Κατάσκοποι υπήρχαν πάντα, από την αρχαιότητα, μέχρι και σήμερα. Όπου υπήρξε πόλις και κράτος, όπου υπήρξε πόλεμος, υπήρχαν και κατάσκοποι. Η γνώση των αντιπάλων, τα όπλα που διέθεταν, τα στρατηγικά σχέδια των επιθέσεών τους και η αριθμητική τους υπεροχή ήταν στοιχεία πολύτιμα για το άλλο στρατόπεδο που επεδίωκε τη νίκη.
- Γράφει ο Τάκης Κάμπρας
Σήμερα, οι κατάσκοποι ασχολούνται με καθαρά τεχνολογικό προσανατολισμό (βιομηχανική κατασκοπεία, χάκερ κλπ). Σημασία έχει πως πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν κατάσκοποι καθώς «θεωρούνται» απαραίτητοι!
Αιτία για την πρώτη αυτόνομη Ελληνική Υπηρεσία Πληροφοριών, στάθηκε το γεγονός της δολοφονίας, του Ιταλού Στρατηγού Ερρίκο Ταλλίνι, στις 27 Αυγούστου 1923, στην Ελληνοαλβανική μεθόριο στην Κακαβιά των Ιωαννίνων. Με αιτία το γεγονός αυτό η Ιταλία βομβάρδισε την Κέρκυρα και ακολούθως την κατέλαβε προσωρινά, μέχρι την 27η Σεπτεμβρίου 1924. Οι Ιταλικές βλέψεις και η γενικότερη κατάσταση στην Ελλάδα μετά την Συνθήκη της Λωζάνης, είχαν δημιουργήσει ένα χάος στην Ελλάδα.
Για να αντιμετωπίσει τον Ιταλικό επεκτατισμό, η Ελλάδα, τον Μάρτιο του 1924 ίδρυσε το «Κέντρο Πληροφοριών Κέρκυρας» το οποίο εγκαταστάθηκε με κάλυψη την τοπική φρουρά της Κέρκυρας. Πρώτος Διοικητής του Κέντρου ήταν ο Συνταγματάρχης Γ. Φεσσόπουλος.
Είναι γνωστό πως τα γεγονότα που αφορούν την κατασκοπεία είναι καλά τεκμηριωμένα σε όλη την ιστορία. Οι αρχαίες γραφές των Κινέζων και Ινδών στρατιωτικών, όπως ο Σουν Τσου και ο Τσανάκια περιέχουν πληροφορίες σχετικά με την εξαπάτηση και την ανατροπή. Ο Τσαντραγκούπτα Μαουρύα, μαθητής του Τσανάκια και ιδρυτής της Αυτοκρατορίας των Μαουρύα στην Ινδία, έκανε χρήση των δολοφονιών, κατασκόπων και μυστικών πρακτόρων, οι οποίες περιγράφονται στο Αρθασάστρα του Τσανάκια.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν ένα καλά ανεπτυγμένο σύστημα για την απόκτηση πληροφοριών, και οι Εβραίοι χρησιμοποίησαν κατασκόπους, όπως και στην ιστορία της Ραάβ. Η κατασκοπεία ήταν επίσης διαδεδομένη στην Ελληνική και Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Κατά τη διάρκεια του 13ου και 14ου αιώνα, οι Μογγόλοι στηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην κατασκοπεία για τις κατακτήσεις τους στην Ασία και την Ευρώπη. Στην φεουδαρχική Ιαπωνία χρησιμοποιούνταν συχνά οι νίντζα για τη συγκέντρωση πληροφοριών. Πιο πρόσφατα, οι κατάσκοποι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ελισαβετιανή Αγγλία. Πολλές σύγχρονες μέθοδοι κατασκοπείας είχαν εδραιωθεί ακόμα και τότε.
Οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν τους Pochtecas, τους υπεύθυνους του εμπορίου, ως κατασκόπους και διπλωμάτες, και είχαν διπλωματική ασυλία. Μαζί με τους pochteca, πριν από μια μάχη ή πόλεμο, μυστικοί πράκτορες, οι quimitchin, στέλνονταν να κατασκοπεύσουν τους εχθρούς συνήθως φορώντας την τοπική φορεσιά και μιλώντας την τοπική γλώσσα, τεχνικές παρόμοιες με τους σύγχρονους μυστικούς πράκτορες.
Ο Ψυχρός Πόλεμος περιελάμβανε έντονη δραστηριότητα κατασκοπείας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους και της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας και των συμμάχων τους, και κυρίως σχετίζονταν με μυστικά για τα πυρηνικά όπλα. Πρόσφατα, οι υπηρεσίες κατασκοπείας έχουν βάλει στο στόχαστρο το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών και τους τρομοκράτες.
Διαφορετικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ορισμένες τεχνικές συλλογής πληροφοριών περισσότερο από άλλες. Η πρώην Σοβιετική Ένωση, για παράδειγμα, προτιμούσε τις ανθρώπινες πηγές αντί για την έρευνα σε ανοικτές πηγές, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την τάση να δίνουν έμφαση σε τεχνολογικές μεθόδους, όπως το SIGINT και IMINT. Τόσο η σοβιετική KGB και η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU, έκριναν τους αξιωματικούς από τον αριθμό των πρακτόρων που στρατολογούσαν.
Η κατασκοπεία στην αρχαιότητα
Να μην πάμε όμως τόσο μακρυά…! Στην Αρχαία Ελλάδα οι τακτικές δεν ήταν σαν τις σύγχρονες. Βασίζονταν στην ευφυΐα και στην παρατηρητικότητα αυτού που έβλεπε. Ο κατάσκοπος είχε και την ευθύνη τού τι έλεγε… Ταξιδευτές, έμποροι που κινούνταν από πόλη σε πόλη και μπορούσαν να καταλάβουν το τι γίνεται κι εκπρόσωποι, χωρίς να ασκούν επίσημα την κατασκοπεία, ανέφεραν ό,τι έκριναν αξιόλογο προς αναφορά».
Στην Ιλιάδα του Ομήρου αναφέρεται το πρώτο κατασκοπευτικό επεισόδιο, οι μέθοδοι, οι μυστικές επικοινωνίες και ποια ήταν η τύχη τους όταν έπεφταν στα χέρια του εχθρού.
Δεν είχαμε εξειδικευμένους κατασκόπους», ωστόσο υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι «προσφέρονταν να δώσουν πληροφορίες».
