συνταξίδεψε με τον Μπουασονά στην Ελλάδα, είπε σε μια διάλεξη το 1911: «Στην Ελλάδα, όπου άλλοι δεν πήγαιναν παρά γυρεύοντας ερείπια, εμείς ανακαλύπταμε μια φύση και έναν λαό…».
Για να δούμε όμως πως τα «περιέγραφε» και ο «Διοικητής Χωρίου Νικόλας Παπάκωνσταντινου, Υπονωμοτάρχης…» !
«Προς απάσας τας αρχάς που διοικούν το χωρίον Ματαράγκα Καρδίτσης: Δήμαρχο, ιερέα του χωρίου, Δάσκαλο και απαντάς τους προύχοντας του χωριού.
Ήλθα εις Ματαράγκαν κατόπιν διαταγής του Διοικητού μου μετά ενός χωροφύλακος προς επιβολήν της τάξεως από άκρου εις άκρον του χωρίου άνευ χρονοτριβής και άμεσα. Διότι προχθές στο σιργιάνη μετά την θίαν και Ιεράν Λιτουργίαν εν το Ναό όταν έπεζαν τα κλαρίνα και τα όργανα ο Κώστας (ας μην αναφέρο το όνομά του) χόρεβ σινέχια μπροστά χορίς να αφίνη και τους άλους να χορέψουν μπροστά με κατά σινέπια παραξιγιθίκατε και πλακοθίκατε στο ξίλο με τα παλούκια και. τα μαχέρια με αποτέλεσμα και κατά σινέπια να τραβματιστούν πολοί άνθροποι.
Πάραφτα να εφαρμόσετε απάσας τας εξής διαταγάς μου:
1) Αν ζανασιμβή τιάφτη πράξης εν τω χωρίο να γνορίζετε ότι θα σας συλλάβω και άνεφ χρονοτριβής άμεσος θα σας κλείσο στη φυλακή. Όταν πέζουν τα κλαρίνα και τα μουσικά όργανα στο σιργιάνη στο πανιγίρη και στο γάμο πρέπη να χορέβουν μπροστά άπαντες που επιθιμούν να χορέψουν και όχι μόνο ο ίδιος άνθροπος. Αφτό είνε γαηδουριά.
2)Μου αναφέρθικε ότι ο γάηδαρος του χαντζόπουλου τον Σεπτέμριο μπίκε στο καλαμπόκ του Βάϊου (ας μην αναγράψο το επίθετο)και ο Βάϊος εκνεβρίστικε και κάρφοσε τον γάηδαρο με τιν αξάλη στο ένα καπούλη. Καταλαβένετε ο γάηδαρος δεν είναι o όνος αλά ο Βάϊος. Άνεφ πολόν σκέψεον καταλαβένη κανής ότι το κεφάλη δεν έχη μιαλό αλά κολοκιθόσπορο. Απαγορεύετε να ξαναγίνη εκ νέου τέτιο απαράδεκτο η παράμιο πράγμα.
3) Απαγορεύετε το βρισίδιν το φονασκίν και εντός του καφενίου το ανεμίζιν διότι είναι χιμόνας, και εσθάνετε τις αποφορά από τι βρόμα. Όστις επιθιμή να ανεμιστή να εξέρχετε έξοθεν του καφενίου.
4) Ίδα πολές γυνέκες να πιάνουν τη σιγγούνα μετά του υποκαμίσου να το τραβούν πρότα έμπροσθεν να ανίγουν τα πόδια και να ουρούν ορθίος. Το τιούτον είναι απαράδεκτο και πρέπη άνεφ χρονοτριβίς να τις βρακόσετε άπαξ και διαπαντός.
5) Να τιρίσετε άνεφ αντιρίσεος και χρονοτριβής την άνοθεν τάφτην διαταγήν μου άνθροπη σκύλη και γινέκες διότι όπιος συληφθή παραβάτις θα τον σιλάβο θα τον κλίσο στο σχολίο και αλίμονο του θα τον ταράξο και θα τον μαβρίσο στο ξίλο
Να με σινχορίτε αν έκανα κάπιο σιντακτικό λάθος καθότι τελίοσα και εγώ την τρίτη του Δημοτικού σχολίου διότι δεν με έστιλε ο πατέρας μου από το χωρίον στιv Λάρισσαν για να μάθο περισότερα γράματα Σαν γκαραγκούνις που είμε και εγώ καταλαβένετε άπαντες τας γραφάς μου τας οπίας θέλετε δεν θέλετε θα τας τίρισετε ανιπερθέτος.