Τους κατασκόπους που συνέλαβαν, άλλοτε τους ελευθέρωναν κι άλλοτε τους σκότωναν. Εξαρτιόταν πώς ήθελαν να τους χρησιμοποιήσουν. Εάν ήταν πιο ισχυροί και ήξεραν ότι θα τρομοκρατούσαν τον αντίπαλο, τότε τους ελευθέρωναν. Στην αντίθετη περίπτωση τους σκότωναν για τον ίδιο λόγο: να μην πάνε πίσω και μαρτυρήσουν αυτό που είδαν.
Οι «μυστικές» επικοινωνίες γίνονταν με διάφορους τρόπους: έκρυβαν τα μηνύματα μέσα στα παπούτσια τους, χάραζαν τα γράμματα που συνέθεταν το μήνυμα σε ξύλινο πινάκιο που το άλειβαν με κερί και από πάνω έγραφαν αθώα μια επιστολή.
Επίσης ένα μήνυμα μπορούσαν να το γράψουν πάνω στα υλικά που σκέπαζαν μια πληγή τραυματισμένου, π.χ. φύλλα, ή έγραφαν μια επιστολή και ανάμεσα στις λέξεις υπήρχαν διάφορα σημαδάκια που εάν τα μάζευε ο «ειδικός» συνέθετε ένα νέο κείμενο.
Οι μεταμφιέσεις σε γυναίκες, δούλους, ζητιάνους, για να κρατούν χαμηλό προφίλ και να κυκλοφορούν με άνεση στις ξένες πόλεις, ήταν πολύ διαδεδομένες. Η αρχαιότερη αφήγηση που δίνει πλήρες κατασκοπευτικό επεισόδιο αναφέρεται στο Κ της «Ιλιάδας» του Ομήρου, πώς ένας Τρώας πάει να κατασκοπεύσει το στρατόπεδο των Ελλήνων, τον πιάνουν, τους τα μαρτυράει όλα και τελικά του κόβουν το κεφάλι.
Η κατάσκοπος Δαλιδά, πήρε από τους Φιλισταίους 1.100 κομμάτια ασήμι για να εκμαιεύσει από τον Σαμψών το μυστικό της υπεράνθρωπης δύναμής του. Παριστάνοντας την ερωτευμένη μαζί του, τον πείθει να της πει το μυστικό του και όταν εκείνος την εμπιστεύεται και της ομολογεί πως για να μη χάσει τη δύναμή του δεν πρέπει να κόψει ποτέ τα μακριά του μαλλιά, εκείνη τον κοιμίζει στα γόνατά της και του τα κόβει, παραδίδοντάς τον έτσι ανίσχυρο στους Φιλισταίους.
Άλλη μια πολύ παλιά σωζόμενη αναφορά στην κατασκοπεία ανάγεται στην εποχή του πολέμου του φαραώ Ραμσή με τους Χετταίους και στη μάχη του Καντές ( περ. 1274. π.Χ.). Αν και οι κατάσκοποι είναι πιο γνωστοί ως συλλέκτες πληροφοριών, συχνά χρησιμοποιούνται και για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, προκειμένου να παραπλανήσουν τους αντιπάλους.
Έτσι, ο Χετταίος βασιλιάς Μουταβάλις, έστειλε στο στρατόπεδο των Αιγυπτίων δύο κατασκόπους μεταμφιεσμένους σε λιποτάκτες, με αποστολή να πείσουν τον Φαραώ ότι ο στρατός των Χετταίων ήταν ακόμη μακριά. Ο Ραμσής πίστεψε την ιστορία τους, με αποτέλεσμα να οδηγήσει ένα τμήμα του στρατού του σε μια ενέδρα των Χετταίων. Ευτυχώς για τον Φαραώ, κατάφερε να συλλάβει δύο ακόμα Χετταίους κατασκόπους και τους παρέδωσε στους αξιωματικούς του για ανάκριση.
Μετά από ξυλοδαρμό, οι Χετταίοι απεκάλυψαν ότι είχε στηθεί ενέδρα για την εμπροσθοφυλακή του Ραμσή: η αποκάλυψη αυτή επέτρεψε στον Φαραώ να καλέσει ενισχύσεις και ν’ αποφύγει την καταστροφή στη μάχη που έγινε γνωστή πλέον ως μάχη του Καντές.
Ο Ιέρων, ο τύραννος των Συρακουσών μίσθωνε τακτικά κατασκόπους, πληροφοριοδότες, αλλά και ωτακουστές, που τους έστελνε μέρα νύχτα παντού, για να ακούν τις ομιλίες και τις απόψεις των ανθρώπων στην πόλη.
Ο Αννίβας, δεν χρησιμοποίησε μόνο ελέφαντες, αλλά ανέπτυξε και τον πρόδρομο του σημερινού κρυφού «πομπού ασυρμάτου». Καθώς πολιορκούσε μια πόλη στη Σικελία, έστειλε στους εχθρούς έναν δικό του άνδρα, μεταμφιεσμένο σε γέροντα αγρότη, που τάχα ήθελε να πάρει μέρος στην άμυνα της πόλης εναντίον του Αννίβα.
Όταν ο κατάσκοπος εκείνος μπήκε στην πόλη, έκανε συνθήματα με καπνό για να καθοδηγήσει την επίθεση του Αννίβα. Ο Τζένγκις Χαν ήταν ο πρώτος στρατηγός που χρησιμοποίησε μόνιμο κλάδο κατασκοπείας. Μεταμφίεζε τους κατασκόπους του σε εμπόρους, που γύριζαν στα παζάρια της Σαμαρκάνδης και της Καμπούλ και επέστρεφαν με πλήρεις χάρτες ολόκληρων περιοχών.
Τζιάκομο Καζανόβα 1725-1798
Αν και έγινε γνωστός για τις ερωτικές του επιδόσεις, ο Καζανόβα ήταν κατάσκοπος για τις αρχές της πόλεις και τους Ενετούς Ανακριτές.
Εξαιτίας της οικονομικής υποστήριξης που είχε η μητέρα του από διάφορους πατρώνους της τέχνης, είχε τη δυνατότητα να σπουδάσει και γίνει μεταξύ άλλων δικηγόρος. Οι ερωτικές του σχέσεις με διάφορες ισχυρές γυναίκες της εποχής του έδωσαν δύναμη.
Ωστόσο το πάθος του για τη χαρτοπαιξία αλλά η αυτοκαταστροφική του φύση τον εμπόδισαν από το να δημιουργήσει μια περιουσία. Σε μια περίπτωση λέγεται ότι έχασε το ισοδύναμο του ενός εκατομμυρίου ευρώ σε μια νύχτα. Το 1872 και μετά από δύο χρόνια δράσης εξορίστηκε από την πόλη για τη διασπορά φημών εναντίων ενός ισχυρού πατρικίου της Βενετίας.
Η Αμερικάνικη Επανάσταση, έκανε τα μέλη των οικογενειών και τους φίλους να αλληλοκατασκοπεύονται. Ένας πράκτορας, ο Νάθαν Χαίηλ (1755 – 1776) συνελήφθη από τον ίδιο τον εξάδελφό του!
James Rivington: Ο κατάσκοπος του Τζορτζ Ουάσιγκτον
Μπορεί να γεννήθηκε στη Βρετανία, έγινε ωστόσο πατριώτης Αμερικανός από τους λίγους! Ο Εκδότης της αμερόληπτης εφημερίδας «New York Gazetteer» (1773) ξεκίνησε την καριέρα του ως πατριώτης Βρετανός: μέχρι το 1775 ήταν το πιο μισητό πρόσωπο της Αμερικής, με την αυτονομιστική οργάνωση Sons of Liberty να του καίει σπίτι και εφημερίδα, αναγκάζοντάς τον το 1775 να επιστρέψει στην Αγγλία. Όταν όμως το 1777 οι Βρετανοί απέκτησαν και πάλι την κυριότητα της Νέας Υόρκης, ο Rivington επέστρεψε στις ΗΠΑ, λειτουργώντας πια ως βασιλικότερος του βασιλέα.
Κάτι που τον έκανε τον τελευταίο άνθρωπο που θα υποπτευόταν ποτέ το βρετανικό στέμμα για προδοσία, αν και ακριβώς αυτό συνέβαινε! Γιατί πια ο Rivington λειτουργούσε ως διπλός κατάσκοπος της Αμερικής, μεταφέροντας στον στρατηγό Τζορτζ Ουάσιγκτον όλες τις απόρρητες πληροφορίες για τις κινήσεις του βρετανικού στρατού.
Κι έτσι, όταν η Νέα Υόρκη εκκενώθηκε, ο Rivington ήταν ο μόνος που παρέμεινε στην πόλη! Μετά το 1783 όμως η φήμη του ως διπλού πράκτορα έγινε τόσο θρυλική που κανείς πια δεν τον εμπιστευόταν, την ίδια στιγμή που οι προγενέστερες απόψεις του απομάκρυναν τους αναγνώστες από τη νέα του εφημερίδα.
Belle Boyd
Διάσημη γυναίκα κατάσκοπος κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφύλιου πολέμου. Υποστήριζε τους Νότιους, κατά της Ένωσης των Βορείων και ζούσε στην Βιρτζίνια. Η Boyd χρησιμοποίησε την γοητεία και την θέση της για να προσεγγίσει στρατηγούς της Ένωσης και να αποκαλύψει τα μελλοντικά τους σχέδια.
Elizabeth Van Lew
Η Elizabeth Van Lew ήταν μια 43χρονη γυναίκα που ζούσε με τη μητέρα της όταν ξέσπασε ο αμερικανικός εμφύλιος. Ήταν κατά της δουλείας και προσφέρθηκε εθελοντικά να καταταγεί στις δυνάμεις τις Συνομοσπονδίας, για να κατασκοπεύει για λογαριασμό των Βορείων.
Το έκανε μάλιστα από καθαρό πατριωτισμό και δεν πήρε ποτέ δεκάρα για τις υπηρεσίες της! Καθώς ήταν υπεράνω υποψίας, μπαινόβγαινε ανενόχλητη στα στρατόπεδα αιχμαλώτων των Νοτίων, δίνοντας στους ομήρους της Ένωσης πολύτιμες πληροφορίες, όπως τα σχέδια των φυλακών, βοηθώντας τους έτσι να αποδράσουν.
Οι μεγαλύτεροι σύγχρονοι κατάσκοποι
Μάτα Χάρι
Γεννημένη στο Leeuwarden της Ολλανδίας το 1876, η Μάτα Χάρι είναι μια από τις πρώτες γυναίκες διπλές κατασκόπους. Έδρασε για λογαριασμό της Γερμανίας και της Γαλλίας κατά το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε ηλικία 19 χρόνων παντρεύτηκε έναν αξιωματικό του στρατού και τον ακολούθησε στην τότε Ολλανδική αποικία της Ιάβας. Μετά την αποτυχία του γάμου της και το θάνατο του ενός από τα δύο παιδιά της επέστρεψε στην Ευρώπη και το Παρίσι δουλεύοντας για πολλά χρόνια ως στριπτιζέζ και συνοδός υψηλόβαθμων στρατιωτικών.
Το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, βρήκε τη Μαργκαρέτα Ζέλε, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, να πλησιάζει τα σαράντα και τα οικονομικά της σε κακή κατάσταση. Έτσι, όταν την προσέγγισε η γερμανική μυστική υπηρεσία δεν χρειάστηκε πολύ για να αποφασίσει να συνεργαστεί μαζί της παρέχοντας πληροφορίες.
Η εργατικότητα της, το απαράμιλλο κάλλος και ο κοσμοπολίτικος αέρας της άρχισαν σύντομα να αποδίδουν καρπούς. Ακόμα περισσότερους καρπούς φυσικά απέδωσε η συνεργασίας της με τις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες.
Τον Ιανουάριο του 1915,μετά από μερικούς μήνες διπλής δράσης, συνελήφθη και δικάστηκε για προδοσία. Εννέα μήνες αργότερα εκτελέστηκε από γαλλικό απόσπασμα. Όσο περίμενε την εκτέλεσή της, είχε ήδη σκαρφιστεί τρία κόλπα για να καταφέρει να αποδράσει.
Το πρώτο ήταν να υποστηρίξει πως είναι έγκυος (η γαλλική νομοθεσία απαγόρευε την εκτέλεση εγκύου). Το δεύτερο ήταν να πείσει έναν πρώην εραστή της ο οποίος ήταν πιλότος, να καταφτάσει με το αεροσκάφος στην φυλακή και να την πάρει μαζί του. Το τρίτο ήταν να βάλει έναν από τους πλούσιους πελάτες της να δωροδοκήσει τους φρουρούς της, να την «εκτελέσουν» με άσφαιρα, και να την θάψουν στα «ρηχά», ώστε να μπορέσει ο σύντροφός της να την ξεθάψει γρήγορα.