Εν Ματαράγκα τη 10η Δεκεμβρίου 1910
Ο Διοικητής του Χωρίου
Νικόλαος Παπάκωνσταντινου
Υπενωμοτάρχης
Στρατιωτικοί, αστυνομικοί και χωροφύλακες ήταν υποχρεωμένοι, τα παλιά χρόνια, να χρησιμοποιήσουν στις αναφορές τους την καθαρεύουσα σαν γλώσσα επικοινωνίας. Στην πράξη βέβαια τους προέκυπτε ένα απίστευτο ανακάτωμα από δημοτική, καθαρεύουσα και ότι άλλο τους ερχόταν εκείνη τη στιγμή…
Για την εκπαίδευση των χωροφυλάκων λειτούργησε Σχολή, όπου διδάσκονταν βασικά αστυνομικά μαθήματα και τρόποι καλής συμπεριφοράς. Χαρακτηριστική της προσπάθειας πού κατέβαλαν οι Ιταλοί οργανωτές για την συγκρότηση συγχρόνου Σώματος, είναι μια διαταγή του αρχηγού Μόνακο. Η διαταγή με όση «γραφικότητα» κι αν έχει αξίζει να παρατεθεί αυτούσια. Γράφει στη διαταγή του ο Ιταλός Καραβινοφόρος:
«ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ
Ημερησία διαταγή τής 12 Φεβρουαρίου 1905. Αριθ. 45 Αντικείμενον: Ατομική καθαριστής και τρόπος του απομύτεσθαι.
Διά της από 11 Ιουλίου 1902, ύπ’ αριθ. 223 ημερησίας διαταγής εγένοντο συστάσεις εις τας υφισταμένας Διοικήσεις, όπως καταστώσιν οικειόταται μεταξύ των χωροφυλάκων αι περί ατομικής καθαριότητος διαταγαί, προς εκρίζωσιν της κακής καιμ πεπαλαιωμένης συνήθειας του απομύτεσθαι διά των δακτύλων. Παρά τας συστάσεις ταύτας, μετά λύπης μου παρετήρησα ότι συχνάκις τιμωρούνται στρατιωτικοί, ακριβώς διά τον λόγο τούτον.
Υπομιμνήσκω επίσης ότι το απομύτεσθαι διά των δακτύλων αντί τού ποιείσθαι χρήσιν ρινομάκτρου, αποτελεί εν μέγα άτοπον, ελάχιστα κολακευτικόν υπέρ της ανατροφής των ούτω απομυτομένων. Προς παντελή άρσιν συνεπώς τοιαύτης επιμέμπτου έξεως, ορίζω, όπως εφεξής ο διά της χειρός απομυτόμενος, αντί να μεταχειρίζεται προς τούτο ρινόμακτρον, καθ’ ά οι κανόνες της καλής συμπεριφοράς επιβάλλουσι, τιμωρείται διά πέντε ήμερων αυστηράς φυλακίσεως, προς τή αναλόγω κρατήσει μισθού.
Ο διευθύνων την Σχολήν των μαθητευομένων χωροφυλάκων Τοπανά αξιωματικός θέλει επιμελείται, όπως αι ανωτέρω διατάξεις περιέχωνται εκάστοτε εις γνώσιν των μαθητευομένων. Η παρούσα διαταγή κοινοποιηθήτω προς τάς υφιστάμενας Διοικήσεις και άντιγραφήτω υπό πάντων των χωροφυλάκων εν τοις τετραδίοις γραφής.
Επί της μνημονευθείσης τέλος ύπ’ αριθ. 223 ημερησίας διαταγής, σημειωθήτω δι’ ερυθράς μελάνης η παρούσα.
Ό Αρχηγός ΜΟΝΑΚΟ».
Ο Ενωμοτάρχης Ζουλαγμάκης «συνέλαβεν ζεύγος ερωτομανές» και έστειλε την κάτωθι αναφορά στο Αρχηγείο Χωροφυλακής από την Κούλουρη το 1894…
Στη Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας υπάρχει ένα έγγραφο «εγκύκλιος» του αστυνόμου της περιφέρειας Εμμ. Λαγουδάκη, με ημερομηνία 4 Δεκεμβρίου 1883 που αναφέρεται στις διατάξεις, ακριβές αντίγραφο του οποίου παραθέτουμε.
ΠΡΟΣ ΑΠΑΣΑΣ ΤΑΣ ΑΡΧΑΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ.
ΝΟΜΑΡΧΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΑΡΧΟΥΣ ΤΗΣ ΥΠ ΕΜΕ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΗΣ
Άρθρον 1ον. Παρακαλούνται πάντες και πάσαι, όπως μεθαύριον Πέμπτην 6ην Δεκεμβρίου ε.ε κατά την πανηγυρικήν εορτήν του Αγ. Νικολάου και επί τη εσχάτη ευκαιρία της συγκεντρώσεως των ξένων, οι κάτοικοι της δικαιοδοσίας μου εκτελέσωσιν γενικήν καθαριότητα των δρόμων της εγχωρίου ταύτης κωμοπόλεως Δημητσάνης.
Άρθρον 2ον. Να δέσωσι δια στερεών αλύσεων τους κύνας και τους σκύλους και άπαντα τα κακοποιά στοιχεία τα τυχόν δυνάμενα να προσβάλωσι την εγχώριον αιδώ της κωμοπόλεως.
Άρθρον 3ον. Να θέσωσι φίμωτρα ανά τα στόματα των φωνασκούντων εμψύχων ζώων, οίον και Γ. Χαριτοδιπλωμένων (;) και κτηνών διαφόρων καταγωγών, γένους και φύσεως ή και ανθρωπογύναια ακατάλληλα συνπεριφοράς εις ξένους και κατά την υπερτελουμένην πανήγυριν ενθάδε….
Άρθρον 4ον. Να εμποδισθούν βία το ουγγάρισμα των όνων και μοσχαρίων, τα χλιμίντρισματα των ίππων και γαλών (κουτσουλίων).
Άρθρον 5ον. Και γράψαι: Θα τους πεθάνω δι’ άρθρων. Τι νομίζουν πως είναι οι αυγοπώλαι, φαρμακοπώλαι, καπνοπώλαι, σιδηροπώλαι, οινοπώλαι, λαχανοπώλαι, εστιάτορες (γεια σου βλάχο) οπωροπώλαι, μη εξαιρούμενων και των γνωστών εν γένει εμπορευόμενων. Να τηρήσουν άκραν κάθαρσιν, καλήν ζύγισιν, αρίστην ποιότητα, να σκευάσουν το δικαιοστάσιον των ζυγαριών των, των σταθμών και μέτρων, προς το συμφέρον της υπηρεσίας. Οι παραβάται του Διατάγματος τούτου τιμωρηθήσονται κατά το άρθρο 72 της Αστυνομικής ταύτης Διατάξεως και του άρθρου 272 του Π.Ν. περί βλάβης ηθών και ηθικής.
Άρθρον_6ον. Απαγορεύεται το πλύσιμον εν τη θαλάσση άνευ αδείας, επίσης η είσοδος αμφοτέρων των γενών και ουδετέρων εις θερμούς λουτήρας καθ’ όλην την διάρκειαν της εορτής του Αγίου Νικολάου, ωσαύτως η διανυκτέρευσις και η μετάβασις προς ρευμασμόν εις τους πρόποδας της θαλάσσης και παρά τας θαλασσίας φλέβας αμφοτέρων των γενών προς αποφυγήν εκουσίου απαγωγής μεταξύ των.
Άρθρον 7ον. Όσοι παρ’ εμού οφθώσι και των οργάνων μου εργολαβούντες άρρενες μετά θήλεων θέλουσι ραβδισθεί ανελλιπώς εν τω Κρατητηρίω.
Άρθρον 8ον. Απαγορεύεται το κρυφοκοίταγμα εκ παραθύρων, οίκων, ξενοδοχείου παρά προσώπων αλλοτρίων γενών και εν οδοίς, περιπάτοις, καφενείοις κλπ. εν γένει δε απαγορεύεται η δευτεροδιάβασις.
Άρθρον 9ον. Απαγορεύεται η διέλευσις ανθρώπων επί κτηνών και τούμπαλιν, έφιπποι ανά τας οδούς και πλατείας, ως και μέγαρα εν τη εγχωρίω κωμοπόλει ταύτη προς αποφυγήν καταπατήσεως παίδων ως εκ της ρυτήρος ελαύνοντας πόδας των κτηνών και ως λόγου χάριν είδον άρρενα τινά σπεύδοντα πσιτ, πσιτ, πσιτ, όπισθεν θηλέου τινός ούτινος οι πόδες ηστόχησαν και από ρυτήρος ελεύνουσιν και κατεπάτησαν την εσθήτα του ποδός ταύτης και ας είναι, άλλην ημέραν θα εξετάσω και δια το σπουδαίον τούτο ζήτημα. Και δια να είμεθα εν τάξει οι παραβάται θα διώκωνται βάσει του άρθρου 1072 του Π.Ν.