Τελικά, δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει κανένα από τα σχέδιά της. Αρκέστηκε στο να ντυθεί κομψότατα και σέξι για την εκτέλεσή της, και ξεψύχησε απέναντι από ένα απόσπασμα 15 Γάλλων το 1941.
Το σώμα της, αφού κανένας συγγενής της δεν εμφανίστηκε, «δωρίστηκε» στην επιστήμη για μελέτες, και διατηρήθηκε στα εργαστήρια. Μάλιστα, το 2000 έγινε αντιληπτό ότι έλειπε το… κεφάλι της – κάποιος προφανώς το είχε κλέψει κατά την μετακόμιση του φορέα ερευνών, περίπου μισό αιώνα πριν. Κανείς δεν γνωρίζει τι μπορεί να το ήθελε…
Όλντριτς Έιμς (1941)
Ο Όλντριτς Έιμς ήταν ένας πρώην υπάλληλος της CIA στον τομέα της αντικατασκοπίας. Μέχρι που το 1985 αποφάσισε να αλλάξει στρατόπεδο μπαίνοντας στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης. Οι λόγοι της προδοσίας του Έιμς δεν ήταν ιδεολογικοί αλλά καθαρά οικονομικοί. Προσφέροντας πληροφορίες αντί αμοιβής είχε σκοπό να αντιμετωπίσει προσωπικά χρέη.
Την ίδια χρονιά οι αξιωματούχοι της CIA παρατήρησαν ότι έχαναν κατασκόπους με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς από το συνηθισμένο αλλά για άγνωστους λόγους δεν υποπτεύθηκαν πιθανή διείσδυση της KGB.
Όταν το FBI ανέλαβε τη διερεύνηση της υπόθεσης αποκάλυψε τη δράση του Έιμς και φοβούμενο ότι θα αυτομολήσει στο ανατολικό μπλοκ τον συνέλαβε στο αεροδρόμιο της Ουάσιγκτον μαζί με τη γυναίκα του. Αργότερα εκτελέστηκε στην ομοσπονδιακή φυλακή του Άλενγουντ της Πενσιλβάνια.
Κλάους Φούχς (1911-1988)
Ο Κλάους Φουχς γεννήθηκε στο Ρούσελχαϊμ της Γερμανίας στις 19 Δεκεμβρίου 1911. Τη δεκαετία του 1930 και όντας μέλος του γερμανικού κομμουνιστικού κόμματος διέφυγε στη Βρετανία όπου και σπούδασε μαθηματικά και φυσική. Για ένα μικρό διάστημα εργάστηκε στο βρετανικό πρόγραμμα για την κατασκευή ατομικής βόμβας παρέχοντας πληροφορίες σε σοβιετικούς κατασκόπους.
Το 1943 μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου και εργάστηκε στο Πρόγραμμα Μανχάταν συμβάλλοντας σε πολλούς θεωρητικούς υπολογισμούς για τη ατομική διάσπαση και αργότερα στη σχεδίαση της πρώτης βόμβας υδρογόνου.
Ιστορικά έχει αποδειχτεί ο οι πληροφορίες που παρείχε στους σοβιετικούς χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο για τον έλεγχο των επιστημόνων παρά για την επίλυση προβλημάτων του δικού τους ατομικού προγράμματος.
Ωστόσο κάποια στοιχεία σχετικά με τον εμπλουτισμό ουρανίου επέτρεψαν στους σοβιετικούς να ξέρουν ότι οι ΗΠΑ δεν ήταν έτοιμες για πυρηνικό πόλεμο μέχρι τις αρχές τις δεκαετίας του πενήντα. Το 1946 καταδικάστηκε σε 14 χρόνια φυλάκισης, εκτίοντας τα 9 προτού επιστρέψει στην Ανατολική Γερμανία.
Ρίτσαρντ Σόργκε (1895-1944)
Αν βάζαμε σειρά για το ποιος θεωρείται ως ο μεγαλύτερος κατάσκοπος, σίγουρα πρώτο θα είχαμε τον Ρίτσαρντ Σόργκε. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους κατασκόπους των Σοβιετικών στην Ιαπωνία πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Γεννημένος στο Μπακού του Αζερμπαιτζάν και ανηψιός ενός από τους στενούς συνεργάτες του Καρλ Μαρξ υιοθέτησε την κομουνιστική ιδεολογία κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης του από τραυματισμό στον Α’ παγκόσμιο Πόλεμο. Η κωδική του ονομασία ήταν «Ramsay».
Το Μάιο του 1933 η Σοβιετική Ένωση τον έστειλε στο Τόκιο για να οργανώσει ένα δίκτυο κατασκόπων κάτι που έκανε με ιδιαίτερη επιτυχία. Στις 14 Σεπτεμβρίου πληροφόρησε τον Κόκκινο Στρατό ότι οι Ιάπωνες δεν είχαν σκοπό να επιτεθούν παρά μόνο αν οι γερμανοί καταλάβουν τη Μόσχα ή ξεσπάσει εμφύλιος στη Σιβηρία.
Αυτό επέτρεψε στους Σοβιετικούς να μετακινήσουν μεγάλες μονάδες στρατού και να αναστρέψουν την κατάσταση στη μάχη του Στάλινγκραντ. Μια άλλη επιτυχία ήταν η ακριβής προειδοποίηση των Συμμάχων για την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ.
Η δουλειά του Σόργκε θεωρείται ότι εμπόδισε την επικράτηση των Ναζί στο Β’ΠΠ, διατήρησε το Στάλιν στην ηγεσία του Κομουνιστικού Κόμματος και της Σοβιετικής ένωσης και διαμόρφωσε τη πρόσφατη μεταπολεμική ιστορία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Έπειτα από δέκα χρόνια ο Ζόργκε συνελήφθη το 1941 στο Τόκιο από μία χορεύτρια-πράκτορα της αστυνομίας, που τον είδε να σχίζει ένα μήνυμα και να το πετάει έξω από το παράθυρο ενός αυτοκινήτου.
(Σκοτεινό μυστήριο κάλυψε την εκτέλεσή του. Κάποιοι πιστεύουν πως τελικά διέφυγε μυστικά στην Ρωσία, όπου έζησε και εργάσθηκε για το υπόλοιπο της ζωής του…). Για την προσφορά του πάντως, τιμήθηκε μετά θάνατο με τον τίτλο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης.
«Κικέρων»
Μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις κατασκοπείας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η περίπτωση του Αλβανού κατασκόπου Elyesa Bazna, γνωστού μόνο με το όνομα «Κικέρων». Αυτός έπιασε δουλειά στην Βρετανική Πρεσβεία, όπου αντέγραψε ολόκληρο το συμμαχικό σχέδιο εισβολής στην Γερμανοκρατούμενη Ευρώπη.
Οι Ναζί, το αγόρασαν έναντι του κολοσσιαίου ποσού των 1.200.000 δολαρίων, αλλά ωστόσο δεν θεώρησαν το έγγραφο που παρέλαβαν ως γνήσιο κι αυθεντικό. Γι’ αυτό λοιπόν, πλήρωσαν τον «Κικέρωνα» με … πλαστά χαρτονομίσματα!
Τζούλιους και Εθελ Ρόζενμπεργκ
Ο Τζούλιους και η Εθελ Ρόζενμπεργκ ήταν ένα ζευγάρι Αμερικάνων κομμουνιστών που εκτελέστηκαν το 1953 για κατασκοπεία κατά των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της δράσης τους, που διήρκεσε από το 1942 μέχρι περίπου το 1950, παρείχαν στην KGB χιλιάδες έγγραφα που αφορούσαν κατασκευαστικές λεπτομέρειες του μαχητικού αεροσκάφους P-80 της Lockheed. Οι απόρρητες αναφορές για τις εταιρείας Emerson Radio και ειδικότερα τα σχέδια μιας ασφάλειας χρησιμοποιήθηκαν πολύ αργότερα για την κατάρριψη ενός αμερικάνικου U2. Η σύλληψη και η επακόλουθη καταδίκη τους ήταν παράλληλα η αρχή της περιόδου του Μακαρθισμού!
Melita Norwood
Σε ένα σημείο της ζωής της, ήταν πράκτορας της KGB που έκλεβε τα πυρηνικά μυστικά της Βρετανίας και τα μεταβίβαζε στην Ρωσία. Η Norwood εργάστηκε στην Βρετανική Οργάνωση Έρευνας Μη Σιδηρούχων Μετάλλων, που ήταν ουσιαστικά μια «βιτρίνα» για τη μυστική βρετανική έρευνα στα πυρηνικά όπλα.
Η Ρωσία επιδίωκε να ανακαλύψει τι σχεδίαζε το Ηνωμένο Βασίλειο και επίσης να κλέψει ένα μέρος της νέας αυτής τεχνολογίας, και έτσι ανέθεσε την δουλειά στην Norwood, η οποία έκλεβε μυστικά αρχεία για να τα αντιγράψει και να τα δώσει στην KGB.
Noor Khan
Η πρώτη γνωστή Ινδή κατάσκοπος, η Khan ήταν πολύ επιτυχημένη κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου για την Βρετανία. Εγκατεστημένη στην καρδιά της αντίστασης στην κατεχόμενη Γαλλία, αποδείχθηκε έξυπνη και επινοητική. Απέφυγε πολλές φορές τη σύλληψη, κάτι που τις επέτρεψε να μεταφέρει ένα σημαντικό όγκο πληροφοριών στο Λονδίνο σχετικά με το τι γινόταν στην Γαλλία και τα σχέδια των Ναζί.
Christine Granville
Πρόκειται για ένα ακόμα παράδειγμα θάρρους κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου. Η Granville ήταν μια πρώην βασίλισσα της ομορφιάς και κατάσκοπος για την Βρετανία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Είχε αναλάβει το χρέος του να μεταφέρει κρυφά μηνύματα μέσω της Ευρώπης στις Συμμαχικές δυνάμεις. Γνωστή για την γρήγορη σκέψη της και την εντυπωσιακή της εμφάνιση, χρησιμοποίησε και τα δύο για να μπορέσει να επιβιώσει κατά τη διάρκεια της καριέρας της ως κατάσκοπος.
Nancy Wake
Ήταν μια πολύ δημοφιλής πράκτορας μεταξύ των υποστηρικτών της Ένωσης και ήταν γνωστή ως «Το Λευκό Ποντίκι». Φυσικά, οι Ναζί ήθελαν απεγνωσμένα να την πιάσουν αλλά ποτέ δεν τα κατάφερναν, εξ ου και το παρατσούκλι.
Ήταν παντρεμένη με έναν Γάλλο βιομήχανο και ζούσε στην πατρίδα του, αλλά με το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, και την κατάληψη της Γαλλίας από τους Ναζί, εντάχθηκε στην αντίσταση. Πολύ επιτυχημένη, έκανε πολλά τολμηρά πράγματα, όπως το να μεταφέρει λαθραία βρετανικά στρατεύματα από τη Γαλλία στην Ισπανία, όπως και το να συγκεντρώνει σημαντικές πληροφορίες πίσω στο Λονδίνο.
Virginia Hall
Η Hall ήταν μια ακόμη γενναία γυναίκα που έμεινε γνωστή για την βοήθεια που παρείχε στις Συμμαχικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου. Αν και Αμερικανή, δούλεψε για την βρετανική μυστική υπηρεσία. Ήταν εύστροφη και επινοητική, και άκρως επικίνδυνη για τη ναζιστική Γερμανία, καθώς διηύθυνε ολόκληρα δίκτυα κατασκόπων που διέκοπταν τα σχέδιά τους ξανά και ξανά.
Eddie Chapman
Κακοποιός που έγινε Γερμανός κατάσκοπος, πριν λειτουργήσει ως διπλός πράκτορας των Βρετανών. Με κωδικό όνομα «Ζιγκ Ζαγκ», ο Edward A. Chapman ήταν ειδικός στις εκρήξεις, στις κλειδαριές και συνήθιζε να ληστεύει κοσμηματοπωλεία.
Το 1939 πιάστηκε από την αστυνομία της Βρετανίας και κλείστηκε στις φυλακές των Channel Islands, και τότε η μοίρα πήρε τα ηνία της ζωής του: το 1940 οι Ναζί κατέλαβαν τα βρετανικά νησάκια και μετέτρεψαν τον Chapman σε κατάσκοπό τους. Αφού τον εκπαίδευσαν στο Παρίσι, τον έριξαν με αλεξίπτωτο στη βρετανική βιομηχανία κατασκευής αεροπλάνων de Havilland στο Hatfield, με αποστολή να την ανατινάξει.
Η MI5 γνώριζε όμως για τα σχέδια των Ναζί και συνέλαβε αμέσως τον Chapman μόλις κατέπεσε σε βρετανικό έδαφος, αναγκάζοντάς τον να λειτουργήσει πια ως διπλός πράκτορας, σχεδιάζοντας έτσι μια από τις εντυπωσιακότερες επιχειρήσεις εξαπάτησης του Β’ Παγκοσμίου: το πλαστό σαμποτάζ στη βάση de Havilland!