Άρθρον 10ον. Το κλείσιμον των καταστημάτων κανονίζω, πλην Λεσχών την δύσιν του ηλίου, των δε οινοπωλείων την 11ην της νυκτός, τα δε θεάματα η 12 του μεσονυχτίου, πλην του δημοσίου θεάματος της καραγκιοζαρίας, θεατρικής σκηνής, την πρωΐαν περί το λυκαυγές, τουτέστιν άμα τη εμφανίσει του ηλίου εις την γην των αβδηριτών κοινοτήτων. Και αυτό διότι θα παρίσταμαι ο υποφαινόμενος εν μεγάλη στολή, και παρασημοφορία.
Άρθρον 11ον. Απαγορεύεται μεθαύριον Πέμπτην εορτήν του Αγ. Νικολάου να τεθώσιν εις τα εξ ων συνετέθησαν.
Άρθρον 12ον. Απαγορεύεται η διοχέτευσις ακαθάρτων υδάτων και άλλων υλών. επιβλαβών τη δημοτική εγχωρία υγεία και επιτρέπεται το ρίξιμον τούτων εν τη θαλάσση μεθ’ απάντων των συλλεχθέντων σκουπιδιών μερίμνη της εγχωρίου δημοτικής αρχής καθισταμένης παρ’ ημών υπευθύνου.
Άρθρον 13ον. Απαγορεύονται αι σεισμικαί δονήσεις, προς αποφυγήν καταπλήξεως λαού και των συν αυτοίς ευρικομένων ατόμων χάρις της τηρήσεως αναψυχής.
Άρθρον 14ον. Μεθαύριον Πέμπτην και ώρα 10 π.μ. θέλει τελεσθεί εν τη εκκλησία τελετή παναηγύρεων εν η δέον να παραυρεθώσιν άπασαι αι αρχαί του τόπου, πάρεδρος, σύμβουλοι, κλητήρες της Κοινότητας και ηγούμενου, εμού ως αστυπαρασημοφορία, άπαντες δε οι χωρικοί θέλουσι κατανεμηθεί και εν μεγάλη στολή και λάβει θέσεις και εις τας καλλιτέρας μάλιστα. Αι δε αρχαί όπισθεν εμού, όστις θα φέρω φουφούλες, το τοπικόν επίσημον ένδυμα μου.
Άρθρον 15ον. Ελλείψει μουσικής μερίμνη του Δημοτικού Παρέδρου, θέλουσι παιανίσει τα εγχώρια όργανα ενθάδε και ακολούθως επιδοθώσι εις διασκέδασιν ήσυχον και λιτόν φαγοπότιν, μετά επισκεφθήσονται εμέ εν τω Καταστήματι μου οι δε χωρικοί ελλείψει αεριόφωτος θέλουσιν ανάψει μικράς αναυλαβείς και ανεπιζημίους πυρκαϊας δια ξηρών πουρναρίων ανά τας οδούς, εν οις περιπατούντες θα φέρωσιν κόκκινα φανάρια.
Άρθρον 16ον. Απαγορεύεται ενώπιον ξένων η μαγκουροφορία, ο πυροβολισμός δια διμούτσουνης, το απότομον βήξιμον, η εκκαθάρισις των ρινών, δια των χειρών και κάτι άλλα, επιτρεπομένων εν απομακρυσμένη συνοικία και περί λύχνων αφάς, όπως λένε οι παππούδες μας.
Άρθρον 17ον. Απαγορεύεται το συνομιλείν εντός του λουτήρος με άτομα εις άλλους λουτήρας, ως και το τάραγμα του ύδατος δι’ αερίων παρ’ αυτών εξερχομένων, οι γέλωτες και το παίξιμον του κρέατός των.
Άρθρον 18ον. Περί την μεσηβρίαν ψαλλήσεται μεγάλη παράκλησις προς απομάκρυνσιν πάσης ασθένειας ζώων, ανθρώπων, γυναικων,περονοσπόρων, ποδάγρας, ακρίδων κλπ.
Η εκτέλεσις ανατίθεται εις τα υπ’ εμέ όργανα.
Ο Αστυνομεύων ΕΜΜ.ΛΑΓΟΥΔΑΚΗΣ.