Επιστρέφοντας στο Γ’ Ράιχ, οι κατενθουσιασμένοι χιτλερικοί τον παρασημοφόρησαν με τον Σιδηρούν Σταυρό (Iron Cross), την υψηλότερη στρατιωτική τιμή του γερμανικού στρατού. Ο Chapman παραμένει ο μόνος Βρετανός που τιμήθηκε με το συγκεκριμένο μετάλλιο…
Anna Chapman
Στην πιο πρόσφατη κατασκοπική ιστορία, υπάρχει η συγκεκριμένη Ρωσίδα πράκτορας. Της είχε ανατεθεί να ανακαλύπτει οποιεσδήποτε πληροφορίες θεωρούσε σημαντικές και να τις στέλνει πίσω στη Ρωσία. Η πιο γνωστή αποστολή της ήταν να σαγηνεύσει τον Edward Snowden και να τον παντρευτεί.
Το σχέδιο ήταν να επισκεφτούν μαζί τη Ρωσία για να δει την οικογένειά της, και να τον κρατήσουν εκεί οι αρχές ως κρατούμενο προκειμένου να τον ανακρίνουν για τις πληροφορίες που είχε πάνω στην NSA. Τελικά, όμως, συνελήφθη στην Νέα Υόρκη το 2010.
Ana Montes
Η Montes συνεργάστηκε με την αμερικανική κυβέρνηση και ήταν η ειδικός τους στην Κούβα από το 1985. Μπορεί να μην συμφωνούσε με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αν και εργαζόταν ως κατάσκοπος για αυτούς. Με την φωτογραφική της μνήμη και την πρόσβασή της σε άκρως απόρρητα έγγραφα, ήταν το τέλειο άτομο για τον ρόλο.
Josephine Baker
Μπορεί το όνομά της να παραπέμπει την καλλιτεχνική της καριέρα τη δεκαετία του ’20, με τα εντυπωσιακά σόου της να συγκεντρώνουν πλήθη φανς σε όλο τον κόσμο, αλλά υπήρξε ακόμα κατάσκοπος για τους Συμμάχους κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου.
Η Baker κατάφερε να κλέψει πληροφορίες ή μυστικά μηνύματα σε χαρτιά μουσική ή στα εσώρουχά της για να αποφύγει τη σύλληψη. Ήταν, μάλιστα, τόσο επιτυχημένη σε αυτό όσο και στην μουσική της καριέρα που έλαβε τιμητικές διακρίσεις από τη γαλλική κυβέρνηση για το έργο της.
Ο καλύτερος διπλός πράκτορας στον β’ παγκόσμιο
Ο Juan Garcia Pujol, είχε τη κωδική ονομασία «πράκτορας Γκάρμπο», και περιγράφεται ιστοσελίδα της MI5 ως «ο μεγαλύτερος διπλός πράκτορας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου». Ισπανοί κινηματογραφιστές που ασχολήθηκαν με την ιστορία του τον αναφέρουν ως «ο κατάσκοπος που έσωσε τον κόσμο».
Με δική του πρωτοβουλία, ο γιος βιομηχάνου από τη Βαρκελώνη πλησίασε τους Γερμανούς και τους ξεγέλασε κάνοντάς τους να πιστέψουν ότι ήθελε να κατασκοπεύει για λογαριασμό τους.
Πήγε στην Αγγλία, σε συνεργασία με την MI5 για να δημιουργήσει ένα ολόκληρο δίκτυο για την παραπληροφόρηση των Ναζί, με αποκορύφωμα τον τελικό θρίαμβο: έπεισε τους Γερμανούς ότι η απόβαση των Συμμάχων την D-DAY θα γινόταν κάπου στο Καλέ κι όχι στη Νορμανδία!
Καθ’ όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του «ο μικρός πράος νεαρός Ισπανός», όπως τον αποκαλούσε ο χειριστής του ΜΙ5, δεν ήταν ποτέ πρόβλημα. Είχε ξεγελάσει τόσο τους Γερμανούς που το είχαν απονείμει το Σιδηρούν Σταυρό!
Το μοναδικό του πρόβλημα ήταν η νεαρή σύζυγός του. Σύμφωνα με τα έγγραφα από τα Εθνικά Αρχεία τα , «η κυρία Γκάρμπο», ή αλλιώς Araceli Gonzalez de Pujol, δεν είχε ποτέ αφήσει την Ιβηρική Χερσόνησο πριν από την άφιξή της στο Λονδίνο την άνοιξη του 1942. Μη ξέροντας να μιλάει αγγλικά, έχοντας απομακρυνθεί από τη μητέρα της, η 23χρονη είχε τρομερή νοσταλγία για τη πατρίδα της.
Όπως τα έγγραφα αποκαλύπτουν, τρομοκρατημένη ακόμη και με την αλλαγή της μεσογειακής διατροφής της! Η MI5 ανησυχούσε διαρκώς ότι μια γυναίκα με τέτοια ψυχολογία θα μπορούσε εύκολα να προδώσει τον καλύτερο διπλό πράκτορά της.
Στις 22 Φεβρουαρίου του 1943, ο πράκτορας C P Harvey της MI5 διατάχθηκε στην ουδέτερη Λισαβόνα, της Πορτογαλίας, με μια… κορυφαία μυστική αποστολή: να αγοράσει 12 ζευγάρια μεταξωτές κάλτσες για την κυρία Γκάρμπο.
Ο Harvey δεν είχε καμία αμφιβολία ως προς τη σημασία που είχαν οι κάλτσες, σε μια εποχή που το μετάξι ήταν «άφαντο» στη Βρετανία, με το μεγαλύτερο μέρος του να γίνεται αλεξίπτωτα και όχι κάλτσες. Η κυρία Γκάρμπο χρειαζόταν τις κάλτσες, του είπαν. Ένας πράκτορας της MI6 ήταν ήδη στη Λισαβόνα, αλλά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει την αποστολή, λόγω της αποτυχίας να εξακριβώσει το μέγεθος που έπρεπε να αγοράσει!
Ευτυχώς, ο Harris είχε πληροφορηθεί ότι η κυρία Γκάρμπο έβαζε το ίδιο μέγεθος με την κυρία Gill, σύζυγο του αξιωματικού της MI6, Gene Ρίσσο-Gill. «Εάν δεν μπορείτε να πάρετε το μέγεθος της κυρίας Gill», διέταξε ο Harvey , «παρακαλώ να πάρετε οποιοδήποτε μικρό μέγεθος».
Στις 4 Μαρτίου, ο Harvey επέστρεψε από τη Λισαβόνα με το μήνυμα ότι …η αποστολή εξετελέσθη! Η είδηση ότι η αποστολή «κάλτσες» πέτυχε είχε μεταδοθεί από τη MI5 στη Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών MI6, με ένα έγγραφο που τώρα δημοσιοποιείται από τα Εθνικά Αρχεία!
Ο Harris αστειευόμενος προφανώς έλεγε αργότερα ότι ήταν ο «βρετανός Σίντλερ» που είχε σώσει Εβραίους από τους ναζί! Κι αυτό γιατί είχε καταφέρει να κάνει έστω για λίγο την κυρία Γκάρμπο ευτυχισμένη.
Τα έγγραφα, όμως, δείχνουν μια συνεχή αμφιβολία της υπηρεσίας που στελεχώνοταν κυρίως από δύσκαμπτους Άγγλους έναντι της κυρίας Γκάρμπο. «Η επιθυμία της να επιστρέψει στην πατρίδα της, για να δει τη μητέρα της, την είχε οδηγήσει να συμπεριφέρεται κατά καιρούς μη ισορροπημένα», έγραψε ο Harris.
Έγινε προσπάθεια να έρθουν στη Βρετανία η μητέρα της και η αδελφή της. Ήταν κάτι που το ζήτησε ο πράκτορας Γκάρμπο για να κατευνάσει τις ανησυχίες της γυναίκας του. Αυτό όμως δεν έγινε…
Τη νύχτα της 21ης Ιούνιου του 1943 η μυστική υπηρεσία ειδοποιήθηκε για ένα πολύ έντονο καυγά του ζευγαριού. Όπως αποκαλύπτεται από το έγγραφο με τίτλο «έκθεση για την υστερική βραδιά με την κυρία Γκάρμπο», η κυρία Γκάρμπο τηλεφώνησε στον Harris για να του πει ότι δεν μπορούσε να ζει πια στην Αγγλία.
«Μπορεί να με σκοτώσουν αύριο», είπε η απελπισμένη κυρία Γκάρμπο, «αλλά δεν θέλω να ζήσω άλλη μια μέρα στην Αγγλία». «Δεν θέλω να ζήσω μία ημέρα ακόμη με τον σύζυγό μου», είπε στον Harris «Μπορείτε να μείνετε εσείς μαζί του».
Σε αυτή την κρίση, ο Γκάρμπο έδειξε αφοσίωση στο καθήκον, προτείνοντας «ένα δραστικό σχέδιο … το οποίο, αν είχε αποτύχει, θα κατεστραφόταν για πάντα η συζυγική ζωή του». Πρότεινε όλοι να προσποιούνται στην κυρία Γκάρμπο ότι οι ανώτεροί του τον απομάκρυναν από τα καθήκοντά του και αυτός απάντησε με τόση βίαιη μανία που είχε συλληφθεί!
Όταν το κόλπο μπήκε σε εφαρμογή και ανακοινώθηκε η σύλληψη του Γκάρμπο στην σύζυγό του «έκλαιγε με τις ώρες». Μετά από το «κλάμα ασταμάτητων ωρών», η κυρία Γκάρμπο μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο 020 για να δει τον σύζυγό της -αξύριστο και ντυμένο με τη στολή της φυλακής.
Μετά από «άφθονα δάκρυα», ο κύριος Γκάρμπο υπέγραψε μια συγγνώμη και ζήτησε υποτίθεται «χάρη». Και συνέχισε τη δουλειά του προς τον απόλυτο κατασκοπευτκό θρίαμβο! Την παραπλάνηση των Γερμανών για την απόβαση. Ήταν τόσο καλός που ενώ δούλευε εναντίον των Γερμανών έμαθε στις 29 Ιουλίου του 1944, ότι του είχε απονεμηθεί ο Σιδηρούν Σταυρός από τον τον ίδιοτον Χίτλερ για τις «έκτακτες υπηρεσίες» του!
Ο πράκτορας Γκάρμπο βοήθησε να σωθεί η Ευρώπη από τον ναζισμό, αλλά δεν μπόρεσε τελικά να σώσει τον γάμο του! Μετά τον πόλεμο, και έχοντας επινοήσει το θάνατό του για να αποφύγει τα αντίποινα από τους Ναζί, χώρισε την «κυρία Γκάρμπο». Ξαναπαντρεύτηκε και τελικά πέθανε στο Καράκας, στη Βενεζουέλα, το 1988, σε ηλικία 76 ετών.
Kim Philby
Πλήρες όνομα Χάρολντ Έντριαν Ράσσελ Φίλμπυ. Ο πλέον γνωστός, σύγχρονος σοβιετικός κατάσκοπος του Ψυχρού Πολέμου, παρασημοφορημένος από τους Βρετανούς.
Ο Kim Philby ήταν η μεγαλύτερη τρύπα στην κομμουνιστική αντικατασκοπεία των Δυτικών, μέλος του φημισμένου κύκλου των σοβιετικών κατασκόπων Cambridge Five, των πέντε πρακτόρων που έγιναν φιλοκομμουνιστές κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
Ο Philby ήταν ένας από τους καλύτερους διπλούς πράκτορες της Ιστορίας: εργαζόταν πυρετωδώς για λογαριασμό των Βρετανών, μεταφέροντας παράλληλα ευαίσθητες πληροφορίες στους Σοβιετικούς κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου και των αμέτρητων αποστολών του σε Αυστρία, Ισπανία, Τουρκία, ΗΠΑ, Λίβανο και Αγγλία φυσικά. Για τις υπηρεσίες του η βρετανική κυβέρνηση τον τίμησε με τη μεγαλύτερη τιμή, το «The Order of the British Empire»!
Και θα έπρεπε να περάσουν 8 χρόνια ερευνών για να καταλάβουν ότι ο Philby τους είχε προδώσει, με εκείνον πια να απολαμβάνει τιμές εθνικού ήρωα στη Μόσχα, όπου και κατέφυγε για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο ίδιος μάλιστα το έκανε από καθαρή ιδεολογία, καθώς μισούσε τους «τυραννικούς και διψασμένους για αίμα καπιταλιστές»…
Sidney Reilly
Ο Άσος των κατασκόπων! Ρωσοεβραίος τυχοδιώκτης και κατάσκοπος, το πρότυπο του συγγραφέα Ίαν Φλέμινγκ για τον James Bond. Ο Ian Fleming εμπνεύστηκε από την χαρισματική και πολυτάλαντη όσο και σκοτεινή προσωπικότητα του Sidney Reilly, για να γράψει τις διάσημες σ’ όλο τον κόσμο ιστορίες του πράκτορα 007!
Ο Ράιλι ήταν πολύγλωσσος (γνώριζε επτά γλώσσες), αγαπούσε την καλή ζωή, τον τζόγο και ήταν λάτρης του ωραίου φύλου. Παντρεύτηκε τρεις φορές και είχε αμέτρητες ερωμένες.
Γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου 1874 στην Οδησσό της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (νυν Ουκρανίας). Το πραγματικό του όνομα, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, ήταν Σολομόν (Σλόμο) Ρόζενμπλουμ και ήταν νόθος γιος ενός εβραίου γιατρού.
Ένωσε τις δυνάμεις του με την βρετανική κατασκοπεία, δούλευε για την Scotland Yard, αλλά και για την Britain’s Secret Intelligence Service (ή SIS, η οποία αργότερα έγινε η M16). Παράλληλα, συμμετείχε σε πολλές μυστικές επιχειρήσεις στην Γαλλία, στην Γερμανία και στην Ρωσία, με την πιο παράτολμη, ίσως επιχείρηση αυτή της ανατροπής των Μπολσεβίκων και της δολοφονίας του Λένιν.
Τον Σεπτέμβριο του 1925, σοβιετικοί πράκτορες της OGPU (διαδόχου της «Τσεκά»), παριστάνοντας τους αντικαθεστωτικούς, τον κάλεσαν να επισκεφθεί τη Σοβιετική Ένωση για να οργανώσει ένα νέο αντάρτικο κατά του καθεστώτος. Τον παγίδευσαν μόλις πέρασε τα σύνορα και τον συνέλαβαν. Με βάση τη θανατική ποινή του 1918 εκτελέστηκε σε ένα δάσος κοντά στη Μόσχα στις 6 Νοεμβρίου 1925.
Σταύρος Λάλας
«Θα ξανάκανα ότι έκανα στο παρελθόν με όλη μου την καρδιά γιατί αγαπάω την πατρίδα μου», δήλωσε σε συνέντευξή του ο 58χρονος Σταύρος Λάλας, ο μεγαλύτερος Έλληνας σύγχρονος κατάσκοπος.
Ο Σταύρος (Στίβεν) Λάλας γεννήθηκε το 1953 στο Ντόβερ του Νιου Χάμσαϊρ. Ήταν ελληνικής καταγωγής από την Κωνσταντινούπολη και πολέμησε στο Βιετνάμ. Ένα μέρος της θητείας του υπηρέτησε στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη. Εκείνη την περίοδο προσεγγίστηκε για πρώτη φορά από Έλληνες. Είχε αρχίσει να δίνει στην ΚΥΠ μεγάλης αξίας απόρρητα έγγραφα για τη διάταξη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και οι πράκτορές της διαπίστωσαν ότι η συνεργασία του θα ήταν πολύτιμη για την Ελλάδα.
Ο Σταύρος Λάλας υπηρετούσε στο Τμήμα Επικοινωνιών και παρέδωσε έγγραφα καθώς και ονόματα αμερικανών πρακτόρων. Την περίοδο 1984 – 1985 υπηρέτησε στο Βελιγράδι και το 1985 πήρε μετάθεση στην Κωνσταντινούπολη, όπου έμεινε μέχρι το 1989. Τότε άρχισε να ταξιδεύει συχνά από την Κωνσταντινούπολη στη Χρυσούπολη Καβάλας για να δει την οικογένειά του ενώ παράλληλα διοχέτευε στην ΕΥΠ απόρρητα στοιχεία.
Το 1989 μετατέθηκε για λίγο στην Ταϊβάν ενώ το Δεκέμβριο του 1990 τοποθετήθηκε στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα. Και συνέχισε να παραδίδει απόρρητα στοιχεία μεταξύ πρεσβείας των ΗΠΑ και των αμερικανικών υπηρεσιών, κυρίως του υπουργείου Εξωτερικών, στην Ουάσινγκτον.
Η μοιραία στιγμή για τη δράση του ήρθε στις 26 Φεβρουαρίου 1993 όταν μία άγνωστη πτυχή του θέματος των Σκοπίων είχε γίνει γνωστή. Το FBI ενημερώθηκε και αξιωματικοί του ήρθαν στην Αθήνα για να ερευνήσουν την υπόθεση. Στο χώρο της Μονάδας Επικοινωνίας Προγραμμάτων τοποθετήθηκαν κάμερες οι οποίες «τσάκωσαν» τον Σταύρο Λάλα.
Στις 28 Απριλίου 1993 ο Έλληνας κατάσκοπος κλήθηκε από την υπηρεσία του να ταξιδέψει στη Βιρτζίνια για να ενημερωθεί δήθεν για ένα σημαντικό θέμα που σχετίζεται με τρομοκρατικές οργανώσεις. Μόλις κατέβηκε από το αεροπλάνο, τον συνέλαβαν. Μετά από πολλές ανακρίσεις, ομολόγησε τη μυστική του δράση από το 1977 μέχρι το 1993 και οδηγήθηκε στο δικαστήριο με την κατηγορία της «συνωμοσίας με σκοπό την κατασκοπεία προς όφελος συμμάχου χώρας».
Καταδικάστηκε για προδοσία σε 14ετή κάθειρξη και σε καθεστώς επιτήρησης πέντε ετών και οδηγήθηκε σε φυλακές υψίστης ασφαλείας.
Το καλοκαίρι του 2005 αφέθηκε ελεύθερος με τον όρο της «διαβίωσης υπό επιτήρηση» στη Μασαχουσέτη και είχε μοναδική επιθυμία να επιστρέψει στην πατρίδα του για να βοηθήσει την οικογένειά του που αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα. Στις 25 Νοεμβρίου 2007 επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από συνεχείς διαπραγματεύσεις. Σήμερα ο Σταύρος Λάλας ζει στη Χρυσούπολη Καβάλας. Πήρε την ελληνική υπηκοότητα μετά από έξι χρόνια.
«Μοναδικό μου παράπονο είναι ότι δεν φρόντισαν την οικογένειά μου όσο εγώ ήμουν στη φυλακή» συνηθίζει να λέει…
